AMMIVISNAGAE FRUCTUS – owoc aminka egipskiego, AMMI VISNAGA | ANISI FRUCTUS – owoc anyżu, PIMPINELLA ANISIUM nie mniej niż 2% olejku |
CARVI FRUCTUS – owoc kminku, CARUM CARVI nie mniej niż 3,7% olejku |
CORIANDRI FRUCTUS – owoc kolendry, CORIANDRIUM SATIVUM nie mniej niż 2% olejku |
CRATAEGI FRUCTUS – owoc głogu, CRATAEGUS MONOGYNA nie mniej niż 0,8% proantocyjanidyn w przeliczeniu na chlorek cyjanidyny |
|
---|---|---|---|---|---|
ZW. CZYNNE | furanochromany (kelina, wisnagina, kelol), kumaryna (wisnadyna, samidyma), flawonoidy, olejek eteryczny, kw. fenolowe, fitosterole, olej tłusty | olejek eteryczny (transanetol wg FPVI 80%), furanokumaryny, olej tłusty, białko, polisacharydy | olejek( karwon, limonen), flawonoidy, leukoantocyjanidyny, olej tłusty, białko, węglowodany | olejek (linalol, kamfora, limonen), furanokumaryny, flawonoidy, białko, olej tłusty, węglowodany | flawonoidy (hyperozyt), proantocyjanidyny, triterpeny, garbniki |
DZIAŁANIE | spazmolityczne na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych (wieńcowych serca) – wisnadyna, spazmolityczne na drogi pokarmowe, zółciowe, moczowe – kelina, spazmolityczne na mięśnie gładkie oskrzeli | sekretolityczne, ekretomotoryczne, spazmolityczne w obrębie oddechowych (wykrztuśne), pobudza czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, spazmolityczne na mięśnie gładkie jelit, wiatropędne, pobudza laktację, przyspiesza miesiączkowanie | spazmolityczne w obrębie przewodu pokarmowego, pobudza wydzielanie soków trawiennych, zapobiega wzdęciom u małych dzieci, moczopędne, silne działanie p/bakteryjne, p/grzybicze, aktywność p/grzybicza olejku kminkowego jest silniejsza od nystatyny | spazmolityczne na przewód pokarmowy, zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, pobudza łaknienie, p/bakteryjne, p/grzybicze | powoduje wybiórcze zmniejszenie napięcia mięśni gładkich naczyń wieńcowych serca, działanie to jest długie i łagodne, obniżenie ciśnienia żylnego, uspokajające, moczopędne, działanie podobne do kwiatostanu ale dwukrotnie słabsze jako środek hipotensyjny |
olejek podany doustnie drażni bł. śluzowe przewodu pokarmowego, rozszerza naczynia włosowate, wywołuje odurzenie, drgawki, sporadycznie alergię skóry i dróg oddechowych p/wskazania: ostre stany zapalne żołądka i jelit, choroba wrzodowa, krwawienia wew. |
kumaryny(bergapten, ksantotoksyny) – uczulenie na światło |
FOENICULI FRUCTUS – owoc kopru włoskiego, FOENICULUM VULGARE nie mniej niż 3,5% olejku |
JUNIPERI FRUCTUS – owoc jałowca, JUNIPERUS COMUNIS nie mniej niż 1% olejku |
MYRTYLLI FRUCTUS – owoc borówki czernicy, VACCINIUM MYRTILLUS | ROSAE FRUCTUS – owoc róży, ROSA CANIA | SAMBUCI FRUCTUS – owoc bzu czarnego, SAMBUCUS NIGRA | |
---|---|---|---|---|---|
ZW. CZYNNE | olejek (2-6%)(wg FPVI nie mniej niż 50% anetolu), flawonoidy, olej tłusty, białka, kw. organiczne | olejek, flawonoidy, leukoantocyjanidyny, garbniki, cukier inwertowany | antocyjany (cyjanidyna, delfinidyna, malwidyna), garbniki, węglowodany, flawonoidy, kw. organiczne, wit.C i z gr. B | witaminy (C,A, D1, B2, E,K), flawonoidy, karotenoidy, kw. organiczne, garbniki, olejek eteryczny, galaktolipid (GOPO) | antocyjany (sambucyjanina, sambucyna), flawonoidy, olejek eteryczny, węglowodany, garbniki, witaminy (C,B2, kw. foliowy), kw. organiczne, glikozydy cyjanogenne (w nasionach) |
DZIAŁANIE | spazmolityczne na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i w pewnym stopniu dróg moczowych, wiatropędne, pobudza czynności żołądka, d. sekretomotoryczne, sekretolityczne, p/zapalne, pobudza laktację | zwiększa ilość wydalanego moczu w skutek zwiększonej filtracji w kłębkach nerkowych i hamowania resorpcji zwrotnej Na i Cl, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i żółci, olejek – silne d. na skórę i p/bakteryjne | antocyjany uszczelniają ściany naczyń włosowatych, hamują agregację płytek krwi i leukocytów, ułatwiają rozpuszczanie mikrozakrzepów, polepszają ukrwienie w obrębie tęczówki oka, stosuje się w osłabieniu wzroku u osób starszych, chorych na cukrzycę, w katarakcie i nadciśnieniu śródgałkowym, garbniki – p/biegunkowe, ściągające, większe dawki mają działanie p/robacze | surowiec witaminowy w leczeniu przeziębień, wyciągi – żółciopędne, moczopędne, łagodnie przeczyszczające, GOPO – p/zapalny, | usuwają szkodliwe produkty przemiany materii, d. napotne, moczopędne, łagodnie przeczyszczające, napar- działa p/bólowo, p/gorączkowo, |
nie stosować przy zapaleniu nerek i ciąży działanie uboczne; podrażnienie żołądka i jelit |
SORBI FRUCTUS – owoc jarzębiny, SORBUS AUCUPARIA | CAPSICI FRUCTUS – owoc pieprzowca, CAPSICUM ANNUUM (FRUTESCENS) nie mniej niż 0,18% kapsaicyny (annuum), nie mniej niż 0,4% kapsaicyny (frutescens) |
SYLIBI MARINI FRUCTUS - owoc ostropestu, SYLIBUM MARIANUM | |
---|---|---|---|
ZW. CZYNNE | kw. organiczne (jabłkowy, parasorbowy), subs. goryczkowe, węglowodany, garbniki, wit. C | alkaloidy (kapsaicyna, homokapsaicyna), karetonoidy, flawonoidy, olejek eteryczny, wit. (C, B2, E), olej tłusty, saponina (w nasionach), kapsydycyna | flawonoidy (kwercetyna, kempferol, apigenina, luteonina), flawonolignany (kompleks silimaryna [sylibina A, B, sylikrystyna, sylidiamina)], olej tłusty, sterole, białka |
DZIAŁANIE | nieznacznie zwiększa wydzielanie moczu, garbniki działają łagodnie zapierająco, p/zapalne, wit. C redukuje procesy oksydoredukcyjne i uzupełnia brak wit. C, stosowany w osłabieniu czynności nerek, w przewlekłych i mało nasilonych zaburzeniach trawienia, zwiększa krzepliwość krwi | kapsaicyna drażni zakończenia nerwów czuciowych w skórze oraz otaczające tkanki, rozszerza naczynia kapilarne, powoduje miejscowe przekrwienie, w wyniku szybszego przepływu krwi następuje szybsze usuwanie związków toksycznych - efekt – złagodzenie stanów zapalnych, obrzęków | flawonolignany i sylibina d. ochronnie i regenerująco na komórki miąższu wątroby, mechanizm działania polega na uszczelnianiu błon hepatocytów co utrudnia przenikanie toksyn do ich wnętrza i pobudzenie regeneracji wątroby, d. antyoksydacyjnie, zmniejsza syntezę cholesterolu i utlenianie lipidów, hamuje biosyntezę prozapalnych prostaglandyn i uwalniane histaminy co daje efekt p/zapalny |
świeże owoce mogą powodować wymioty i biegunkę (kw. parasorbowy) | dawkowanie nie dłużej niż 2 dni w to samo miejsce, bo może dojść do uszkodzenia nerwów czuciowych, przerwa trwa 14 dni, nie zaleca się nagrzewania tych miejsc, unikać kontaktu z błonami śluzowymi i uszkodzona skórą |