**Postępowanie dowodowe**

W procesie stosowania prawa ustala się fakty. Postępowanie dowodowe jest częścią każdej procedury w prawie( karnej, cywilnej i administracyjnej ). Ustala się fakty, a w oparciu o te ustalenia formułuje twierdzenia o tych faktach. W tym sensie dowodzi się twierdzeń o faktach sprawy.

Decyzja administracyjna/orzeczenie – brak faktów.

Przy tym ustala się tylko fakty istotne dla sprawy.

Dowód =informacja ( o tym, że Kowalski ściął drzewo) albo czynność dowodowa.

Domniemanie prawne – reguła kierowana do organu ( stosującego prawo ), nakazująca uznać jakiś fakt A za ustalony (A) tak długo aż nie zostanie obalony domniemanie formalne ( np. domniemanie niewinności ) nakazuje się domniemywać jakiś fakt tak długo aż nie zostanie udowodniona inna sytuacja

(B) zawsze wtedy kiedy zostanie ustalony fakt B

System prawa

System prawa- zbiór jakoś uporządkowanych norm prawnych, między innymi uporządkowanych pionowo ( hierarchicznie ).

Akt normatywny – odpowiednio uporządkowany zbiór przepisów. Przepisy te wysławiają normy. Akt normatywny jest wydany przez odpowiedni, kompetentny podmiot.

Tekst prawny= tekst normatywny.

Źródła prawa

Pojęcie to obejmuje dwa przypadki.

1. Formalne źródła prawa – źródła wiedzy o prawie

• Fakty prawotwórcze – stanowienie, umowy międzynarodowe( typowe źródło prawa międzynarodowego )

• Rezultaty faktów prawotwórczych- akty prawa stanowionego( ustawa, rozporządzenia )

1. Źródła poznania prawa – źródła wiedzy o normach prawnych

• Oficjalne – urzędowe dzienniki promulgacyjne np. dziennik ustaw, monitor polski, dziennik urzędowy województwa;

• Nieoficjalne – podręcznik, biuletyn informacji publicznej, strona internetowa urzędu, radio, TV, strona internetowa sejmu;

NIE JEST ŹRÓDŁEM PRAWA W POLSCE :

• Prawo zwyczajowe

• Precedens prawotwórczy

• Stanowisko nauki prawa ( choć organy stosujące prawo muszą liczyć się zwłaszcza z regułami wykładni czy poprawności wnioskowań )

**TIP** ZAPOZNAĆ SIĘ Z KONSTYTUCJĄ RP ROZDZIAŁY 1 , 2 ,3

Art. 88 konstytucji ustęp 1- przeczytać

Art. 88.

Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.

Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.

Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

Rodzaje aktów normatywnych

**TIP**Hierarchię tworzą tylko źródła prawa powszechnie obowiązującego. Im wyżej norma stoi w hierarchii tym ma większa moc prawną. Moc prawna – norma stojąca niżej w hierarchii musi być zgodna treściowo z normą stojącą wyżej. Jedynie akt normatywny( norma stojąca wyżej w hierarchii ) może być podstawą kompetencyjną do wydania normy stojącej niżej w hierarchii. Normą wyższą można uchylić normę niższą ale nigdy na odwrót.

1. Konstytucja

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie

3. Ustawa ( w stanie wojennym rozporządzenie z mocą ustawy )

4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe ( RUM )

5. Rozporządzenia będące aktami normatywnymi

6. Akty prawa miejscowego – np. uchwała rady miasta

Mamy także tzw. Prawo wewnętrzne ( są to tzw. Interna administracji ), którego normy nie tworzą hierarchii systemu, ich katalog jest otwarty ( tak podmiotowo, jak przedmiotowo ). Wiążą tylko jednostki podległe wydającemu taki akt ( zarządzenie wyd. na podst. Ustawy, uchwała, postanowienie- różne nazwy).

**TIP**
Konstytucja art. 234 , 228 , 229

Art. 234.

1. Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w zakresie i w granicach określonych w art. 228 ust. 3-5. Rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.

2. Rozporządzenia, o których mowa w ust. 1, mają charakter źródeł powszechnie obowiązującego prawa.

Akty prawa miejscowego - moc obowiązująca ograniczona do terytorium działalności organu stanowiącego, źródło prawa powszechnie obowiązującego. Źródło prawa powszechnie obowiązującego na określonym terytorium. Np. Na terenie różnych gmin mogą obowiązywać różne normy. Elementem budowy takiego aktu normatywnego jest wskazanie podstawy prawnej.

Umowy międzynarodowe

1. Mogą być ratyfikowane- potwierdzenie woli, związanie się przez Państwo umową ( przez Prezydenta RP ) i wtedy są źródłem prawa powszechnie obowiązującego o mocy niższej od ustaw.

2. Mogą być ratyfikowane przez Prezydenta RP po uprzedniej zgodzie na ratyfikację wyrażonej w ustawie i wtedy są wyżej w hierarchii od ustaw ( art. 91 ust.2 Konstytucji ).

3. Mogą nie być ratyfikowane i wówczas są tylko źródłem prawa wewnętrznego ( nie obowiązują powszechnie )

Rozporządzenia z mocą ustawy- wydane przez Prezydenta RP na wniosek Rady ministrów i wymagają zatwierdzenia przez Sejm, tylko w stanie wojennym. Akty te mają ograniczoną przedmiotowo materię regulacji ( R.XI Konstytucji ).

Rozporządzenia to akty wykonawcze, wydawane są w celu wykonania ustawy i na podstawie, w granicach upoważnienia ustawowego. Źródło prawa powszechnie obowiązującego.

Art. 149.

1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

Rozporządzenia wydają : prezydent RP, ministrowie kierujący działem administracji rządowej, prezes rady ministrów, rada ministrów, krajowa rada radiofonii i telewizji, przewodniczący(wchodzący w skład rady ministrów) komitetów do danych spraw.