Prawo przedmiotowe.

Prawo przedmiotowe, zbiór reguł prawnych ustanawianych przez państwo, zespół norm usankcjonowanych; zabezpieczone przymusem państwowym (np. sankcje karne i nakładania grzywny); prawo jest neutralne pod względem moralnym; istnieją normy moralne i normy prawne.

Normy prawne są uchwalane w toku legislacji; ale też funkcjonują…

W USA mamy do czynienia z precedensem (zbiory przepisów orzecznictwa- orzeczenia)

Polski sędzia ma przepis prawny, nie odwołuje się do orzecznictwa; interpretacje przepisów; brak odwołania się do Sądu Najwyższego może powodować uchylenie wyroku.

Podstawą wydawania orzeczenia są przepisy, prawo stanowione kodeks cywilny jako wyznaczników) dobrych obyczajów. Zwyczaj staje się normą prawną w sensie zwyczajnym.

Brytyjczycy są formalistami ( absurdy, przecinek, może spowodować nieważność).

- Sankcjonowanie norm przez ustawodawcę; bez zapisu w ustawie nie jest to prawo.

System prawa, jest systemem uporządkowanym; zbiór uporządkowany, pozbawiony luk (z założenia).

System prawny ma różne gałęzie; mamy specyficzne reguły, zasady, interpretacji poszczególnych norm.

Przestępstwem jest tylko to, co przewidział ustawodawca. Wszelkie wątpliwości są dla dobra karanego.

W zakresie prawa pracy = ochrona pracownika w zakresie prawa cywilnego jest zasadą swobody, prawa woli, swobody umów; co do zasady.

Prawo administracyjne = brak równości, stosunki społeczne są regulowane w formie nakazu.

Nadzór budowlany nakazuje zrobić rozbiórkę i trzeba ją wykonać.

Organy dokonujące publikacji nie zawsze działają w formie władczej. Czasami działają w formie właścicielskiej.

Interesy powinny mieć priorytet.

- Moralność; co jest dobre a co złe; elementarne normy moralne.

Normy moralnie pozytywne, negatywne, neutralne.

Pozytywne- nie wolno krzywdzić i oszukiwać.

Za nie przestrzeganie norm moralnych nie grozi żadna sankcja ze strony państwa.

Normy moralne mają dwie strony.

-Świadomość prawna = znajomość przepisów prawnych, źródłem prawa obowiązującego są dzienniki ustaw prawa gospodarczego; brak przedsiębiorczości.

Świadomość prawna pomaga wysnuwać postulaty.

Praworządność- przestrzeganie prawa przez organy władzy; organy władzy działają tylko na podstawie przepisów = zasada legalizmu. Organy władzy absolutnie nie mogą naruszać prawa = przepisów. Musi istnieć bardzo szeroka regulacja prawna.

Normy prawne, to nie jest przepis prawny, to jest zbiór. Ściśle określone zasady; prawo jest to zbiór norm prawnych; reguła wynikająca z przepisów prawnych, zabezpieczone przymusem państwowym.

Norma prawna może wynikać z wielu przepisów w różnych miejscach w ustawie.

Normy prawne stosuje się w drodze wykładni. Normy prawne mają zawsze charakter ogólny. Każdy ma obowiązek się do niej dostosować. Normy prawne ma charakter dwustronny.

Normy prawne jest zabezpieczona sankcją; ma hipotezę, dyspozycję i sankcje.

Normy prawne: a) obowiązujące bezwzględnie

b) obowiązujące względnie = dyspozytywnie. C) normy semiratywne.

Ad a) jakiekolwiek odstępstwo od prawa jest naruszeniem karnym; nie ma żadnego odstępstwa.

Ad b) mają zastosowanie tylko i wyłącznie wtedy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.

Ad c) dopuszczają odstępstwo ale tylko i wyłącznie na korzyść pracownika.

Przepis prawny – jest elementarną cząstką aktu prawnego, aktu normatywnego; z ustawy składają się z przepisów.

Preambuła – mogą z niej wynikać normy prawne, ma charakter normatywny = wynikają z niej dyrektywy – charakter ogólny.

Stosunek prawny.

Zdarzenia prawne mogą być niezależne d woli człowieka, np. zgonu.

Kwalifikacja zdarzenia zależne od woli człowieka ( działania ); nie zależne

^czyny ^akty prawne-> akty administracyjne (orzeczenia sądowe)

^dozwolone i niedozwolone o.S K ^czynności prawne

^jednostronne, wielostronne (uchwały),

Dwustronne

Czyny – bez zamiaru wykonania skutków prawnych,

Akty prawne – wywołane w celu spowodowania skutków prawnych

Czyny dozwolone – nie są czynami bezprawnymi, np. czyny niedozwolone – delikty, powodujące naruszenia prawa przepisów prawa

Wykładnia – stosowana jest w procesie prawa; interpretacja przepisów prawnych, która zmierza do ustalenia właściwej treści.

Wykładnia ze względu na metody:

1. Gramatyczna (literalna); polega na ustaleniu przepisu jego treści, czy np. osoba fizyczna, to osoba fizyczna, co to jest osoba prawna; interpunkcja to jest punkt wyjścia przy dokonywaniu interpretacji.

2. Celowościowa (telelogiczna); ustalenia znaczenia norm prawnych w oparciu o cel jakie racia legis,

3. Systemowa (systematyczna); ustalenie znaczenia treści normy prawa w oparciu o system, o określenie miejsca w jakim dana norma prawna występuje. Ustalamy czy dany przepis jest zawarty w szczególnych czy ogólnych.

4. Historyczna; ustalenie treści przepisów w oparciu o materiały jakie były gromadzone w toku prac legislacyjnych, uzasadnienie do projektów ustaw. Ma znaczenie uzupełniając, np. w przypadku umów międzynarodowych.

Odniesieniem jest zawsze wykładnia gramatyczna i tutaj mamy doczynienia z wykładnia.

1Rozszerzająca,2 ścieśniająca,3 stwierdzająca.

1 Nakazuje interpretacje danych przepisów szerzej niż to wynika z wykładni gramatycznej.

2 Nakazuje interpretować wężej.

3 Nakazuje interpretować przepis dokładnie tak jak to wynika z jego literalnego brzmienia.

Źródło prawa- ściśle sformalizowany akt prawny, który przybiera określoną formę; jest akt woli państwowej, sformowany akt władzy państwowej, który zawiera przepisy prawne, istotna jest forma.

1. Akt prawa miejscowego

2. Konstytucja

3. Ustawy

4. Rozporządzenia

5. Akty prawa mniejszego ( ma pierwszeństwo) system s.. akty niższej rangi nie mogą być sprzeczne )

Warunkiem wejścia źródeł prawa jest ich ogłoszenie.

Prawo wewnętrzne – tworzą uchwały Rady ministrów, zarządzenia premiera wydawane na podstawie ustawy i obowiązują tylko bezpośrednio podległe jednostki.

Konstytucja – ustawa zasadnicza, reguluje ustrój i podstawy prawa i obowiązki obywateli; przejawia się wola narodu, zasady, na których państwo się opiera. Ale nigdy nie daje konkretnych obowiązków; jest adresowana do organów państwowych; wymaga uszczegółowienia.

Ustawa – kompetencja sejmu i senatu (parlament); przedmiotem regulacji ustawowych są wszelkie kwestie o fundamentalnym znaczeniu, kwestie gospodarcze, kulturowe, w drodze do ustaw powinny być regulowane wszelkie obowiązki obywatela (np. sprawy podatkowe). Forma powinna być zachowana szczególnie w powoływaniu jednostek = urzędów. Jeżeli raz już coś zostało zrobione ustawą to być powinno później regulowane ustawą. Projekt ustawy skierowany do sejmu ( prawo inicjatywy ustawodawczej mają posłowie, prezydent, 100tys obywateli)

Rada ministrów – skierowany do marszałka sejmu w trzecim czytaniu ( w komisjach) (może projekt upaść) | Marszałek przekazuje projekt senatowi (może przyjąć poprawki, odrzucić w ciągu miesiąca a jak brak działania to przyjmuje się propozycję senatu). Następnie trafia do prezydenta (podpisuje lub nie, może zwrócić się do trybunału konstytucyjnego czy jest zgodny z konstytucja), może zawetować ustawę, ze nie podpisze ( to wszystko w ciągu 21 dni). Później zostaje ogłoszona w dzienniku ustaw (jest to jedyna forma urzędowego ogłoszenia ustaw). Wchodzi w życie co do zasady 14 dni od dnia ogłoszenia.

Umowa międzynarodowa – stosuje się tak jak akty prawa krajowego; prezydent w Polsce ratyfikuje umowy międzynarodowe, co do niektórych potrzeba jest zgoda sejmu ( sprawy militarne, pokoju, wojny) i członkostwa w organizacjach międzynarodowych. Sprzeczność ustawy z umową = umowa ma pierwszeństwo.

Rozporządzenie – akt wykonawczy, funkcjonuje w otoczeniu ustaw, może wydawać rada ministrów, ministrowie, prezes rady ministrów (wszelkie organy państwowe). Może być wydany na podstawie wyraźnego rozporządzenia w ustawie. Upoważnia państwo określić konkretny organ właściwy z zakresu spraw, jakie mają być rozporządzeniem regulowane. Organ wydający rozporządzenie musi podać podstawę prawną. Celem rozporządzenia jest wykonanie ustawy, nie może być sprzeczne z ustawą; ponad to nie może być ukształtowane tak aby zmienić ustawę.

Akty prawa miejscowego –wydawane przez samorządy terytorialne również terenowe organizacje samorządowe (wojewoda). Mają charakter powszechnie obowiązujący ale tylko na konkretnym terenie ( w miejscu ustanowienia). Dla nas mają duże znaczenie przepisy gminne. Są wydawane na podstawie upoważnień. Np. uchwała rady gminy, przepisy porządkowe (może je wydawać rada gminy lub zarząd gminy = niecierpiące zwłoki i wtedy są zarządzenia). Muszą być głosowane a potem plakatowane na tablicy ogłoszeń (rozporządzenia). Wojewoda wydaje rozporządzenia.

Akty prawne:

a)normatywne ( ustawy, konstytucje, rozporządzenia)

b) nienormatywne (decyzje organizacji państwowych w konkretnej sprawie do konkretnych podmiotów).

Kodeksy to są zwykłe ustawy. System zupełny i nie ma luk.

Luki w prawie uzupełnia się na podstawie analogii:

1. Z ustawy (legis): do jakiegoś stanu faktycznego stosowane są normy prawne odnoszące się do innego wyraźnie uregulowanego stanu faktycznego.

2. Z prawa: polega na tym, że dany stan faktyczny nie jest podobny ( brak podobieństwa) do innego stanu faktycznego. Nie ma żadnej innej normy czyli jest totalna luka, która wypełnia się na podstawie odwołania do ogólnych zasad ( norm) i na podstawie tego rozstrzyga się sprawę.

Kolizja przepisów prawnych:

1. W czasie( pytanie który przepis stosować wcześniej czy później)

2. W przestrzeni

Ad a) ustawa co do zasady nie ma mocy wstecznej = stosowanie obowiązującego = ustawa później ustala ustawę wcześniejszą.

Zasada nowa uchyla starą; ustawa o charakterze ogólnym nie uchyla ustawy o charakterze szczególnym.

Ad b) dziedzina prawa prywatnego = normy kolizyjne rozstrzygające konflikt między różnymi systemami prawnymi w stanach faktycznych z elementem obcym. Gdy są konflikty i stosujemy normy kolizyjne (np. prawo miejsca, w którym sprzedajemy nieruchomość).

Gałęzie prawa- przejaw uporządkowania systemu prawnego, metoda regulowania stosunków prawnych i społecznych.:

1. Prawo karne; metoda zakazu,

2. Prawo konstytucyjne; rozwiązywanie podstawowych zagadnień związanych z ustrojem państwa,

3. Prawo cywilne; odnotowanie woli stron,

4. Prawo procesowe; typ roszczeń, osądzenia i karania,

5. Prawo administracyjne; (podatki, pzp, prawo celne) zespół norm regulujących całą strukturę organizacji administracyjnej i stosowania prawa funkcjonujące w toku władczej działalności tych organów,

6. Prawo publiczne; (w tym prawo administracyjne i p finansowe) cecha nadrzędności organu w stosunku do jednostki= nie ma równo rzędu.

Prawo cywilne – zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste między równorzędnymi podmiotami w danej sprawie.

Prawo pracy- reguluje stosunek między pracownikiem, a pracodawcą na tle świadczonej pracy.

Prawo karne- zespół norm określających jakie czyny są przestępstwem, ustalające kary za te przestępstwa, określające ogólne zasady odpowiedzialności karnej.

Prawo procesowe- reguluje sposób postępowania wymiarów sprawiedliwości i organów administracyjnych, nie ustanawiają praw i obowiązków.

Wymiar sprawiedliwości są to sądy. Rozstrzygają spory i konflikty. Są sądy i trybunały. Trybunał stanu działa w sprawach państwowych ( administracyjnych) ; są jeszcze sądy wojskowe.

Wymiar sprawiedliwości dzieli się na sądownictwo powszechne a z niego odchodzą trzy gałęzie:

1. Sądy rejonowe – I instancji; sprawy mniejszej wagi

2. Sądy okręgowe - I instancji; mogą też działać jako sądy apelacyjne( II instancji); sprawy typu zbrodnie,

3. Sąd Najwyższy – (naczelny organ sądowy = władzy sądowniczej); nadzór zwierzchni nad wszystkimi sądami powszechnymi i wojskowymi; rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń przede wszystkim kasacje, ale także podejmuje uchwały zawierające wykładnię przepisów, które budzą wątpliwości, w skutek czego wywołuje to rozbieżności; opisuje projekty aktów prawnych.

Sądownictwo powszechne- są niezawisłe; opierają się tylko i wyłącznie na przepisach prawa, sędzia nie podlega nawet najwyższym władzom w Polsce.

Ławnicy – dają sędziemu wiele do myślenia; są figurantami, mają doświadczenie zawodowe, płynie od nich głos rozsądku; stanowią wyraz społeczeństwa, powołuje ich Rada Gminy.

Sądy administracyjne – cechuje się dwuinstancyjnością; jest powołany do rozstrzygania legalności aktów administracyjnych, nigdy nie wydaje rozstrzygnięć merytorycznych, badają legalność pod względem formalnym.( I-szej instancji = sąd wojewódzki)

Sądownictwo publiczne – orzeczenia muszą być potwierdzone sądami powszechnymi; są powoływane na potrzeby rozstrzygnięcia konkretnego sporu; są powoływane chwilowo aczkolwiek stałe też są. Skład sądu i zasady decydują o tym same strony; wybierają arbitrów i zasady. Sąd publiczny może rozstrzygać wg słuszności, nie ma obowiązku przestrzegania prawa. Sądy publiczne nie są sądami państwowymi. Wykształcenie prawnicze arbitrów nie jest wymagane. Zastrzygają m.in. sprawy gospodarcze

PRAWO CYWILNE.

Prawo prywatne – dotyczy sfery majątkowej, reguluje stosunki majątkowe, podstawowym źródłem prawa jest kodeks cywilny, który reguluje całość stosunków majątkowych i niektórych stosunków osobistych między osobami fizycznymi i prawnymi.

Kodeks cywilny część ogólna – zawarta w księdze I, przepisy dotyczące terminów, czynności prawnych, oświadczeń woli, wad oświadczeń woli.

Księga II – prawo rzeczowe; reguluje posiadanie rzeczy; formy prawne korzystania z rzeczy w formie praw podmiotowych bezwzględnych. Prawo własności ; najdalej idące prawo bezwzględne. Jest jeszcze prawo względne – nietykalność.

Zobowiązanie – kolejna część; obejmuje stosunki obligacyjne, które powstają z różnych tytułów między wierzycielem i dłużnikiem i przyznaje wierzycielowi prawa podmiotowe względem dłużnika; nadaje prawa podmiotowe względnie skuteczne.

Obligatoryjne stosunki – zobowiązania wynikające z umów ( prowadzenie cudzych spraw), bez zlecenia ( bez zawarcia umowy; dochodzi do uregulowania z mocy ostawy) i odpowiedzialność deliktowa (odszkodowania).

Prawo spadkowe – reguluje przejście praw i obowiązków na inny podmiot; formy testamentu; rozporządzeń testamentowych; spadkobierca może wydziedziczyć w testamencie.

PRAWO RODZINNE nie jest częścią kodeksu cywilnego.

Klauzule generalne, które pozwalają być organami elastycznymi; dostosowywać orzeczenia do potrzeby strony słabej ( często); gdzie w odczuciu społecznie rażąco będzie poszkodowana osoba. Punkt 5 kodeksu cywilnego, który stwierdza, że nie można czynić ze swojego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami pożycia społecznego; czynność prawna.

Prawo rodzinne – sąd nie może orzec rozwodu gdy jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wydziedziczenie – pozbawienie praw do zachowku, kiedy uporczywie działają na rzecz spadkobiercy.

Osoby fizyczne – od momentu poczęcia, zdolność prawna osoby fizycznej jest cechą przyrodzoną; zdolność do przestrzegania praw i obowiązków.

Osoby prawne – w momencie urodzin; jest podmiotem prawa, pod warunkiem kiedy urodzi się dziecko żywe.

Zdolność prawna – osoba prawna znająca zdolność prawną automatycznie ma zdolność do czynności prawnych.

Zdolności do czynności prawnych osób fizycznych : zdolność pełna, ograniczona, brak zdolności.

Osoby pełnoletnie – z tą chwilą każdy ma zdolność do czynności prawnych.

Osoba małoletnia może uzyskać pełnoletniość poprzez zawarcie związku małżeńskiego ( kobiety po 16 roku życia).

Nie mają zdolności do czynności prawnych – osoby, które nie ukończyły 13 lat, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnej to osoby które ukończyły lat 13 i osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Jakie są skutki. Skutecznie sama nie może dokonywać różnych czynności.

Więźniowie – utrata praw publicznych ale nadal jest podmiotem zdolnym do czynności prawnej.

Miejsce zamieszkania osoby fizycznej – na gruncie prawa cywilnego, jest bez znaczenia dla właściwości sądu. Art. 25 KC = jest to miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Np., więzień siedzący w więzieniu w Krakowie, zameldowany u rodziców w Warszawie, mieszka z rodziną w Gdańsku. Gdańsk

Jest zasada jednego miejsca zamieszkania a nie kilka. Ustalenie miejsca zamieszkania na gruncie pr. Rodzinnego Art. 26.

Stan cywilny – wszelkie cechy, dobra osobiste; imię i nazwisko, adres itp. ( w szerszym znaczeniu)

Osoba prawna – jest to cecha normatywna, ustawodawca określa osobę prawną; ustawodawca wyraźnie nadaje osobowość prawną ( Art33) np. Fundacje, Spółdzielnie, spółki kapitałowe, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa państwowe, gminy itp. Ustawa określa ustanie osób prawnych – osoba prawna ulega likwidacji; służy interesom wierzycieli; likwidacja ma charakter obligatoryjny. Osoby prawne powstają z momentem wpisu do odpowiedniego rejestru.

Ułomna osoba prawna – wyraźna podst. Prawna do funkcjonowania (art. 33 I); ma zdolnośc prawna ale nie ma osobowości prawnej ( np. spółki handlowe).

Spółki kapitałowe ( os. Prawna) – S.A oraz Z.O.O

S.A – siła kapitału i posiadanych akcji; wspólnik nie ma znaczenia.

Z.O.O – posiada cechy spółek osobowych, umożliwia prowadzenie elastyczne spółki, może być zamknięty udział akcjonariuszy.

Za zobowiązania zaciągnięte przez osoby prawne odpowiada tylko osoba prawna. Wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności. Rozdzielenie sfery majątkowej. Wierzyciel spółki nie ma dostępu chyba, ż poręczy za wspólnika.

Spółki osobowe ( ułomne osoby prawne) – sp. jawna, komandytowa, partnerska, komandyto-akcyjna.

Za zobowiązania ułomnych osób prawnych odpowiadają wspólnicy, solidarnie, odpowiedzialność ma charakter posiłkowy, z chwilą gdy jedna organizacja stanie się niewypłacalna. Odpowiedzialność istnieje tak długo jak istnieje dług. Nawet po likwidacji spółki.

Każda osoba prawna działa poprzez swoje organy. Zarząd spółki, Rada nadzorcza, zgromadzenie wspólników.

W przypadku spółek osobowych organów nie ma. Sami wspólnicy tworzą wolę spółki. Majątek spółek komandytowo-akcyjnej i partnerskiej.

Ułomna osoba prawna to także spółki w organizacji. Podmiotowość prawna jest podmiotem prawa.

Spółka akcyjna powstaje z momentem zawarcia umowy. Działa na podstawie statutu. Trzeba podpisać statut i wyemitować akcje. Powstaje z momentem podpisania i wyemitowania przez ostatniego akcjonariusza.

Osoby prawne = firma = nazwa firmy.

Dobra osobiste – nazwisko, imię, zdrowie, wolość, cześć, swoboda sumienia, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna. Wartości związanie z jednostką ludzką, dobra majątkowe. Stan cywilny, wyniki pracy naukowej. Prawo dotyczy dóbr osobistych powstaje z momentem urodzin. Dobrem osobistym jest dobro osobiste rodziny zmarłego, który ma prawo pochować zmarłego.

Ochrona dóbr osobistych (art23) jest wszechstronna, jest zróżnicowana ma gruncie prawa cywilnego, może mieć charakter niemajątkowy, czyli może być realizowana tylko w drodze roszczeń, które chronią naruszenie dóbr osobistych, Może mieć charakter majątkowy gdy roszczenia dążą do naprawienia szkody. Ochrona może mieć charakter pośredni, roszczenia pieniężne, zdolność czynienia.

- art. 24; regulacja dóbr osobistych i charakterze niemajątkowym, zagrożenia dobra osobistego cudzym działaniem, uprawniony może żądać zaniechania działania,

- ochrona o charakterze majątkowym = wtedy jeżeli powstała szkoda = roszczenia na zasadach ogólnych ( art. 415). Przesłanka naruszenia = mimo sprawcy szkody; związek przyczynowy.

-szkoda mieszana; krzywda, cierpienia moralne, (art. 445) = roszczenia za krzywdy pieniężne tylko w przypadkach przewidzianych w ustawie.

( art. 446, par. 3, KC) = w razie spowodowania śmierci np. kogoś z rodziny i naruszy to w sposób wyraźny dobra osobiste.

(art. 487) w przypadku niesłusznego skazania,

Art. 448 KC) – w razie umyślnego naruszenia dobra osobistego, poszkodowany może żądać aby sprawca umieścił odpowiednią sumę na rzecz PCK.

Prawo prasowe ( art. 12,13,14,31,35)

Formy czynności prawnych – ogólna zasada – forma dowolna.

Czynność prawna – czynność na powstanie lub zmianę stosunku prawnego.

Aby czynność prawna była skuteczna musi mieć określoną formę. Obowiązek zachowania formy może wynikać z Ustawy lub z zawartej uprzednio umowy.

Wyróżniamy:

1. Forma zwykła

2. Forma szczególna

Jeżeli z ustawy nie wynika obowiązek zachowania formy szczególnej, czynność prawna może mieć formę zwykłą.

Formy szczególne – zwykła forma pisemna, forma pisemna z datą pewną, forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym, forma aktu notarialnego i inne formy szczególne.

Skutki zwykłej formy pisemnej – może być zastrzeżona pod rygorem nieważności lub może być zastrzeżona bez tego rygoru (utrudnienie dowodowe, forma pisemna dla celów dowodowych)( art. 74 KC) .

-Forma pisemna w rozumieniu KC jest zachowana gdy zostanie złożony własnoręczny podpis.

-Forma pisemna z datą pewną, urzędowo poświadczoną = notariusz potwierdza datę przede wszystkim, polega na oświadczeniu, że ten dokument istniał z chwilą daty;

- Podpis urzędowo poświadczony = zgodność podpisów, notariusz

- Forma aktu notarialnego = dokument sprawdzony wedle Ustawy.

Czynności prawnych można dokonywać za pomocą pełnomocnictwa. Aby dokonanie przez te inną osobę było w pełni skuteczne i wiązało same korzyści, było korzystne.

Przedstawicielstwo charakteryzuje się dwoma cechami :

- przedst., podejmuje, dokonuje czynności prawnej nie w swoim imieniu ale zawsze w imieniu innej osoby,

-z działania ( z czynności prawnej) przedstawiciela skutki prawne wynikają nie dla niego lecz dla osoby reprezentowanej.

Przepisy KC regulują dwa przypadki:

1. Przedstawicielstwo ustawowe = wynika z ustawy; ( rodzice dla dzieci; przedst.. osoby częściowo ubezwłasnowolnionej jest opiekun, kurator)

2. Pełnomocnictwo, prawo przedstawiciela do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu oparte jest na woli mocodawcy; zawsze wynika z czynności prawnych.( jest to jednostronna czynność prawna; pełnomocnictwa może udzielić osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych.)

Pełnomocnikiem nie może być osoba nie mająca zdolności do czynności prawnej. Zakres umocowania wynika z treści pełnomocnictwa; wyróżniamy 3 rodzaje:

1. Pełnomocnictwo ogólne – upoważnia do wykonywania czynności w ramach tzw. Zarządu, np. administrowanie budynkiem.

2. P. rodzajowe – do dokonywania czynności określonego rodzaju , np. ekspedienci w sklepach.

3. P. szczególne – dokonywanie jednej, konkretnej czynności.

Pełnomo. Nie wymaga szczególnej formy z wyjątkiem ogólnej, które musi być zawsze na piśmie. Pełno. może być w każdym czasie odwołane, wygasa w razie śmierci, wygasa z upływem okresu, na które zostało udzielone.

Skutki zawarcia bez pełnomocnictwa = ( art. 103 KC) – przepisy dotyczące umów.

Szczególny rodzaj pełnomocnictwa – prokura- jest instytucją, która może być wykorzystywana w obrocie gospodarstwami, cechuje się ograniczeniem podmiotowym, dot. tego kto może udzielić prokury. Zakres umocowania określa ustawa; umocowania ustawowego nie może ograniczyć co do osób trzecich. Prokury może udzielić tylko przedsiębiorca, który jest wpisany do rejestru przedsiębiorców ( nie tylko KRS).

Prokura- zakres – obejmuje umocowanie do wykonywania wszelkich czynności sądowych i poza sądowych dot. Przedsiębiorstwa ( działalności gospodarczej).

Każda czynność będzie skuteczna względem mocodawcy.

Prokura ma charakter deklaratywny, nie ma charakteru konstytucyjnego. Przekroczenia prokury oceniane jest tak samo jak w odniesieniu do pełnomocnictwa. Celem jest zaufanie dla pewności obrotu. Prokura może być łączna; udzielenie kilku osobom jednocześnie z takim skutkiem że mogą występować tylko łącznie, jednocześnie ( prokurentów łącznych musi być co najmniej dwóch. Prokura jest pełnomocnictwem udzielone tylko przez przedsiębiorcę).

PRAWO RZECZOWE

Rzecz- KC, rzecz nieruchoma; pojęcie rzeczy nieruchomości; nie definiuje rzeczy ruchomej. Wszystko to co nie jest nieruchomością jest rzeczą ruchomą. Rzeczami są materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub w stanie przetworzonym na tyle wyodrębnione albo w sposób naturalny lub sztuczny, że w stosunkach społeczno- gospodarczych mogą być traktowane jako dobra samoistne. Rzeczą nie są dobra niematerialne, różne postaci energii; części składowe rzeczy ( woda, powietrze), złoża, rzeczą nie jest też zbiór rzeczy np. księgozbiór w bibliotece, w tym przypadku rzeczy składowe są rzeczą.

Klasyfikacja rzeczy:

1. Ruchome – wszystkie rzeczy, które nie są nieruchomością,

2. Nieruchomości; są to części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności; budynki trwale związane z gruntem lub części budynków.

-grunty ( nieruchomości gruntowe)- każdy grunt stanowiący przedmiot odrębnej własności jest nieruchomością już na mocy art. 46 o tyle budynek tylko wtedy będzie nieruchomoscią jeżeli odrębny przepis szczególny tak stanowi.

-budynki ( nieruchomości budynkowe)

- części budynków (nieruchomości lokalne).

Nieruchomości gruntowe- istotne jest wyznaczenie granic; własność gruntu rozprzestrzenia się nad i pod ziemią.

Nieruchomość- hipoteka, księgi wieczyste, egzekucja z nieruchomości.

Ruchomość – zastawić można tylko nieruchomość.

Rzeczy oznaczone co do gatunku(zasada, że gatunek nie ginie; nie ma możliwości świadczenia; własność z momentem wydania gatunku) i tożsamości (nabycie własności jest z momentem podpisania umowy).

Kolejny podział rzeczy:

- Rzeczy podzielne i rzeczy niepodzielne;

Podział ma znaczenie przy ustalaniu współwłasności.

Części składowe rzeczy- nie może być odrębnym przedmiotem własności; np. koło w samochodzie to część składowa.

Częściami składowymi mogą być również naturalne składniki danej rzeczy.

Przepisy zawężają ( art. 47 par. 3)

Przepisy rozszerzając- do części składowych gatunku należą w szczególności budynki i inne części składowe i urządzenia trwale związane oraz drzewa i krzewy z chwilą zasiania.

Od części składowej należy odróżnić przynależność.

Przynależność jest zawsze rzeczą samoistną, musi stanowić rzecz nieruchomą podczas gdy rzecz główna jest rzeczą ruchomą lub nieruchomością. Rzecz główna i przynależność muszą należeć do tego samego właściciela. Przynależność jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej. Przynależność musi pozostać z rzeczą w faktycznym związku, charakter nadrzędny musi zachodzić w przynależności.

Art. 52 KC istotne skutki; egzekucja do rzeczy głównej i jej przynależność jednocześnie.

Pożytki – z danej rzeczy, w szczególności w sferze gospodarstw rolnych:

1. Pożytki rzeczy – mogą być albo naturalne albo cywilne. Naturalne to płody lub inne odłączone części składowe, np. glina wydobyta z ziemi; muszą stanowić normalny dochód rzeczy. Pożytkiem nieruchomości jest np. drzewo z wyrębu lasu. Pożytki cywilne, które rzecz przynosi na podstawie stosunków prawnych, np. czynsz najmu, dzierżawy.

2. Pożytki prawa- są to dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, np. pożytkiem prawa użytkowania jest własność pożytków obciążonych użytkowaniem.

Art. 55 KC- kto jest uprawniony do pobierania użytków a przede wszystkim treść umowy.

Pieniądz – jest miernikiem wartości, oszczędności w sensie prawnym, podstawową funkcją jest funkcja jako środka płatniczego, jako środka umarzania pieniężnych. Pieniądz sam w sobie jest rzeczą. Cecha szczególna- decyduje sama a nie ich rodzaj (art. 169) pieniądze utracone.

Papiery wartościowe – akcje, obligacje, czeki, weksle, każdy papier wartościowy jest dokumentem, który ucieleśnia prawa majątkowe.

Prawa majątkowe:

1. Legitymacja formalna- ma miejsce w przypadku papierów wartościowych na okaziciela. Legitymowanym będzie każdorazowo jego posiadacz, przy czym za to leg. formalną idzie jednocześnie domniemanie, że jest rzeczywiście podmiotem uprawnionym ( prawo idzie za dokumentem)

2. Legitymacja materialna – uprawniony z papierów wartościowych będzie ten, kto nabył papier wartościowy albo pierwotnie u dywidenda albo nabył go od osoby uprawnionej. leg. mater. Ma miejsce w przypadku papierów wart. imiennych (dokument idzie za prawem).

Zamknięty katalog prawny papierów wartościowych -wynika to z ustawy, nie ma możliwości kreacji tworzenia nowych papierów wartościowych.

Specyficzne papiery wartościowe na zlecenie – weksle, czek.

Przedsiębiorstwo i pojęcie mienia (majątku).

Przedsiębiorstwo – prowadzenie działalności gospodarczej a na gruncie KC pojęcie występuję w pojęciu podmiotowym.

Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym – w skład przedsiębiorstwa nie wchodzą zobowiązania.

Czynność prawna- art. 55 ze znacznikiem 2

Solidna odpowiedzialność- art. 55. 4

Mienie – własność i inne prawa majątkowe, długi nie wchodzą w skład mienia ale na nim ciążą tzn. dłużnik ponosi odpowiedzialność całym swoim mieniem. Majątek odrębny np. majątek wspólny małżonków i odrębne majątki zasada surogacji, w miejscu tego co wyszło z danej masy majątkowej automatycznie wchodzi to, co zostało uzyskane w zamian.

Ciężar dowodu – oskarżony nie udowadnia winy tylko ten, który oskarża; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, który chce udowodnić sutki prawne. Powód musi udowodnić, że umowa została zawarta, roszczenie nie wygasło, a pozwany musi udowodnić fakty, które przeszkodziły prawom powoda. Ciężar dowodu zmienia się w zależności od sytuacji.

Domniemanie – dowód pośredni; wnioskowanie z faktu udowodnionego o fakcie nieudowodnionym a istotnym dla sprawy; domniemanie dwa rodzaje:

1. Faktyczne – organ stosujący prawa wnioskuje z faktu udowodnionego o fakcie nieudowodnionym na podstawie logiki doświadczenia; fakt nieudowodniony.

2. Prawne – ma miejsce wtedy, kiedy ustawa nakazuje sędziemu w razie ustalenia faktu uznanie innego faktu.

Prawo własności – jest kategorią ekonomiczną, forma społecznego zawłaszczenia; w znaczeniu prawnym mamy do czynienia z jedną formą własności; nasze ustawodawstwa nie różnicuje podmiotowość, nie ma znaczenia czy to jest własność skarbu państwa czy osoby fizycznej. Jest jedno prawo własności; jest najstarszym prawem do rzeczy, pozwalające właścicielom korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem osób trzecich. Zakreśla granice możliwości uprawnionego względem postępowania, ma charakter absolutny ( wynika również z przepisów administracyjnych).

1. Prawo do korzystania z rzeczy- faktyczne władanie rzeczą, przetwarzania rzeczą, prawo do pobierania pożytków jaką rzecz przynosi;

2. Prawo do rozporządzania rzeczą – można ją dać, sprzedać, obciążyć zastawem; można wyzbyć się danej rzeczy; możliwość do wykorzystania wszelkich czynności prawnych, których skutkiem jest wyzbycie się lub ograniczenia własności, można się zamienić.

Kodeks przewiduje rygorystyczne środki ochrony prawa własności.

Przysługują dwa podstawowe roszczenia:

1. Windykacyjne:

-roszczenie o wydanie rzeczy

-przysługuje kiedy właściciel został pozbawiony władztwa nad rzeczą , poprzez zagarnięcie rzeczy.

2. Negatoryjne:

- roszczenie o zaprzestanie naruszenia własności; przysługuje we wszystkich innych przypadkach niż zagarnięcie rzeczy,

-dotyczy gdy ktoś bezpośrednio narusza własność,

- art. 144 na podstawie tego artykułu właściciel jest chroniony.

Współwłasność – w drodze czynności prawnych dwie lub więcej osób nabywają daną rzecz. Wielkość podmiotów prawa własności:

- wsp. Łączna = istnieje w ściśle określonych przypadkach:

1. wspólność dorobku małżonków, małżeńska wspólność ustawowa,

2. między wspólnikami spółki cywilnej; związana jest ze stosunkami osobistymi. Gdy spółka przestaje istnieć współ. przechodzi we współ. ułamkową.

- wsp. W częściach ułamkowych = polega na tym, że własność danej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, z tym, że każdy z podmiotów ma określony w tej rzeczy ułamkowy udział. Żadnemu z właścicieli nie przysługuje fizycznie wydzielona część rzeczy= przysługuje im wspólnie. Współwłasność powstaje w drodze czynności cywilno-prawnej. Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy. Zasadą się też wspólne korzystanie z rzeczy tylko majątkowo będzie można żądać wydzielenia części rzeczy do korzystania. Każdy ma prawo i obowiązek w zarządzaniu rzeczą wspólną. Ustawodawca przewidział zmienienie współwłasności; może zostać sporządzona umowa, w razie sporu można zwrócić się do sądu. Zmienienie współwł. może odbyć się przez podział rzeczy lub np., sprzedaż.

Sposoby nabycia własności: w drodze dziedziczenia, w drodze czynności prawnej, sprzedaż, darowizna, zamiana. Nabyć własność można albo w sposób pochodny albo pierwotny.

Nabycie pochodne (Prawa własności) – nikt nie może przenieść więcej praw a niżeli sam posiada. Nowy właściciel wywodzi swoje prawo z prawa podmiotowego poprzednika; istnieje pewna ciągłość: prawo nie ustaje = treść pozostaje jak poprzednio zmienia się tylko podmiot. Własność pozostaje nabyta ze wszelkimi uprawnieniami, ograniczeniami, przywilejami. Np. umowy, darowizny, sprzedaż, zamiana, dziedziczenie, nabycie w przypadku łączenia się osób prawnych.

Nabycie pierwotne ( Prawa własności) – występuje w sposób niezależny od prawa poprzednika; występuje w sposób niezależny od osoby poprzednika nie ma następstwa prawnego, powstaje z chwilą jego nabycia. Osobie nabywającej prawo to przysługuje w pełni rozumiane. Np. zasiedzenie, wywłaszczenie, znalezienie rzeczy, zawłaszczenie rzeczy niczyjej.

Zasiedzenie – zasiedzieć można prawo użytkowania wieczystego ( 20-30 lat), ustawodawca wymaga posiadania samoistnego, władztwo odpowiada treściom władztwa nad rzeczą; zasiedzenie jest skierowane przeciwko właścicielowi.