Odrodzenie państwowości rosyjskiej i uchwalenie konstytucji federalnej.
Rozpad ZSRR i odrodzenie państwowości rosyjskiej.
- ogłoszenie deklaracji suwerenności przez kolejne republiki, zapoczątkowane przez republiki bałtyckie (pierwsza Estonia – 16 XI 8;
- deklaracja suwerenności Republiki Rosyjskiej – 12 VI 1990 – początek formowania aparatu państwowego Rosji, niezależnego od dotychczasowych struktur radzieckich i partyjnych;
- VI 1991 – Zjazd Deputowanych Ludowych wybrał Borysa Jelcyna na prezydenta FR;
- VIII 1991 – komunistyczny zamach stanu Giennadija Janajewa;
- w końcu 1991 przywódcy Federacji Rosyjskiej mieli już pod swoim wyłącznym zwierzchnictwem nowe struktury i instytucje władzy państwowej;
- porozumienie z Białowieży – 8 XII 1991 – przywódcy Rosji, Ukrainy i Białorusi postanowili o likwidacji ZSRR;
- bezprawne działania Jelcyna (w świetle konstytucji FR z 1978) – 21 IX 1993 - dekret rozwiązujący parlament (Zjazd Deputowanych Ludowych i Rada Najwyższa), wprowadzający rządy prezydenckie, aż do wyboru nowego parlamentu, wraz z referendum konstytucyjnym, ogłoszonym na 12 XII 1993;
- parlament orzekł o zamachu stanu przeprowadzonym przez prezydenta (odebrał mu urząd, deputowani barykadowali się w budynku parlamentu) – 11-dniowe oblężenie budynku z końcowym szturmem i ujęciem przywódców rewolty (150 ofiar całego puczu);
- 12 XII 1993 – wybory parlamentarne (Duma Państwowa i Rada Federacji) i referendum konstytucyjne;



CHARAKTERYSTYKA KONSTYTUCJI FR.
- konstytucja uchwalona większością 54% obywateli przy frekwencji 58%;
- biorąc pod uwagę właściwy brak doświadczenia społeczeństwa rosyjskiego w stosunku do demokratycznych rozwiązań, konstytucja jest aktem zachęcającym do podjęcia aktywności publicznej dla obywateli;
- składa się z 9 rozdziałów i zawiera cztery zasadnicze grupy zagadnień:
• zasady ustrojowe – republikańska forma rządów, federalizm, demokratyczne państwo prawa, państwo socjalne, zwierzchnictwo ludu, podział władzy, samorządność, pluralizm polityczny, świeckość państwa,
• prawa i wolności obywatelskie (zgodność z międzynarodowymi paktami praw i wolności człowieka i obywatela), sprowadzone do następujących grup: wolności obywateli, prawa i wolności polityczne, prawa socjalne, ekonomiczne i kulturalne, obowiązki obywatelskie,
• struktura ustrojowa państwa – określenie podmiotów federacji (21 republik, 6 krajów, 49 obwodów, 2 miasta o znaczeniu federalnym, 1 obwód autonomiczny i 10 okręgów autonomicznych);
• struktura i organizacja władz państwowych (prezydent, Zgromadzenie Federalne, rząd, sądownictwo, samorząd);

FEDERACJA ROSYJSKA – CZĘŚCI SKŁADOWE.
Federacja Rosyjska składa się z następujących członów: republik, krajów, obwodów, miast o znaczeniu federalnym, obwodów autonomicznych i okręgów autonomicznych
- podział uprawnień przysługujących poszczególnym podmiotom ma charakter przedmiotowy i jest związany z pozycją danej jednostki w strukturze państwa
- kompetencje Federacji:
• przyjęcie i zmiana konstytucji
• uchwalanie ustaw federalnych i kontrola ich wykonania
• kontrola ustroju federalnego i terytorium
• regulacja i ochrona praw człowieka
• ustanawianie systemu federalnych organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej
• kształtowanie federalnych organów władzy państwowej
• obrona i określanie granic
• prowadzenie polityki zagranicznej
- wspólne kompetencje Federacji i jej podmiotów:
• gwarancja zgodności prawa republikańskiego z Konstytucją FR i z ustawami federalnymi
• obrona praw człowieka, praw mniejszości narodowych
• gwarantowanie praworządności
• ustanawianie zasad systemu podatkowego
• koordynacja kontaktów gospodarczych z zagranicą
- republiki dysponują następującymi elementami państwowości: konstytucja, republikańskie ustawodawstwo, system organów republikańskich, terytorium, republikańskie obywatelstwo, język państwowy, własne symbole państwowe
- republika (państwo) posiada własną konstytucję i ustawodawstwo
- kraj, obwód, miasto o znaczeniu federalnym, obwód autonomiczny i okręg autonomiczny mają własny statut oraz ustawodawstwo
Suwerenizacja – polega na dojściu do samodzielnej państwowości republik autonomicznych lub na zawarciu porozumień z Federacją na zasadzie suwerenności.
Regionalizacja – polega na zapewnieniu jednostkom terytorialnym znacznej samodzielności władzy w sprawach gospodarczych, finansowych i ekologicznych.

POZYCJA PREZYDENTA W SYSTEMIE SILNEJ PREZYDENTURY.
Prezydent w konstytucji jest określany jako głowa państwa, gwarant konstytucji, gwarant prawi wolności człowieka i obywatela, podmiot określający podstawowe kierunki wewnętrznej i zagranicznej polityki państwa, reprezentant kraju stosunkach międzynarodowych
- wybierany jest w wyborach równych, bezpośrednich, powszechnych i tajnych
- kadencja: 4 lata (wybory powszechne, bezpośrednie)
- warunki kandydowania: obywatel Rosji, który ukończył 35 rok życia i co najmniej 10 lat zamieszkuje na stałe w Federacji Rosyjskiej
Uprawnienia prezydenta dzielą się na 4 grupy:
- ogólne uprawnienia jako głowy państwa i głównego podmiotu rządzenia:
• reprezentowanie FR w kraju i w stosunkach międzynarodowych,
• określanie głównych kierunków polityki wewnętrznej i zagranicznej,
• przyjmowanie listów uwierzytelniających przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i mianowanie dyplomatów rosyjskich,
• zatwierdzanie doktryny wojennej FR,
• najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych,
• tworzenie administracji prezydenckiej;
- uprawnienia w stosunku do narodu i parlamentu:
• zarządzanie referendum i wyborów do Dumy Państwowej,
• rozwiązywanie Dumy,
• złożenie urzędu prezydenta Radzie Federacji,
• inicjatywa ustawodawcza,
• podpisywanie i ogłaszanie ustaw,
• prawo weta w stosunku do ustaw,
• zwracanie się z orędziem do parlamentu,
- uprawnienia w stosunku do rządu:
• określenie polityki rządu i wpływanie na jej realizację,
• wpływ na obsadę kierowniczą i osobową oraz kształtowanie struktury federalnych organów władzy wykonawczej,
• powołuje premiera,
• za zgodą Dumy powołuje i odwołuje skład rządu,
• prawo zdymisjonowania rządu w przypadku powtórnego wotum nieufności, a także odmowy przez Dumę wyrażenia wotum zaufania;
- uprawnienia w stosunku do sądów szczebla federalnego:
• przedstawia Radzie Federacji kandydatów na sędziów: Sądu Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Arbitrażowego,
• prawo wystąpienia z wnioskiem do Sądu Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustaw z konstytucją i dokonanie jej wykładni;
- prezydent nie jest odpowiedzialny politycznie i konstytucyjnie – jedyną możliwość ma Duma pociągając prezydenta za zdradę stanu lub za ciężkie przestępstwo;
- ważnymi organami administracji prezydenckiej są: Rada Bezpieczeństwa (przygotowuje decyzje prezydenta w sprawach bezpieczeństwa państwa wewnętrznego i zewnętrznego) i Rada Państwa (umożliwienie realizacji uprawnień głowy państwa w zakresie zapewnienia harmonijnego funkcjonowania i współdziałania organów władzy państwowej);



RZĄD ROSYJSKI.
- powołanie rządu zależy w całej rozciągłości od prezydenta, ogólnie rzecz biorąc rząd zależny jest od prezydenta;
- wg ustaleń konstytucyjnych założeń rząd ma się koncentrować na zarządzaniu i administrowaniu krajem, prowadzeniu polityki gospodarczej i socjalnej, współpracy gospodarczej z innymi krajami;
- szczegółowo uprawnienia rządu wyglądają następująco:
• opracowywanie i przedstawianie Dumie budżetu i zapewnienie jego wykonania,
• przedkładanie Dumie sprawozdania z wykonania budżetu,
• zapewnienie realizacji jednolitej polityki finansowej i monetarnej,
• zapewnienie realizacji jednolitej polityki w zakresie kultury, nauki, edukacji, ochrony zdrowia, ubezpieczeń społecznych i ekologii,
• zarządzanie własnością federalną,
• zapewnienie obrony kraju, bezpieczeństwa państwa oraz realizacja polityki zagranicznej,
• zapewnienie praworządności, praw i wolności obywatelskich, chronienie własności i porządku społecznego, zwalczanie przestępczości,
• realizacja innych uprawnień nadanych mu przez konstytucję, ustawy oraz dekrety prezydenckie;
- premiera powołuje prezydent za zgodą Dumy;
- w przypadku trzykrotnego odrzucenia przez Dumą przedstawionych kandydatur na stanowisko premiera rządu, prezydent powołuje premiera oraz rozwiązuje Dumę i zarządza nowe wybory;
- prezydent może zdymisjonować rząd (bez specjalnych przeciwwskazań);
- rząd sam może podać się do dymisji (prezydent może odmówić przyjęcia);
- wotum nieufności może uchwalić Duma
prezydent może przyjąć dymisję lub niezgodzić się z decyzją Dumy◊
jeśli w ciągu 3 miesięcy ponownie zostanie przegłosowany taki wniosek, prezydent może przyjąć dymisję rządu lub rozwiązać Dumę;◊
- w przypadku nie przyjęcia przez Dumę wniosku o wotum zaufania ze strony premiera, prezydent może przyjąć dymisję rządu lub rozwiązać Dumę;
w przypadku wyboru nowego prezydenta, rząd składa swe pełnomocnictwa na jego ręce;

ROSYJSKI PARLAMENT – FUNKCJE I SPOSÓB KREOWANIA.
Duma Państwowa
- kadencja: 4 lata;
- kompetencje Dumy:
• udzielenie wotum zaufania rządowi Federacji,
• udzielanie zgody prezydentowi FR na powołanie premiera rządu Federacji,
• powoływanie i odwoływanie przewodniczącego Banku Centralnego,
• powoływanie i odwoływanie przewodniczącego Izby Obrachunkowej oraz połowy jej składu audytorów,
• powoływanie i odwoływanie Rzecznika Praw Człowieka,
• ogłaszanie amnestii,
• wysuwanie oskarżenia wobec prezydenta FR w celu złożenia z urzędu;
- frakcję parlamentarną może utworzyć minimum 35 deputowanych;
- na czele Dumy stoi jej przewodniczący, który do pomocy wiceprzewodniczących;
- rozwiązania administracyjno-organizacyjne przygotowuje Rada Dumy (przewodniczący, przywódcy frakcji i grup parlamentarnych);
- innymi organami są: Izba Obrachunkowa (organ pomocniczy, służący kontroli wykonania budżetu), Rzecznik Praw Człowieka;
- komitety (powoływane na zasadzie resortowej) i komisje (powoływane na zasadzie problemowej);
- Duma uchwala dwa rodzaje ustaw:
* federalne ustawy konstytucyjne – akty prawne wysokiego rzędu w hierarchii źródeł prawa tuż po konstytucji, za ich pomocą regulowane są następujące sprawy (uchwala się je większością 2/3 w obydwóch izbach):
• ograniczenie praw i wolności w okresie stanu wyjątkowego w celu zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i ustroju konstytucyjnego,
• wprowadzenie stanu wyjątkowego na całym terytorium i w poszczególnych częściach oraz określenia warunków stanu wojennego,
• przyjęcie do Federacji i utworzenie w jej składzie nowego podmiotu, zmiana statusu podmiotu Federacji, zmiana składu Federacji oraz stosowanie ustaw w odniesieniu do przedmiotu kompetencji Federacji,
• symbole i znaki państwowości,
• przeprowadzenie referendum,
• status Rzecznika Praw Człowieka,
• tryb działania rządu Federacji,
• ustanowienie sądownictwa Federacji,
• zmiany rozdziałów 3-8 konstytucji Federacji;
* ustawy federalne – regulowane są wszystkie sprawy jakimi zajmuje się parlament, po za tymi zarezerwowanymi dla powyższych;
- TRYB USTAWODAWCZY:
• inicjatywa – prezydent, członkowie Rady Federacji, deputowani Dumy, rząd, organy przedstawicielskie podmiotów Federacji oraz Sąd Konstytucyjny, Sąd Najwyższy i Naczelny Sąd Arbitrażowy (w sprawach należących do ich kompetencji),
• wnioski dotyczące określonych spraw (głównie finansowych) mogą być wniesione tylko po zaopiniowaniu ich przez rząd,
• procedura w Dumie obejmuje 3 czytania, pomiędzy którymi projektem zajmuje się odpowiedni komitet wiodący,
• Rada Federacji może się sprzeciwić
komisja rozjemcza◊
w razie braku porozumienia Duma może odrzucić sprzeciw RF 2/3 głosów,◊
• ustawa trafia do prezydenta, który może użyć weta
Duma i RF mogą je odrzucić większością 2/3◊
prezydent ma obowiązek podpisać i ogłosić taką ustawę;◊
Rada Federacji
- przedstawicielstwo podmiotów Federacji (z każdego pochodzi 2 deputowanych, po jednym z ramienia przedstawicielskiego i wykonawczego organu);
- kadencja RF jest równa kadencji Dumy;
- kompetencje RF:
• zatwierdzanie zmian granic między podmiotami Federacji,
• zatwierdzania dekretu prezydenta o wprowadzeniu stanu wojennego i wyjątkowego,
• rozstrzyganie kwestii ewentualnego użycia sił zbrojnych poza granicami Federacji,
• zarządzanie wyborów prezydenta,
• pozbawianie urzędu prezydenta,
• powoływanie sędziów Sądu Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Arbitrażowego,
• powoływanie i odwoływanie prokuratora FR,
• powoływanie i odwoływanie zastępcy przewodniczącego Izby Obrachunkowej oraz połowy jej składu;
- na czele izby stoi przewodniczący, który ma dwóch wiceprzewodniczących do pomocy;
- organami są również komitety i komisje;

Zadania Sądu Konstytucyjnego w Rosji.
Sąd Konstytucyjny.
- rozstrzyganie zgodności z konstytucją następujących aktów:
• ustaw federalnych i aktów normatywnych prezydenta RF, Dumy, rządu,
• konstytucji republik, statutów i innych aktów normatywnych podmiotów Federacji,
• porozumień między organami władzy państwowej Federacji a organami władzy podmiotów Federacji oraz między podmiotami,
• porozumień międzynarodowych, które zostały zawarte przez Federację, a nie weszły w życie;
- rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy:
• federalnymi organami naczelnymi,
• organami państwowymi a organami podmiotów Federacji,
• organami podmiotów Federacji;
- badanie skarg o naruszenie praw i wolności obywatelskich;
- dokonuje wykładni konstytucji, z wnioskiem może wystąpić: prezydent, RF, Duma, rząd, organy władzy ustawodawczej podmiotów Federacji;

Zgromadzenie Federalne

Duma Siergiej Naryszkin

Rada Federacj Walentina Matwijenko

Prezydent Władimir Putin

Premier Dmitrij Miedwiediew

Rząd Rząd Dmitrija Miedwiediewa

Wybory parlamentarne: 2011

Wybory prezydenckie: 2012

Wybory samorządowe: 2013

Referenda: 1993 (grudzień