Szwajcaria:

Zasady systemu partyjnego:

• Wielopartyjność oznacza nie tylko istnienie większej liczby partii (10 partii)

• Oznacza to także, że żadne z istniejących ugrupowań nie posiada statusu partii większości, który zapewniłby możliwość samodzielnego sprawowania rządów

• W systemie wielopartyjnym Szwajcarii nie ma podziału na stronnictwa rządowe i opozycyjne

• Każda partia, której udaje się zapewnić sobie reprezentację w parlamencie (około 10% głosów), uzyskuje prawo do określonego udziału w rządzie, niezależnie od jej stosunku do pozostałych partii orz od stosunku tych partii do niej

• Skład rządu jest także wielopartyjny

• W wyborach uczestniczy wiele partii i wiele z nich przedostaje się na arenę parlamentarną, choć tylko niektóre uzyskują liczącą się liczbę mandatów

• Nic nie krępuje swobody postępowania partii kantonalnych wobec swych central federalnych

• Frakcje parlamentarne nie głosują jednolicie

• Reprezentanci danej partii w rządzie maja tylko ograniczone poparcie ze strony swojej frakcji parlamentarnej

• Zasada ochrony mniejszości, nawet najskromniejszej

• Realizacja zasady proporcjonalnego składu władz państwowych wszędzie, gdzie można

• Partia, której przedstawiciele wchodzą w skład rządu, zachowuje prawo rozwijania działalności kontrolnej i krytycznej w stosunku do rządu, w którym zasiadają jej przedstawiciele

• Wielopartyjny rząd szwajcarski nie jest rządem koalicyjnym

• System partyjny Szwajcarii to system trwałego współdziałania wszystkich partii liczących się

Parlament

Sposób powoływania

Rada Narodowa (izba niższa)

• Deputowanych wybiera naród

• W wyborach bezpośrednich na zasadzie proporcjonalności

• Każdy kanton stanowi okręg wyborczy

• Liczba reprezentantów poszczególnych kantonów zależy od liczby mieszkańców

• Każdy Kanton ma, co najmniej jeden mandat

Rada Kantonów (izba wyższa)

• Wybierana jest przez Zgromadzenie ustawodawcze kantonów

• Każdy kanton wyłania dwóch reprezentantów, prócz 5 Kantonów, w których wybiera się po jednym deputowanym

• Posłowie wybierani są w dwóch turach według kryterium większościowego

• Posłowie są przedstawicielami kantonów

Obowiązki i kompetencje

1. Funkcja kreacyjna

• Parlament powołuje rząd

• Wybór rządu odbywa się na początku każdej nowej kadencji parlamentu i funkcjonuje do początku następnej kadencji Zgromadzenia

• W razie wakatu parlament dokonuje wyboru uzupełniającego rząd

• Decyzja, co do wyboru rządu jest silnie związana z szeregiem reguł politycznych tzn. muszą zostać wybrani:

- przedstawiciele czterech największych partii

-reprezentanci głównych grup językowych

-przedstawiciele trzech najludniejszych kantonów

-dotychczasowi ministrowie, o ile nie rezygnują, powinni być wybierani nadal

• Wybór Trybunału Federalnego

• Wybór prezydenta i wiceprezydenta Federacji

• Wybór głównodowodzącego armią w okolicznościach zagrożenia zewnętrznego i wewnętrznego

• Rozporządzanie armią federalną

1. Funkcja prawodawcza (art. 85, pkt 1 i 2)

• Parlament bierze udział w uchwalaniu poprawek do konstytucji

• Zakres działalności ustawodawczej (ustawy) parlamentu ograniczają przepisy konstytucyjne

• Podejmuje powszechnie obowiązujące uchwały opatrzone klauzulą pilności i nieopierających się na konstytucji

• Uchwalają uchwały wykonawcze

• Komisja pojednawcza jest mediatorem pomiędzy izbami w sprawie przygotowania projektu ustawy

1. Funkcja kontrolna (art. 85,pkt. 10 i 11)

• Na początku kadencji rząd przedstawia do przedyskutowania swoje wytyczne polityki rządowej

• Na początku kadencji rząd przekłada również do przedyskutowania uchwalony przez siebie plan finansowy

• Corocznie też przekładane są parlamentowi rządowe sprawozdania z realizacji planu finansowego

• Rząd i Trybunał Federalny, co roku składają parlamentowi sprawozdania ze swojej działalności – jest to nadzór ze strony parlamentu i sprowadzony zostaje do kontroli i nie może stanowić argumentu na rzecz szczególnej pozycji parlamentu

• Komisje nadzoru stanowią instytucję w ramach środków kontroli

• Rząd składa sprawozdanie z realizacji budżetu państwa, które są wstępnie rozpatrywane przez komisje finansowe obu izb

• Komisje finansowe prowadzą kontrolę finansową państwa

• Komisje dochodzeniowo-śledcze stojące na straży właściwej działalności rządu

• Interpelacje i zapytania poselskie

1. Funkcja zarządzania

Tj. środki podejmowane przez parlament środki w celu:

• Zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego, niezależności i neutralności Szwajcarii (art. 85, pkt. 6)

• Zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego, zachowania spokoju i porządku (art. 85, pkt. 7)

• Wykonania postanowień konstytucji federalnej oraz wykonania obowiązków federalnych (art. 85, pkt. 8)

• Zwierzchni nadzór nad administracją i wymiarem sprawiedliwości

• Ratyfikacja traktatów i umów międzynarodowych (art.85, pkt. 5)

• Wypowiadanie wojny i ogłaszanie pokoju (art. 85, pkt. 6)

• Uchwalenie budżetu, który ma formę uchwały zwykłej

• Rezolucje i postulaty

1. Funkcja związana z wymiarem sprawiedliwości (art. 85, pkt. 5, 6, 7, 8, 9 i 10)

Zgromadzenie Federalne może działać jako instytucja sądownicza:

• Gdy rozpatruje ono skargi na orzeczenie rządu w sprawach administracyjnych między organami związkowymi (art. 85, pkt. 12)

• Gdy rozstrzyga spory kompetencyjne między organami związkowymi (art. 85, pkt. 13)

• Wykonują prawa łaski i amnestię (art. 85, pkt. 7 in fine)