Ujęcie językowe

Łac. sequor - iść, podążać za kimś, czyli sekta to droga, którą się podąża, sposób postępowania. Inni wywodzą słowo "sekta" od łac. secare (oddzielić, obcinać), sekta więc to grupa czy wspólnota, która oddzieliła się od większej, centralnej wspólnoty [Por. Z.Pawłowicz, Kościół i sekty w Polsce, Gdańsk 1996, s. 121].

Ujęcie socjologiczne

Sekta to grupa społeczna izolująca się od reszty społeczeństwa, mającą własną hierarchię wartości i zespół norm zachowania się, z silnie akcentowaną rolą przywódcy [P.T.Nowakowski, Sekty. Co każdy powinien wiedzieć, Tychy 1999, s. 10].

Ujęcie religioznawcze

Sekta to grupa czy ruch religijny, wyodrębniony z jakiejś religii lub związek wyznaniowy, który oderwał się od któregoś z kościołów czy wspólnot religijnych i przyjął własne zasady doktrynalne, kultyczne oraz struktury organizacyjne.

Definicja z Raportu MSWiA

Za sektę można uznać każdą grupę, która posiadając silnie rozwiniętą strukturę władzy, jednocześnie charakteryzuje się znaczną rozbieżnością celów deklarowanych i realizowanych oraz ukrywaniem norm w sposób istotny regulujących życie członków; która narusza podstawowe prawa człowieka i zasady współżycia społecznego, a jej wpływ na członków, sympatyków, rodziny i społeczeństwo ma charakter destrukcyjny.

Nazwa grupy: Scjentologia

4. Założyciel:

Lafayette Ron Hubbard (1911-1986).

5. Geneza:

Hubbard, pisarz fantastyczno-naukowy, zapoczątkował rozwój scjentologii książką "Dianetyka - przewodnik rozumu ludzkiego" (1950). Dla realizacji opisanej tam metody samopomocy w rozwoju własnych zdolności zorganizowano w 1950 roku pierwsze centrum dianetyki w USA. W 1954 Hubbard założył w Los Angeles pierwszy oficjalny "Kościół Sjentologiczny".

Scjentolodzy określają się jako religijna organizacja non-profit, poświęcona propagowaniu rozwoju ducha ludzkiego oraz programom doradztwa i rehabilitacji. Wielu członków tej organizacji twierdzi, że nauki Hubbarda (zwane w terminologii scjentologicznej "technologią") uwolniły ich od uzależnień, depresji, problemów w nauce, chorób psychicznych i innych kłopotów.

Scjentologia to pseudoreligijna doktryna, będąca mieszaniną fantastyki naukowej, buddyzmu, taoizmu i freudyzmu. łowa kluczowe pozwalające rozpoznać działania scjentologów to: sukces, pieniądze, szczęście, rozwój osobowy, autodoskonalenie itp.

6. Nauka:

Według nauk Hubbarda każdy człowiek posiada nieśmiertelną duszą zwaną tetanem, która wraca na ziemię i przybiera formy cielesne. Tetany stworzyły wszechświat i ciała ludzkie dla siebie. Tracą jednak moc pod wpływem traumatycznych przeżyć (engramów). Te przeżycia zostały zaszczepione przez złego władcę galaktyki o imieniu Xenu. Wyzwolenie się od nich następuje poprzez praktykowanie dianetyki (gr. dia - przez; nous - rozum). Nawiązując do dianetyki jako metody samopomocy, zajmującej się wyłącznie ciałem i umysłem, ale nie zawierającej żadnych elementów religijnych, Hubbard wynalazł "naukę wiedzy" - scjentologię, w której dianetyka się zawiera (scjentologia - łac. scire - wiedzieć, gr. logos - nauka).

Celem organizacji scjentologicznej jest:

1. Stworzenie nowego człowieka zgodnie z jej założeniami (poziomy rozwoju, które przechodzi, to tzw. "clear" - człowiek wolny od fizycznych i duchowych zaburzeń, oraz OT - "czynny tetan" - stan pełnej duchowej wolności); boskiego nadczłowieka, nie ograniczonego czasem i przestrzenią.

2. Stworzenie nowego świata funkcjonującego wyłącznie wg scjentologicznych wytycznych. Konieczność zupełnego panowania scjentologii nad społeczeństwem uzasadnia się tym, że świat w swojej dotychczasowej postaci skazany jest na absolutną zagładę. Scjentologia uzurpuje sobie absolutne prawo do posiadania jedynej drogi zbawienia.

Główne wierzenia scjentologów to:

* każda osoba jest nieśmiertelną istotą duchową (określaną jako thetan), która posiada ciało i umysł

* każdy thetan przeżył już wiele żyć i żyć będzie ponownie po śmierci ciała

* każda osoba jest z natury dobra, ale zostaje "skażona" przez chwile cierpienia w swoim życiu

* prawdziwe jest to, co jest prawdziwe dla ciebie; żadne wierzenia nie są na nikim wymuszane jako "prawdziwe". Zamiast tego zasady scjentologii powinny zostać sprawdzone i określone jako prawdziwe lub nie przez samych wierzących

* scjentologia może pomóc światu na wielką skalę z problemami takimi jak narkotyki, przestępczość, analfabetyzm, prawa człowieka itp.

7. Praktyka:

Praktyki i kursy:

• Auditing - połączenie psychoterapii i spowiedzi: człowiek opowiada audytorowi ciągle na nowo swe bolesne przeżycia (tzw. engramy). Powtarza się te rozmowy tak często, aż dana osoba zacznie się śmiać ze swoich przeżyć. Wówczas uznaje się je za wymazane. Osoba ta staje się dla organizacji "przezroczysta" (clear), a audytor nie jest zobowiązany do zachowania tajemnicy. Każdy członek scjentologii jest zobowiązany do składania tzw. "raportów sumienia" o zauważonych odstępstwach innych.

• Kurs wprowadzający w program scjentologii "Sukces przez komunikację". W części teoretycznej następuje wprowadzenie w hermetyczny język scjentologii, poprzez który przekazuje się subtelnie nowy system wartości.

• Rundown - odtrucie: zestaw ćwiczeń fizycznych, witamin, diety i sauny ma wyzwolić organizm od trucizn i narkotyków.

• Oferty dla dzieci - auditing, metoda "wyjaśniania słów" wg systemu scjentologicznego.

Tak bogata oferta kursów scjentologicznych nie jest bezpłatna - droga do "totalnej wolności" jest długa i bardzo kosztowna.

8. Organizacja:

Obecnie organizacji przewodniczy David Miscavigne. Scjentologia jest surowo zhierarchizowaną organizacją działającą na całym świecie. Wg jej własnych danych istnieje 3100 "kościołów", "misji" i podporządkowanych im organizacji w 107 krajach. Centrum światowe znajduje się w Clearwater na Florydzie, zaś centrala europejska ma siedzibę w Kopenhadze.

• Scjentolodzy, jedna z najbogatszych i najbardziej niebezpiecznych sekt, nieopodal miasteczka Helmet w Kalifornii zbudowali prawdziwe imperium.

• Tu zapadają najważniejsze decyzje - również finansowe. Tu kręcone są filmy i drukowane ulotki mające na celu zdobywanie nowych członków.

• Pałace w stylu szkockim, baseny, drogi, kościół, studia telewizyjne, a wszytko ogrodzone drutem pod napięciem, naszpikowane czujnikami ruchu i kamerami.

Już dzisiaj mówi się, że Kościół scjentologiczny przyciągnął kilka milionów osób. Jego wyznawcy wierzą m.in. w istnienie kosmitów, a za swój cel obrali zapanowanie scjentologii nad społeczeństwem za pomocą odpowiedniego doradztwa duchowego, co niektórzy tłumaczą jako pranie mózgów.

9. Stosowane metody rekrutacji:

Pierwszy kontakt bywa zróżnicowany - może odbyć się przez zagadnięcie na ulicy, ulotki, reklamy przesyłane pocztą, ogłoszenia, książki i czasopisma. Celem jest rozbudzenie ciekawości. Obiecując spełnienie życzeń przedstawia siebie jako rodzaj instytucji doradczej, ewentualnie sugeruje się, że scjentologia może ukazać drogę do poprawienia osobistej sytuacji życiowej. Pierwsze oferty i kursy nie przedstawiają szczegółowo treści nauk scjentologicznych.

Szczególną metodą werbunku jest zachęta do wypełnienia bezpłatnego testu osobowości, nazywanego "Oxford Capacity Test", na którego podstawie wykazuje się werbowanemu słabe strony jego osobowości, które wymagają pomocy scjentologicznej.

Scjentolodzy szukają nowych członków raczej pośród osób, które już mają pieniądze, prestiż i pozycję. Młodzież mniej ich interesuje.

11. Ilość członków na świecie:

Według danych Scjentologii - 8 milionów osób. Dane te są jednak powszechnie krytykowane (są co najmniej kilkakrotnie za wysokie).

13. Główne zagrożenia:

• Scjentologia jest powszechnie na świecie uważana za destrukcyjną sektę. Jej działalność zdelegalizowano całkowicie lub częściowo w niektórych krajach Europy (np. Francja, Niemcy) W Grecji, Francji[2], Australii działalność tej organizacji została zakazana. Parlament Europejski uważa Kościół Scjentologiczny za jedną z bardziej niebezpiecznych organizacji[3].. Jest oskarżana o przestępczość gospodarczą i stosowanie terroru psychicznego oraz o łamanie praw człowieka.

• Rozbudowany system kontroli etycznej. Członkowie są zobowiązani donosić na siebie nawzajem. W czasie auditingu scjentolodzy zdobywają wiele intymnych i nieznanych nikomu innemu informacji o danej osobie, nie obowiązuje ich jednak zachowanie tajemnicy. Te informacje mogą być wykorzystane jako groźby lub szantaż.

• Ataki na byłych członków i krytyków (groźby, liczne procesy sądowe).

• Psychiatrzy oskarżają scjentologów o manipulowanie umysłem członków.

• USA wielokrotnie sądzono sektę za fałszerstwa, przekupstwa, wyłudzenia, oszustwa

• giełdowe.

Organizacje satelitarne:

Globalna sieć poszczególnych organizacji czynnych we wszystkich dziedzinach życia - w gospodarce, polityce, kształceniu i wychowaniu:

• Narconon - program profilaktyczny dla młodzieży oraz oferta pomocy dla narkomanów (używa się też nazwy Criminion)

• Citizens Commission on Human Rights (CCHR) - Komisja do spraw uchybień psychiatrii wobec praw człowieka

• Applied Scholastic International - organizacja promująca stosowanie nauk Hubbarda w praktyce

• Concerned Businessmen's Association of America (CBAA) - stowarzyszenie dla biznesmenów

• Cult Awareness Network (CAN) - kiedyś jedna z największych organizacji antykultowych, wykupiona przez scjentologię po wygranym procesie, dziś służy obronie sekty, obecnie nadzorowana przez Foundation for Religious Freedom

• Foundation for Religious Freedom - organizacja powiązana ze scjentologią, za cel stawia sobie obronę wolności religijnej, co w rzeczywistości sprowadza się do apologii sekt

• The Way to Happiness Foundation - typowa organizacja fasadowa, jej głównym "produktem" jest broszura "The Way to Happiness" autorstwa Hubbarda

• World Institute of Scientology Enterprises (WISE) - organizacja gospodarcza, członkiem WISE mogą zostać firmy i osoby prywatne; zobowiązują się one do rozpowszechniania technologii i ideologii Hubbarda.

14. Ciekawostki:

Polscy scjentolodzy organizują w większych miastach wykłady i seminaria Na szczęście nie otrzymali jednak pozwolenia MSWiA na rejestrację jako związek wyznaniowy. Obserwując sekularyzację naszego społeczeństwa można mieć obawy, że sekta zacznie wciągać ludzi. Rodzime serialowe gwiazdeczki idąc śladem swoich odpowiedników zza oceanu mogą masowo do sekty wstępować a pamiętając, że Polacy ubóstwiają postacie z telenowel jak Grecy swoich bogów, może to doprowadzić do tragedii. Scjentolodzy uderzają i negują cały dorobek kulturalny ludzkości. Młodych ludzi może przyciągać fakt, że mogą tworzyć międzynarodową wspólnotę z Johnem Travoltą, Nikole Kidman, Tomem Cruisem czy Dustinem Hoffmanem. Egzystowanie takiego wytworu chorego umysłu jest możliwe tylko w demokratycznym społeczeństwie. Demokracja, bowiem propaguje wolność religijną i tolerancje nawet dla szkodliwych i absurdalnych idei. Scjentolodzy stosują taką samą technikę. Kiedy w Niemczech prokuratura zainteresowała się działalnością sekty od razu „wielcy” tego świata oburzyli się na brak tolerancji i ograniczanie wolności religijnej. Jeżeli choć w niewielki sposób możemy się przyczynić do powstrzymania boga Xenu to należy to zrobić. Polska w aspekcie obyczajowym jest jeszcze ostatnią ostoją racjonalizmu w czerwonej Europie i możemy być pierwszym krajem, który wypowie wojnę manipulatorom i złodziejom z Hollywood.

Świadkowie Jehowy (pełna nazwa: Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy) – to restoracjonistyczny związek (Restoracjonizm – nurt religijny w obrębie chrześcijaństwa , powstały w okresie drugiego wielkiego przebudzenia . Głosi konieczność powrotu do pierwotnego chrześcijaństwa. ) wyznaniowy głoszący, że jedynym Bogiem jest Jehowa i przekonany o zbliżającym się Armagedonie. Świadkowie Jehowy są zaliczani do tzw. nurtu badackiego (zob. Badacze Pisma Świętego), należącego do wyznań millenarystycznych. Grupa działa zupełnie jawnie, nie korzysta z kamuflowania się pod postacią innych organizacji.

POCZĄTEK/ZAŁOŻYCIELE:

Ruch został zapoczątkowany przez Charlesa T. Russella (1852-1916).w Pensylwanii (USA). Russell był synem kupca i w młodości wielokrotnie zmieniał wyznania. W 1879 roku zakłożył pismo „Strażnica Syjońska i Zwiastun Obecności Chrystusa”, które do dzisiaj jest podstawowym pismem doktrynalnym Świadków Jehowy. W latach 1878-1879 uformował grupę Badaczy Pisma Świętego. W ciągu swojej działalności kilkakrotnie stawał przed sądem. Zmarł podczas podróży na kolejne wykłady w 1916 roku. Po śmierci Russela w grupie Badaczy doszło do rozłamów a władzę nad najliczniejszą grupą przejął Joseph F. Rutherford (1869-1942). W 1931 roku oficjalna nazwa grupy została przemianowana na „Świadkowie Jehowy”. Według części badaczy to właśnie Rutherforda można uważać za rzeczywistego założyciela organizacji ŚJ.

NAUKA:

ŚJ są związkiem wyznaniowym określanym jako restoracjonistyczny tzn. żywią wiarę w konieczność powrotu do pierwotnego, biblijnego modelu Kościoła oraz do czystej wiary chrześcijańskiej z I w. n.e.

Uważają oni, że jako jedyna na świecie organizacja kontynuują naukę Chrystusa i apostołów. Współczesne chrześcijaństwo, które nazywają „nominalnym” odeszło – ich zdaniem - od tej nauki począwszy od soboru w Nicei (325 r.).

Odrzucają szereg nauk:

1) o Trójcy Świętej (dlatego z punktu widzenia religioznawstwa ŚJ nie są chrześcijanami). Jezus według ŚJ to stworzenie, jest niższy od Ojca, nie jest wszechmogący, nie zasługuje na miano Boga, jest tożsamy z archaniołem Michałem. Duch Święty to tylko czynna moc Boża (a nie osoba).

2) o duszy nieśmiertelnej (co skutkuje także odrzuceniem nauk o czyśćcu i piekle)

3) o śmierci krzyżowej Chrystusa (według nich Jezus umarł na palu)

4) o kulcie Maryi, świętych i obrazów

5) o prymacie św. Piotra

6) o święceniu niedzieli, Bożego narodzenia, Wielkanocy (jedynym świętem u ŚJ jest pamiątka śmierci Jezusa)

7) o tradycji (wyznają zasadę Sola Scriptura – samo Pismo Święte, jako jedyne źródło wiary)

W swoich naukach głoszą o:

1) o 1000-letnim królestwie na ziemi (Raju na ziemi), nad którym zapanuje Jezus wkrótce po Armageddonie (dlatego mówi się o nich jako o wyznaniu millenarystycznym). Wierzą, że Jezus od jesieni roku 1914 z upoważnienia Bożego króluje w Niebie.

2) o Armageddonie, krwawej wojnie, w której Bóg Jehowa zniszczy wszystkich nie należących do ŚJ

3) o 144000 wybranych ŚJ, którzy będą królować w niebie

4) o powstrzymaniu się od krwi we wszelkiej postaci (także transfuzji)

5) o bliskim końcu świata

6) mówią o tzw. Babilonie Wielkim czyli "Ogólnoświatowym imperium religii fałszywej", do którego zaliczają się wszystkie pozostałe religie. Kościół katolicki uznają za jego bardzo ważną część. Ma być zniszczony przez Szkarłatną Bestię, tj. różne organizacje międzynarodowe z ONZ na czele przy czym gdy się to stanie nastąpią szczególne prześladowania ŚJ przez ową Szkarłatną Bestię.

Szczególne miejsce w nauczaniu ŚJ zajmuje imię Boże Jehowa, co ciekawe jest ono błędną interpretacją hebrajskiego słowa Jahwe.

Wydali oni również swój własny przekład Pisma Świętego (New World Translation – Przekład Nowego Świata), który jest dostosowany do ich nauk (wiele zwrotów zostało tak przetłumaczonych, by pasowały do ich doktryny). Jest on krytykowany przez biblistów, jako wyjątkowo mocno sfałszowana wersja Pisma Świętego.

PRAKTYKA:

-Nie uznają żadnych modlitw „pisanych”. Modlą się wyłącznie własnymi słowami do Jehowy przez Chrystusa.

-Trzy razy w tygodniu odbywają się spotkania w Sali Królestwa (1-2 godz.). Oprócz tego każdy świadek ma „wychodzić” po domach określoną ilość godzin werbując nowych członków.

-Co dwa tygodnie ukazują się czasopisma „Strażnica” i „Przebudźcie się”, z którymi ŚJ mają się zapoznać przed spotkaniami w zborze.

Warto zatem zwrócić uwagę, że organizacja nie pozostawia ŚJ zbyt dużo czasu wolnego.

ORGANIZACJA:

Świadkowie Jehowy mają organizację zarządzaną w sposób określany przez nich jako teokratyczny, która jest ściśle zhierarchizowana. Składają się na nią instytucje prawne i biura Oddziałów. Instytucje prawne to:

- Pensylwańskie Biblijne i Traktatowe Towarzystwo Strażnica, do którego należą prawa autorskie publikacji Świadków Jehowy

-Zarejestrowane Nowojorskie Towarzystwo Biblijne i Traktatowe Strażnica zarządzające majątkiem oraz inne korporacje.

Nad kwestiami religijnymi czuwa Ciało Kierownicze Świadków Jehowy (nazywane też „niewolnikiem roztropnym”. Jest ono decydujące we wszystkich sprawach doktryny i organizacji. Ciału Kierowniczemu podlega 6 komitetów, nadzorujących Biura Oddziałów z komitetami oddziałów na czele. Oddziały dzielą się na okręgi, które dzielą się z kolei na obwody. W obwodzie istnieje zwykle około 20 zborów (które skupiają od 50 do 200 osób), nadzorowanych przez starszych zboru.

Światowa siedziba ŚJ mieści się w Brooklynie (Nowy Jork). Polska siedziba znajduje się w Nadarzynie pod Warszawą.

Żadne ważne decyzje nie są podejmowane bez zgody osób wyższych w hierarchii. Pytania o wszelkie decyzje kierowane są do Nadarzyna, a w trudniejszych sprawach do siedziby światowej.

Liczbę ŚJ na świecie szacuje się na ok. 6 milionów, zaś w Polsce jest ich ok. 125 tys., co powoduje, że są trzecim liczebnie wyznaniem w naszym kraju (po Kościele katolickim i prawosławnym).

Jeśli chodzi o rekrutację ŚJ znani są ze swoich metod „chodzenia po domach”. Proponują wtedy „bezpłatne studium biblijne”, które trwa zwykle ok. 6 miesięcy. W rzeczywistości nie jest studiowana Biblia, tylko publikacje ŚJ. Po studium i wykazaniu swej wiedzy zwerbowany może przyjąć Symbol, który jest odpowiednikiem chrztu.

Inną metodą jest rozdawanie broszur (wspomnianej „Strażnicy” i „Przebudźcie się” lub publikacji tematycznych) na ulicach miast i w innych punktach odwiedzanych przez wiele osób (parki, stacje kolejowe). W broszurach znajduje się zachęta do wzięcia udziału w studium biblijnym.

Generalnie ŚJ uchodzą za miłych, grzecznych, zawsze eleganckich i spokojnych ludzi. Organizacja dba o to, by tworzyć pozytywny image w społeczeństwie. Wszyscy świadkowie, którzy w jakikolwiek sposób mogą przynieść wstyd organizacji są natychmiast z niej wydalani (głośny przypadek wykluczonego Raymonda Franza).

Jednak według wewnętrznej czarno-białej doktryny, ŚJ uważają resztę świata za złą, za siedlisko szatana. Wewnętrzna doktryna każe unikać kontaktów z zepsutym światem stąd odrzucają możliwość małżeństw z osobami spoza zboru, nie korzystają z prawa głosu, odmawiają służby wojskowej.

GŁÓWNE ZAGROŻENIA:

-Trudna sytuacja dzieci, które są wychowywane przez ŚJ (lub gdy jeden z rodziców zostanie ŚJ).

Dzieci Świadków Jehowy nie mają więc dużych szans na szczęśliwe doświadczenie dzieciństwa, okresu dorastania oraz na rozwój dojrzałej osobowości. Mały ŚJ musi nauczyć się żyć z dala od świata co generuje trudne sytuacje np. w szkole. Jest on postrzegany przez inne dzieci jako dziwny i spychany na margines.

Takie uczucia frustracji utwierdzają się w dzieciach przez cały przebieg szkoły obowiązkowej. Dalej nie, bo organizacja odradza dalsze uczęszczanie do szkoły: jest za to bardzo mile widziane oddanie się całkowite dla Jehowy.

Jest oczywistym, że tak wychowany człowiek jest obywatelem całkowicie nieprzygotowanym do odparcia przeciwności, które niesie ze sobą egzystencja i zawsze będzie poza możliwościami samorealizacji, które są mu zaoferowane.

-Zagrożenie życia związane z odmową transfuzji krwi. Jest to kwestia wyjątkowo kontrowersyjna i wynika wg Świadków Jehowy z nakazu "powstrzymywania się od krwi" wyrażonego w Dziejach Apostolskich.

-Stosowanie metod psychomanipulacji i kontroli umysłu:

Posługiwanie się oszustwem, prowokowanie do odwzajemnienia się, zdobywanie i wykorzystywanie osobistych informacji, presja w kierunku szybkiego zaangażowania się, zakamuflowany system kar i nagród, nakłanianie do wyczerpującego trybu życia, izolowanie od dotychczasowego środowiska, wzbudzanie poczucia winy, wywoływanie strachu, uodparnianie na krytykę i wątpliwości.

-Zagrożenia psychiczne

ŚJ nierzadko wymagają specjalistycznego wsparcia psychologicznego lub psychiatrycznego.

-Zupełna izolacja od „zepsutego” świata zewnętrznego, której skutkiem jest nie zgłaszanie przestępstw w zborze odpowiednim władzom państwowym.

Najczęściej dotyczy to nadużyć seksualnych. Powstała nawet specjalna organizacja byłych ŚJ (pod nazwą Silent Lambs – Milczące Owieczki), która zrzesza ofiary nadużyć seksualnych u ŚJ. Według jej założyciela, w Brooklynie istnieje kartoteka 23700 oskarżeń o nadużycia seksualne, które nigdy nie ujrzały światła dziennego.

STATUS:

Wiele międzynarodowych organizacji świeckich, także sądowniczych, uznaje ich jako znaną religię, obecnie w większości krajów świata są oni zarejestrowani jako legalny związek wyznaniowy. Czasami Świadkowie Jehowy w zależności od ustawodawstwa wymieniani są jako sekta. W Polsce od 31 stycznia 1990 są wpisani do nowego rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych pod nazwą Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe. Zarejestrowany Związek Wyznania Świadków Jehowy w Polsce.

Działalność wyznania jest zakazana lub znacznie ograniczona w 30 krajach w tym w Chinach, Korei Północnej oraz szeregu państw islamskich.

CIEKAWOSTKI:

-Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że król popu Michael Jackson również został wychowany jako Świadek Jehowy i w wieku 17 lat przyjął "chrzest".

-Wątpliwości budzi głoszona przez Świadków Jehowy neutralność polityczna w związku z wystosowaniem 25 czerwca 1933 otwartego listu do Adolfa Hitlera i narodu niemieckiego o nazwie Deklaracja Faktów, w którym otwarcie stwierdzono, że Badacze Biblii, dążą ku tym samym moralnym celom i ideałom, które proklamuje władza nazistowskich Niemiec oraz, że religijne cele Badaczy Biblii są w pełnej zgodzie z religijnymi celami Rzeszy Niemieckiej.