11.)Definicja: Połączenie kształtowe to połączenie rozłączne elementów następujące w skutek
-specjalnego ukształtowania ich powierzchni (wypusty)
- zastosowanie łączników (wpustów, kołków, sworzni, klinów)
Łączone elementy: - Wał - częśc maszyny , najczęściej w kształcie walca, obracajaca się wokół własnej osi wraz z zamocowanymi na niej elementami, służąca do przenoszenia momentu obrotowego
- Piasta to w budowie maszyn część koła napędowego, przekładniowego lub jakiegokolwiek innego elementu montowanego na wale lub osi i bezpośrednio je obejmująca.
Przeznaczenie: - Głównym zadaniem połączeń kształtowych jest przenoszenie momentu obrotowego pomiędzy elementami oraz ustalenie położenia elementów wszelkiego rodzaju urządzeń technicznych.
- połączenia te cechuje duża obciążalność oraz łatwy montaż i demontaż - Dodatkowe cechy zależne od rodzaju połączenia: *dokładne osiowanie części *małe osłabienie wytrzymałości czopa *małe rozmiary *niski koszt wykonania *umozliwienie wzajemnych przesunieć częsci *skasowanie luzów i wywołanie napięcia wstępnego
Klasyfikacja: Ze względu na konstrukcje: -wpustowe -wielowypustowe -wieloząbkowe czołowe -wieloboczne
-klinowe -kołkowe -sworzniowe Występowanie dodatkowych łączników: -bezpośrednie - pośrednie
Kształt przyłączy: -walcowe -stożkowe -czołowe Wzajemne przesunięcia przyłączy: -spoczynkowe -ruchowe
Sposób osiowania: -na walcu/stożku - powierzchni zew. i wew. przyłączy - na bocznych powierzchniach wypustów
Połączenia wpustowe: (rysunek) Połączenia wpustowe wykonywane są na powierzchniach zarówno walcowych jak i stożkowych łączonych części z wykorzystaniem jednego (rzadko dwóch) wpustów o określonej geometrii.
Klasyfikacja: (rysunki) -pryzmatyczne (zaokrąglone, ścięte, z otworami)- czółenkowe - czopkowe
Kształtowanie: -frezowanie frezem tarczowym -frezowanie frezem palcowym
- przeciąganie -dłutowanie
Montaż połączenia wpustowego: - wypadkowa para sił daje moment usiłujący obrócić wpust w rowku
- wynika stąd konieczność zacisku wpustu w rowku - w połączeniach wpustowych stosuje się pasowanie wg zasady starego wałka - w połączeniach przesuwnych stosuje się wpusty przykręcane (b>12mm)
11.)Obliczenia połączeń wpustowych: (rysunek) (przerzucone do lutowania)
- wymiary b i h wpustu dobierane są z normy na podstawie średnicy wału d
- z warunku wytrzymałościowego na naciski powierzchniowe wyznacza się wartość lo - długość czynną wpustu (bez zaokrągleń)
- l - długość całkowita wpustu wybrana z normy po ustaleniu
l ≥ l0 + b
p = F/A ≤ pdop
$A = \frac{1}{2}hl_{0}$ $F = \frac{2M}{d}$
9.)Podział złączy spawanych (rysunki) - stykowe - zakladkowe - teowe -narozne -przylgowe - krzyżowe - nakładkowe
Naprężenia dopuszczalne: k' = s*k k' - naprężenia dopuszczalne dla spoiny (kr', kc', kg', kt', ks')
s- współczynnik statycznej wytrzymałości spoiny k - naprężenia dopuszczalne dla materiału części łączonych (kr, krj, krc)
Obliczenia połączeń spawanych:- spoina czołowa rozciągana $\sigma_{r} = \frac{F}{A} \leq \ k_{r}^{'}$ A = al0
- spoina czołowa ścinana $\tau = \frac{F}{a} \leq k_{t}^{'}$ A = al0 - spoina czołowa zginana $\sigma_{g} = \frac{M_{g}}{W_{x}} \leq k_{g}^{'}$
- spoina pachwinowa ścinana $\tau = \frac{F}{\sum_{}^{}l_{o}a} \leq k_{t}^{'}$ - spoina otworowa ścinana $\tau = \frac{F}{\sum_{}^{}A} \leq k_{t}^{'}$
+ przykłady ogarnąć
- przykłady połączeń o złożonym stanie obciążeń
Przekrój poprzeczny złącza spawanego: (rysunek + opis)
11.)Definicja: Połączenie kształtowe to połączenie rozłączne elementów następujące w skutek
-specjalnego ukształtowania ich powierzchni (wypusty)
- zastosowanie łączników (wpustów, kołków, sworzni, klinów)
Łączone elementy: - Wał - częśc maszyny , najczęściej w kształcie walca, obracajaca się wokół własnej osi wraz z zamocowanymi na niej elementami, służąca do przenoszenia momentu obrotowego
- Piasta to w budowie maszyn część koła napędowego, przekładniowego lub jakiegokolwiek innego elementu montowanego na wale lub osi i bezpośrednio je obejmująca.
Przeznaczenie: - Głównym zadaniem połączeń kształtowych jest przenoszenie momentu obrotowego pomiędzy elementami oraz ustalenie położenia elementów wszelkiego rodzaju urządzeń technicznych.
- połączenia te cechuje duża obciążalność oraz łatwy montaż i demontaż - Dodatkowe cechy zależne od rodzaju połączenia: *dokładne osiowanie części *małe osłabienie wytrzymałości czopa *małe rozmiary *niski koszt wykonania *umozliwienie wzajemnych przesunieć częsci *skasowanie luzów i wywołanie napięcia wstępnego
Klasyfikacja: Ze względu na konstrukcje: -wpustowe -wielowypustowe -wieloząbkowe czołowe -wieloboczne
-klinowe -kołkowe -sworzniowe Występowanie dodatkowych łączników: -bezpośrednie - pośrednie
Kształt przyłączy: -walcowe -stożkowe -czołowe Wzajemne przesunięcia przyłączy: -spoczynkowe -ruchowe
Sposób osiowania: -na walcu/stożku - powierzchni zew. i wew. przyłączy - na bocznych powierzchniach wypustów
Połączenia wpustowe: (rysunek) Połączenia wpustowe wykonywane są na powierzchniach zarówno walcowych jak i stożkowych łączonych części z wykorzystaniem jednego (rzadko dwóch) wpustów o określonej geometrii.
Klasyfikacja: (rysunki) -pryzmatyczne (zaokrąglone, ścięte, z otworami)- czółenkowe - czopkowe
Kształtowanie: -frezowanie frezem tarczowym -frezowanie frezem palcowym
- przeciąganie -dłutowanie
Montaż połączenia wpustowego: - wypadkowa para sił daje moment usiłujący obrócić wpust w rowku
- wynika stąd konieczność zacisku wpustu w rowku - w połączeniach wpustowych stosuje się pasowanie wg zasady starego wałka - w połączeniach przesuwnych stosuje się wpusty przykręcane (b>12mm)
11.)Obliczenia połączeń wpustowych: (rysunek) (przerzucone do lutowania)
- wymiary b i h wpustu dobierane są z normy na podstawie średnicy wału d
- z warunku wytrzymałościowego na naciski powierzchniowe wyznacza się wartość lo - długość czynną wpustu (bez zaokrągleń)
- l - długość całkowita wpustu wybrana z normy po ustaleniu
l ≥ l0 + b
p = F/A ≤ pdop
$A = \frac{1}{2}hl_{0}$ $F = \frac{2M}{d}$
9.)Podział złączy spawanych (rysunki) - stykowe - zakladkowe - teowe -narozne -przylgowe - krzyżowe - nakładkowe
Naprężenia dopuszczalne: k' = s*k k' - naprężenia dopuszczalne dla spoiny (kr', kc', kg', kt', ks')
s- współczynnik statycznej wytrzymałości spoiny k - naprężenia dopuszczalne dla materiału części łączonych (kr, krj, krc)
Obliczenia połączeń spawanych:- spoina czołowa rozciągana $\sigma_{r} = \frac{F}{A} \leq \ k_{r}^{'}$ A = al0
- spoina czołowa ścinana $\tau = \frac{F}{a} \leq k_{t}^{'}$ A = al0 - spoina czołowa zginana $\sigma_{g} = \frac{M_{g}}{W_{x}} \leq k_{g}^{'}$
- spoina pachwinowa ścinana $\tau = \frac{F}{\sum_{}^{}l_{o}a} \leq k_{t}^{'}$ - spoina otworowa ścinana $\tau = \frac{F}{\sum_{}^{}A} \leq k_{t}^{'}$
+ przykłady ogarnąć
- przykłady połączeń o złożonym stanie obciążeń
Przekrój poprzeczny złącza spawanego: (rysunek + opis)