1.Pojęcia
Spadek różnorodności biologicznej – zmniejszanie się liczby gatunków w ekosystemie, prowadzące do nieodwracalnych zmian, a nawet zniszczeć biocenozy.
plantacje leśne – uprawy szybko rosnących drzew
otulina – obszar zabezpieczający przed niekorzystnym wpływem sąsiednich obszarów
ochrona ścisła – gatunki chronione przez cały rok i we wszystkich miejscach
ochrona częściowa – dopuszcza ona zrywanie roślin i grzybów oraz zabijanie zwierząt w określonych warunkach i przez upoważnione osoby
2. Przyczyny wymierania:
*bezpośrednie – oddziałujące na organizmy, takie jak konkurencje międzygatunkowa, która skutkuje wyginięciem gorzej przystosowanego gatunku.
* pośrednie – oddz. na otoczenie organizmów, na przykład zanieczyszczenia wody
3. Zagrożenia ekosystemów
- niszczenie środowiska prowadzące do wymierania wielu gatunków
- osuszanie terenów podmokłych
- wycinanie lasów
- zmniejszanie powierzchni lasów tropikalnych
- nadmierne połowy ryb
- nadmierna produkcja gazów, substancji stałych i ciekłych ujemnie wpływających na człowieka i przyrodę
4. Historia ochrony przyrody w Polsce
- Bolesław Chrobry nakazał ograniczenie polowań na bobry
- Władysław Jagiełło wydał zakaz wycinania cisów, polecił chronić łosie i jelenie
- Królowie wprowadzili kary za polowanie na rzadkie gatunki (m.in. kozice i żubry)
- w 1765 r. powołano komisję zapobiegającą zmniejszaniu się powierzchni lasów
- w XIX w objęto ochroną zwierzęta żyjące w Tatrach
- 1928 r. – Liga Ochrony Przyrody – rozpowszechnia wiedzę o przyrodzie i prowadzi badania zagrożonych gatunków
5. Sposoby ochrony przyrody
* bierna – zabezpieczanie chronionego obiektu lub terenu przed wpływami zewnętrznymi (dotyczy licznych gatunków i trwałych, naturalnych ekosystemów)
* czynna – podejmowanie działań zapewniających gatunkom chronionym warunki do rozwoju (ekosystemy nienaturalne, hodowla organizmów)
6. Formy ochrony przyrody
- Parki narodowe – obszar c.n 1000 he; wyróżniajce się walory przyrodnicze, kulturowe. Chronione charakterystyczne cechy krajobrazu, wokół których jest otulina
- Rezerwaty przyrody – mniejsze od PN, służą ochronie cennych i mało zmienionych ekosystemów oraz rzadkich roślin i zwierząt.
- Parki krajobrazowe – atrakcyjne przyrodniczo miejsca, o dużej wartości kulturowej i historycznej. Pozwala się na uprawę pól, wyrąb drzew, warunkowane brakiem znaczącego wpływu na ekosystem.
- Obszary Chronionego Krajobrazu – teren z krajobrazem o szczególnych walorach, występuje duża różnorodność ekosystemów, służą turystyce i wypoczynkowi; celem jest utrzymanie równowagi ekologicznej
- użytki ekologiczne – niewielkie pozostałości dawnych ekosystemów, mają znaczenie dla zachowania unikatowych typów środowisk np. jeziora, bagna, torfowiska
- stanowiska dokumentacyjne – ochrona przyrody nieożywionej np. miejsca występowania formacji geologicznej, nagromadzeń skamieniałości
- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – cenne fragmenty krajobrazu przyrodniczego lub kulturowego
- ochrona gatunkowa organizmów – gatunków chronionych nie wolna zabijać, chwytać ani płoszyć, nie wolno niszczyć ich siedlisk.
- pomniki przyrody – organizmy żywe i twory nieożywione, mające duże znaczenie naukowe, kulturowe bądź historyczne, posiadają wyjątkowe cechy tj. wygląd czy wiek.
7. Parki Narodowe
Białogórski; 1954; 3,3; okrzyn jeleni ___ Białowieski; 1932; 10,5; żubr ___ Biebrzański; 1993; 59,2; bojownik ___ Bieszczadzki; 1973; 29,2; Ryś ___ „Bory Tucholskie”; 1996; 4,7; głuszec ___ Drawieński; 1990; 11,3; wydra ___ Gorczański; 1981; 7,0; salamandra ___ gór stołowych; 1993; 6,3; Świerk ___ Kampinoski; 1959; 38,5; łoś ___ Karkonoski; 1959; 5,5 ___ Magurski; 1995; 19,4; orzeł przedni ___ Narwiański; 1996; 7,3; kropiatka ___ Ojcowski; 1956; 2,1; nietoperz ___ Pieniński; 1932; 2,3; niepylak Apollo ___ Poleski; 1990; 9,7; błotniak zbożowy ___ Roztoczański; 1974; 8,4; konik polski ___ Słowiński; 1967; 18,6; mewa srebrzysta ___ świętokrzyski; 1950; 7,6; jeleń ___ tatrzański; 1954; 21,1; kozica ___ Ujście Warty; 2001; 8,0; wodniczka ___ Wielkopolski; 1957; 7,5; sowa ___ Wigierski; 1989; 15,1; bóbr ___ Woliński; 1960; 10,9; orzeł bielik
8. Rezerwaty biosfery UNESCO
Słowiński PN – powstał aby chronić ruchome wydmy, a także przybrzeżne jeziora, bagna i łąki
Białowieski PN – obejmuje fragmenty Puszczy Białowieskiej, na jego terenie żyje około 12 tys. gatunków
Kampinoski PN – obejmuje rozległe obszary bagienne, lasy, śródlądowe wydmy. Występuje większość gatunków ptaków, połowa gatunków ryb występ. w Polsce
Bieszczadzki PN– najciekawsze partie górskie Bieszczadów
Babiogórski PN – wschodnia część Beskidu Żywieckiego, powstał ze wzg. na klasycznie wykształcony układ pięter roślinnych i występowanie rzadkich gatunków roślin naskalnycg
Tatrzański PN – powstał, aby chronić niepowtarzalną przyrodę wysokogórską;
Karkonoski PN – powstał, aby chronić krajobraz górski ukształtowany przez lodowiec; występ. zróżnicowana roślinność
Poleski PN – obejmuje siedliska, na których występuje ogromna liczba gatunków roślin i zwierząt
9. Rośliny chronione w Polsce
Grzybienie białe (zanik jego naturalnych siedlisk), Mikołajek nadmorski (pełni funkcję w utrwalaniu nadmorskich plaż i wydm), Sasanka wiosenna (kwitnie wczesną wiosną, bywała wykopywana), Pełnik europejski (zanik jego naturalnych siedlisk), Szachownica kostkowata (liczba jej stanowisk stale maleje), Obuwik pospolity (rzadko występujące, ma kwiatu pułapkowe), Rosiczka długolistna (owadożerna, rośnie w środowisku ubogim w azot)
10. Zwierzęta chronione w Polsce
Modliszka zwyczajna(jedyny przedstawiciel tego rodzaju), Ryś (występ. w dużych lasach przypominających puszczę), Bielik ( największy ptak drapieżny, niegdyś był tępiony jako szkodnik), suseł perełkowany (występuje coraz rzadziej na skutek zalesienie lub utworzenia pola), wąż eskulapa (występuje jedynie w Bieszczadach), zimorodek (spadek wiąże się z pogarszaniem się jakości wód, żywi się rybami)
11.Historia ochrony przyrody na świecie
- 700 lat temu w Szwajcarii nakazano chronić ptaki spiewające
- w XVII w. w Danii zakazano wycinana lasów
- w Rosji zakazano polowań na zwierzęta w czasie ich rozrodu
12. Wyjątkowe miejsca na ziemii
Wyspy Galapagos – występują liczne endemity. Gnieździ się tam 76 takich gatunków.
Park narodowy Saguaro – pustynia, na której organizmy, żeby przetrwać musiały przystosować się do ekstremalnych warunków.
Yellowstone – znajdują się tam wiecznie zielone lasy, łąki i jeziora a także gorące źródła i wodospady
Park Narodowy Serengeti – leży w północno-zachodniej Tanzanii; słynie z migrujących sezonowo wielomiliardowych stad zwierząt kopytnych


1.Pojęcia
Spadek różnorodności biologicznej – zmniejszanie się liczby gatunków w ekosystemie, prowadzące do nieodwracalnych zmian, a nawet zniszczeć biocenozy.
plantacje leśne – uprawy szybko rosnących drzew
otulina – obszar zabezpieczający przed niekorzystnym wpływem sąsiednich obszarów
ochrona ścisła – gatunki chronione przez cały rok i we wszystkich miejscach
ochrona częściowa – dopuszcza ona zrywanie roślin i grzybów oraz zabijanie zwierząt w określonych warunkach i przez upoważnione osoby
2. Przyczyny wymierania:
*bezpośrednie – oddziałujące na organizmy, takie jak konkurencje międzygatunkowa, która skutkuje wyginięciem gorzej przystosowanego gatunku.
* pośrednie – oddz. na otoczenie organizmów, na przykład zanieczyszczenia wody
3. Zagrożenia ekosystemów
- niszczenie środowiska prowadzące do wymierania wielu gatunków
- osuszanie terenów podmokłych
- wycinanie lasów
- zmniejszanie powierzchni lasów tropikalnych
- nadmierne połowy ryb
- nadmierna produkcja gazów, substancji stałych i ciekłych ujemnie wpływających na człowieka i przyrodę
4. Historia ochrony przyrody w Polsce
- Bolesław Chrobry nakazał ograniczenie polowań na bobry
- Władysław Jagiełło wydał zakaz wycinania cisów, polecił chronić łosie i jelenie
- Królowie wprowadzili kary za polowanie na rzadkie gatunki (m.in. kozice i żubry)
- w 1765 r. powołano komisję zapobiegającą zmniejszaniu się powierzchni lasów
- w XIX w objęto ochroną zwierzęta żyjące w Tatrach
- 1928 r. – Liga Ochrony Przyrody – rozpowszechnia wiedzę o przyrodzie i prowadzi badania zagrożonych gatunków
5. Sposoby ochrony przyrody
* bierna – zabezpieczanie chronionego obiektu lub terenu przed wpływami zewnętrznymi (dotyczy licznych gatunków i trwałych, naturalnych ekosystemów)
* czynna – podejmowanie działań zapewniających gatunkom chronionym warunki do rozwoju (ekosystemy nienaturalne, hodowla organizmów)
6. Formy ochrony przyrody
- Parki narodowe – obszar c.n 1000 he; wyróżniajce się walory przyrodnicze, kulturowe. Chronione charakterystyczne cechy krajobrazu, wokół których jest otulina
- Rezerwaty przyrody – mniejsze od PN, służą ochronie cennych i mało zmienionych ekosystemów oraz rzadkich roślin i zwierząt.
- Parki krajobrazowe – atrakcyjne przyrodniczo miejsca, o dużej wartości kulturowej i historycznej. Pozwala się na uprawę pól, wyrąb drzew, warunkowane brakiem znaczącego wpływu na ekosystem.
- Obszary Chronionego Krajobrazu – teren z krajobrazem o szczególnych walorach, występuje duża różnorodność ekosystemów, służą turystyce i wypoczynkowi; celem jest utrzymanie równowagi ekologicznej
- użytki ekologiczne – niewielkie pozostałości dawnych ekosystemów, mają znaczenie dla zachowania unikatowych typów środowisk np. jeziora, bagna, torfowiska
- stanowiska dokumentacyjne – ochrona przyrody nieożywionej np. miejsca występowania formacji geologicznej, nagromadzeń skamieniałości
- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – cenne fragmenty krajobrazu przyrodniczego lub kulturowego
- ochrona gatunkowa organizmów – gatunków chronionych nie wolna zabijać, chwytać ani płoszyć, nie wolno niszczyć ich siedlisk.
- pomniki przyrody – organizmy żywe i twory nieożywione, mające duże znaczenie naukowe, kulturowe bądź historyczne, posiadają wyjątkowe cechy tj. wygląd czy wiek.
7. Parki Narodowe
Białogórski; 1954; 3,3; okrzyn jeleni ___ Białowieski; 1932; 10,5; żubr ___ Biebrzański; 1993; 59,2; bojownik ___ Bieszczadzki; 1973; 29,2; Ryś ___ „Bory Tucholskie”; 1996; 4,7; głuszec ___ Drawieński; 1990; 11,3; wydra ___ Gorczański; 1981; 7,0; salamandra ___ gór stołowych; 1993; 6,3; Świerk ___ Kampinoski; 1959; 38,5; łoś ___ Karkonoski; 1959; 5,5 ___ Magurski; 1995; 19,4; orzeł przedni ___ Narwiański; 1996; 7,3; kropiatka ___ Ojcowski; 1956; 2,1; nietoperz ___ Pieniński; 1932; 2,3; niepylak Apollo ___ Poleski; 1990; 9,7; błotniak zbożowy ___ Roztoczański; 1974; 8,4; konik polski ___ Słowiński; 1967; 18,6; mewa srebrzysta ___ świętokrzyski; 1950; 7,6; jeleń ___ tatrzański; 1954; 21,1; kozica ___ Ujście Warty; 2001; 8,0; wodniczka ___ Wielkopolski; 1957; 7,5; sowa ___ Wigierski; 1989; 15,1; bóbr ___ Woliński; 1960; 10,9; orzeł bielik
8. Rezerwaty biosfery UNESCO
Słowiński PN – powstał aby chronić ruchome wydmy, a także przybrzeżne jeziora, bagna i łąki
Białowieski PN – obejmuje fragmenty Puszczy Białowieskiej, na jego terenie żyje około 12 tys. gatunków
Kampinoski PN – obejmuje rozległe obszary bagienne, lasy, śródlądowe wydmy. Występuje większość gatunków ptaków, połowa gatunków ryb występ. w Polsce
Bieszczadzki PN– najciekawsze partie górskie Bieszczadów
Babiogórski PN – wschodnia część Beskidu Żywieckiego, powstał ze wzg. na klasycznie wykształcony układ pięter roślinnych i występowanie rzadkich gatunków roślin naskalnycg
Tatrzański PN – powstał, aby chronić niepowtarzalną przyrodę wysokogórską;
Karkonoski PN – powstał, aby chronić krajobraz górski ukształtowany przez lodowiec; występ. zróżnicowana roślinność
Poleski PN – obejmuje siedliska, na których występuje ogromna liczba gatunków roślin i zwierząt
9. Rośliny chronione w Polsce
Grzybienie białe (zanik jego naturalnych siedlisk), Mikołajek nadmorski (pełni funkcję w utrwalaniu nadmorskich plaż i wydm), Sasanka wiosenna (kwitnie wczesną wiosną, bywała wykopywana), Pełnik europejski (zanik jego naturalnych siedlisk), Szachownica kostkowata (liczba jej stanowisk stale maleje), Obuwik pospolity (rzadko występujące, ma kwiatu pułapkowe), Rosiczka długolistna (owadożerna, rośnie w środowisku ubogim w azot)
10. Zwierzęta chronione w Polsce
Modliszka zwyczajna(jedyny przedstawiciel tego rodzaju), Ryś (występ. w dużych lasach przypominających puszczę), Bielik ( największy ptak drapieżny, niegdyś był tępiony jako szkodnik), suseł perełkowany (występuje coraz rzadziej na skutek zalesienie lub utworzenia pola), wąż eskulapa (występuje jedynie w Bieszczadach), zimorodek (spadek wiąże się z pogarszaniem się jakości wód, żywi się rybami)
11.Historia ochrony przyrody na świecie
- 700 lat temu w Szwajcarii nakazano chronić ptaki spiewające
- w XVII w. w Danii zakazano wycinana lasów
- w Rosji zakazano polowań na zwierzęta w czasie ich rozrodu
12. Wyjątkowe miejsca na ziemii
Wyspy Galapagos – występują liczne endemity. Gnieździ się tam 76 takich gatunków.
Park narodowy Saguaro – pustynia, na której organizmy, żeby przetrwać musiały przystosować się do ekstremalnych warunków.
Yellowstone – znajdują się tam wiecznie zielone lasy, łąki i jeziora a także gorące źródła i wodospady
Park Narodowy Serengeti – leży w północno-zachodniej Tanzanii; słynie z migrujących sezonowo wielomiliardowych stad zwierząt kopytnych