1. Doktryny kryminologiczne:
   1. Kierunek antropologiczny, biologiczny, biopsychologiczny;
   - Koncepcja przednaukowa:
   Ma niewielkie znaczenie, gdyż nie ma zbrodniarza z urodzenia. W Starożytności sądzono, że wszystko dzieje się z woli bogów, podobnie było w Średniowieczu – to Bóg decydował o losie człowieka. Według Arystotelesa wygląd głowy, czaszki, uszu miał swoje odbicie w psychice i zachowaniach ludzkich. Do dzisiejszego dnia przetrwały pewne powiedzenia, tj.: „Oczy czarne, życie marne”, „Komu nad okiem gęsty las wyrasta, ten wśród złych myśli się szasta”. W Średniowieczu Bóg znajdował się w centrum, więc obalano wszelkie koncepcje naukowe, które były sprzeczne z religią. W tym okresie głównym rodzajem kar były kary mutylacyjne (okaleczające). Frenolodzy prowadzili pomiary kranioskopijne i kraniometryczne mózgu i czaszki. Za twórcę teorii „przestępcy z urodzenia” uznaje się Lombroso, według niego przestępcę charakteryzowały cechy anatomiczne, np. złodziei cechowały długie ręce. Jego kontynuatorem był Garofalo uznawany za twórcę kryminologii.
   - Koncepcje naukowe:
   · koncepcja Mendla o dziedziczeniu
   · teoria teleogonii – eksterminacja niewygodnych ludzi, np. Niemek, które współżyły z mężczyznami innych ras podczas II wojny śiwatowej
   · badania Langa nad bliźniętami
   2. Kierunek socjologiczny – związany z czynnikami zewnętrznymi wpływającymi na człowieka, np. środowisko.
   - Koncepcja przednaukowa: człowiek żyje w złym środowisku i to powoduje przestępczość
   - Koncepcje naukowe:
   · Teoria anomii, której twórcą był Emil Durkheim; przestępstwo jest traktowane jako fakt lub zjawisko społeczne; przestępstwo wbrew pozorom nie jest takie złe, gdyż ukazuje, że społeczeństwo się rozwija, nie ma takiej możliwości żeby wszyscy ludzie buli tacy sami, wówczas sens rozwoju przestał by istnieć. Jednostki które wybijają się ponad społeczeństwo są znane i stanowią źródło postępu. W każdym społeczeństwie zdarzają się ludzie egoiści, nad którymi nie da się zapanować i wtedy dochodzi do przestępstwa.
   · Teoria zróżnicowanych powiązań – Edwin Shuterland.
   Każdy człowiek kształtuje swoja osobowość w oparciu o zachowania innych ludzi. Przejmuje od innych ludzi pewne cechy charakteru, np.: dziecko wychowywane w domu, w którym się przeklina również będzie przeklinać

Odp 2

 Teorie kryminologiczne przyczyn przestępczości
- koncepcja biologiczna akcentuje głównie lub wyłącznie czynniki biofizyczne: antropologiczne i konstytucyjno - psychologiczne, właściwości układu wydzielania wewnętrznego ( koncepcje endokrynologiczne ) oraz struktury chromosomów (koncepcja genetyczna ).Za zachowanie przestępcze odpowiedzialne są właściwości określonych struktur biologicznych.Za ojca tej koncepcji uważa się Lomborsa – antropolog – cechy atawistyczne: cofnięte czoło w tył, deformacje czaszki. Wraz z atawistycznymi cechami w parze mają iść właściwości psychiczne takie jak: otępienie uczuciowe i moralne, niska inteligencja, impulsywność, okrucieństwo i mściwość, próżność i lenistwo.
- koncepcja psychologiczna => do czynników psychologicznych odpowiedzialnych za przestępczość zalicza się: ograniczoną sprawność umysłową, zaburzenia psychotyczne, psychonerwicowe, określone cechy osobowości. W tej koncepcji wyróżniamy następujące teorie:
• Teoria racjonalnego wyboru – człowiek waży różne możliwości, a potem wybiera najbardziej optymalne rozwiązanie. Decyduje się na przestępstwo, jeśli stwierdzi, że przyniesie mu ono więcej korzyści niż przykrości. Przestępstwo jest więc jedynie kwestią racjonalnego wyboru;
• Teoria poszukiwania mocnych wrażeń – sposób redukcji potrzeby wzmożonej stymulacji;
• Teoria kryminologiczna o orientacji psychoanalitycznej – nieświadoma motywacja przestępczości oraz rolę wczesnego okresu socjalizacji i znaczenie środowiska rodzinnego.
- koncepcja socjologiczna - zachowanie przestępcze zdeterminowane jest wyłącznie przez mechaniczny wpływ czynników zewnętrznych. Wyróżniamy koncepcję:
• Koncepcja dewiacji Znanieckiego – rzeczywistość zawiera wartości społeczne przez normy obyczajowe, moralne i prawne. Ich przyswojenie jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania w środowisku dzięki konformizmowi. Ten typ przystosowania kształtowany jest przez trzy kanały: wychowanie, pracę i zabawę. Pełna zgodność pomiędzy ukształtowaną osobowością przez kanały, a przystosowaniem jednostki do pełnienia ról społecznych jest rzadkością. Powszechniejszym zjawiskiem jest stan nienormalności częściowej, przybierający formę częściowej podnormalności ( jednostka nie umie lub nie chce stosować się do norm określonego systemu kulturowego i pełni swe role społeczne w sposób odbiegający w dół od przyjętych w danej grupie standardów ); częściowej nadnormalności ( jednostka podwyższa swoim zachowaniem standardy związane z pełnieniem ról społecznych );

• Koncepcja anomii Durkheima – źródłem przestępczości jest załamanie się struktury społecznej i związanej z nią kontroli społecznej to stan anomii, występujący w okresie gwałtownych zmian społecznych i ekonomicznych. Stan anomii charakteryzuje rozpad więzi społecznych i dezorientacja ludzi co do obowiązujących norm zachowania;
• Teoria zróżnicowanych związków ( Sutherland ) – zachowanie przestępcze jest skutkiem związku jednostki z tymi, którzy popełniają przestępstwa i zależy to od częstotliwości i czasu trwania osobistego kontaktu oraz okres życia jednostki;
• Teoria Hirischi’ego – przestępczość jest rezultatem braku więzi między jednostką a takimi grupami jak rodzina, prospołecznie nastawiona grupa rówieśnicza czy grupa szkolna.

Odp 3 

Teoria zróżnicowanych powiązań czyli teoria Sutherlanda ma następujące założenia:

-Zachowanie przestępcze jest zachowaniem wyuczonym, a nie wrodzonym.

-Uczenie się zachowania przestępczego następuje w toku interakcji z innymi osobami w procesie komunikacji.

- Zasadnicza część procesu uczenia się zachowań przestępczych zachodzi w obrębie grup pierwotnych.

- Uczenie się zachowania przestępczego obejmuje zarówno techniki popełniania przestępstw, jak i konkretne kierunki motywacji, dążeń, racjonalizacji, postaw. W społeczeństwie, w którym wzory zachowań przestępczych funkcjonują na równi ze wzorami zachowań nie przestępczych, zachodzi zjawisko konfliktu kultur w odniesieniu do prawa.

-  Definiowanie norm prawa - uczenie się konkretnych kierunków motywacji i dążeń następuje przez określenie norm prawa jako sprzyjających lub niesprzyjających jego naruszaniu (taki sposób definiowania prawa, który sprzyja lub nie jego naruszaniu):

a)      kultura całkowicie przestępcza

b)     kultura całkowicie nie przestępcza

c)               typ konfliktowy – przemieszany

-Jednostka staje się przestępcą wskutek nadwyżki określeń sprzyjających naruszeniu prawa nad określeniami niesprzyjającymi.

- Zróżnicowane powiązania mogą mieć rozmaitą częstotliwość, czas trwania, uprzedniość i intensywność

-          uprzedniość – doświadczenie rozwinięte w dzieciństwie, może trwać przez całe życie

-          intensywność – inaczej prestiż źródła wzoru przestępczego (to od kogo się uczymy)

-   Proces uczenia się zachowania przestępczego przez powiązanie z wzorami zachowania przestępczego i anty przestępczego obejmuje te same mechanizmy, co każde uczenie się: poprzez naśladownictwo, kary/nagrody, wzmocnienia pozytywne.

-Chociaż zachowanie przestępcze jest wyrazem ogólnych potrzeb i wartości, to jednak za ich pomocą nie można go wyjaśnić, ponieważ zachowanie nie przestępcze jest wyrazem takich samych potrzeb i wartości, np. ktoś kradnie z tych samych potrzeb i wartości z których ktoś inny pracuje.

 

Ta teoria zakłada, że główną przyczyną występowania przestępczości jest uczenie się zachowania przestępczego poprzez nadwyżkę kontaktów z wzorami takich zachowań. Popełnienie czynu karalnego jest aktem wolnej woli.

Odp 4

Osmologia jest to dział nauki zajmujący się badaniem właściwości i funkcjonowaniem zmysłu węchu oraz jego patologiami czy nieprawidłowym działaniem.

W kryminalistyce - dział techniki kryminalistycznej zajmujący się zabezpieczaniem, przechowywaniem i badaniem śladów zapachowych ludzi z wykorzystaniem specjalnie wyszkolonych w tym zakresie psów, których zadaniem jest ustalenie zgodności zapachowej materiałem dowodowym (zabezpieczonym na miejscu zdarzenia), a materiałem porównawczym pobranym od osób. Badania śladów zapachowych ludzi zmierzające do ustalenia tożsamości osoby (sprawcy czynu przestępnego) są młodą dyscypliną w polskiej kryminalistyce.

Mówiąc o śladach zapachowych należy zaznaczyć, że pojęcie to nie znajduje do końca swojego odniesienia do specyficznych struktur chemicznych, jest to bardziej funkcjonalne pojęcie, które związane jest z organizmami żywymi i dotyczy ono wyłącznie tych cząsteczek lub ich układów, które zdolne są do wywołania wrażenia węchowego („obrazu węchowego”).

Uwzględniając stosowane w kryminalistyce kryteria podziału, ślady zapachowe możemy zaliczyć do:

a) śladów substancjalnych (materialnych) - biorąc pod uwagę stopień zorganizowania materii, w której ślady powstają, tak jak do śladów materialnych w szerokim znaczeniu zaliczamy „... wszelkie odbicia powstałe jako następstwa jakiegoś oddziaływania na przedmioty materialne i pozostawione na tych przedmiotach (w tym również na ciele ludzkim), a także same przedmioty, ich szczątki, zmiany w nich powstałe, zniekształcenia, ubytki, plamy, przemieszczenia przestrzenne w stosunku do innych przedmiotów, ruch, wszelkie możliwe do stwierdzenia zaszłości i zmiany zachodzące w nich w okresie obejmującym czas przed czynem przestępnym do chwili, w której działanie przestępne lub jego skutki ustały. Ponadto do śladów zaliczamy woń charakterystyczną dla samego przedmiotu, jego temperaturę, cechy fizyczne, chemiczne, biologiczne i inne”.

b) mikrośladów - biorąc pod uwagę możliwość ich spostrzegania. Aktualnie urządzenia techniczne, ze względu na ich czułość, nie pozwalają na ujawnianie śladów zapachowych ludzi na miejscach zdarzeń. Zastosowanie metod technicznych, w szczególności do analizy zapachu ludzkiego, jak również późniejszego wykorzystania wyników tej analizy w procesie dowodowym, napotyka na szereg ograniczeń. Urządzenia techniczne pozwalają na badanie zapachów pod kątem poszczególnych ich składowych, cykl badawczy jest stosunkowo długi, trudno jest również kontrolować stężenie gazu w sposób ciągły (urządzenia do ciągłej analizy są kalibrowane na określony rodzaj gazu i są nieselektywne). Dlatego też między innymi nie kontynuuje się technicznych badań zapachu człowieka, skoncentrowano się natomiast na urządzeniach, o czułości porównywalnej, co prawda do „psiego nosa”, lecz analizujących substancje o dużo mniejszym stopniu złożoności, takie jak narkotyki czy materiały wybuchowe.

c) śladów świadczących przede wszystkim o sprawcy – biorąc pod uwagę kolejne kryterium, jakim jest przedmiot wnioskowania. Ślady zapachowe, podobnie jak każde inne ślady biologiczne są nierozerwalnie związane z organizmami żywymi.

d) śladów kontaktowych – biorąc pod uwagę konieczność kontaktu osoby z przedmiotem lub miejscem.

Odp 5

Wariograf, poligraf (zwany potocznie wykrywaczem kłamstw) – urządzenie służące do analizowania fizjologicznych reakcji organizmu człowieka, które są wykładnią emocji i jego reakcją na otoczenie zewnętrzne. Wariograf znalazł największe zastosowanie w pracy organów ścigania (jako narzędzie kryminalistyczne).

Wykrywacz kłamstw został wynaleziony w 1921 roku przez John'a Augustus Larson'a, studenta Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, we wspołpracy z lokalnym policjantem.

Badanie wariografem może przeprowadzić tylko specjalnie wyszkolona osoba (biegły). Podczas badania (polegającego najczęściej na zadawaniu pytań, na które badany odpowiada tylko "tak" lub "nie") zadawane są trzy rodzaje pytań: obojętne, kontrolne i krytyczne. Pierwsze nie mają związku z osobą badaną, np. "czy dzisiaj pada deszcz?". Drugie mogą stanowić pytania z serii "czy nazywa się Pan...", "czy urodził się Pan w roku..." – są to pytania kontrolne, a więc zawierają informację prawdziwą lub fałszywą, jednak w żaden sposób niepowiązaną z wątkiem głównym badania. Ostatnia grupa to pytania stanowiące meritum badania, a więc te właściwe dla badań wariograficznych danej sprawy. Inną metodą jest odczytywanie badanemu pytań bez oczekiwania na jakąkolwiek odpowiedź. Rejestrowane są takie parametry fizjologiczne, jak: oddech, ciśnienie krwi, przewodnictwo elektryczne skóry (odruch skórno-galwaniczny). Parametry te są wykreślane przez specjalne pisaki na taśmie papierowej i mają postać kolorowego wykresu. Badanemu zakłada się czujniki poligrafu na poszczególne części ciała i w ten sposób badanie pozwala otrzymać graficzny obraz przebiegu zmian fizjologicznych w postaci krzywych zapisu wyżej wymienionych reakcji. Wbrew popularnym poglądom wariograf nie wykrywa kłamstw. Ocena rejestrowanych przez niego zmian pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy w psychice badanego znajdują tzw. „ślady emocjonalno-pamięciowe” mające z