2004. Chirurgia [W10]

Zakażenia w chirurgii

Najczęściej jest związane z

• pierwotną chorobą narządu lub tkanki

• urazem

• leczeniem chirurgicznym

W rozwoju choroby biorą udział 3 elementy

• drobnoustruj

• podatność na rozwój zakażenia

• środowisko tkankowe

Drobnoutroje wywołujące zakażenia to:

• bakterie

• wirusy

• grzyby

bakterie

• żyjące w środowisku tlenowym

• żyjące w środowisku beztlenowym

Grzyby z rodziny Candida

• bytują na błonach śluzowych i w przewodzie pokarmowym

• rozwój ich jako powikłanie antybiotykoterapii oraz u osób ciężko chorych

Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka

Tlenowce

Beztlenowce

Przełyk

Żołądek

XII-ca

Jelito cienkie

Jelito grube

Bakterie

• wydzielają za ich życia - egzotoksyny

• a po ich rozpadzie - endotoksyny

• mają działanie ogólnoustrojowe na ukłąd krążenia i OUN

Wirusy

Zakażenia w chirurgii znacznie rzadsze

• zapalenie wątroby typu B i C (0,001 mm3)

• Herpes (opryszczka, ółpasiec, zapalenie płuc)

• HIV (0,1 mm# krwi potrzeba do zakażenia HIV)

Najczęstsze przyczyny ostrego brzucha

• zapalenie wyrostka robaczkowego

• perforacja wrzodu trawiennego żołądka i XII-cy

• niedrożność przewodu pokarmowego

• ostre zapalenie dróg żółciowych

• ostre zpalenie trzustki

• perforacja uchyłka jelita grubego

• zator tętnicy krezkowej górnej

Czynniki ryzyka rozwoju zapalenia otrzewnej

• wiek chorego

• choroby metaboliczne

• niedożywienie lub otyłość

• choroby układu krążenia

• chemioterapia

• radioterapia

• kortykoterapia

Postacie kliniczne zakażenia

• miejscowe

• uogólnione narządowe

• posocznica

Etiologia i postacie kliniczne - tabela

Czyrak (furunculus) - zapalenie jednego mieszka

Czyrak gromadny (carbunculus) - zapalenie kilku mieszków

Zapalenie gruczołów potowych (hydradenitis) - skóra nadmiernie potliwa

Zanokcica (paronychia) - zapalenie wału paznokciowego; zajęty tylko paznokieć

Zastrzał (panaritium) - zapalenie tkanek miękkich dłoniowewj powierzchni ręki (można stracić palec, a nawet całą rękę)

Ropień (abscessus) - zbiorowisko ropy otoczone własną torebką

Ropowica (phlegmona) - szerzący się stan zapalny tkanki łącznej, ma charakter naciekający, nie ma torebki.

Zakażenia wywołane drobnoustrojami beztlenowymi

• rany postrzałowe, szarpane, zanieczyszczone ziemią

objawy

• obrzęk

• trzeszczenie tkanek (pęcherzyki gazu)

• surowiczo - krwisty wyciek

• ciężki stan ogólny (toksyny)

Najcięższe takie zakażenia to:

• zgorzel gazowa (clostridium)

• tężec (clostridium tetani) - gdy mamy przeciwciała przeciwko tej bakteri to jesteśmy uodpornieni

Zgorzel gazowa (gangrena emphysematosa)

• występuje 2-3 dni po urazie

• ból i obrzęk rany, wysięk surowiczo - krwisty

• trzeszczenia rany

leczenie

• szerokie otwarcie rany

• antybiotyk i metronidazol

• komora hiperbaryczna

Tężec (tetanus)

• rany zanieczyszczone ziemią

• okres wylęgania 7 dni

• około 60% zgon

leczenie

• opracowanie każdej rany

• podanie u osób szczepionych anatoksyny (leczenie czynne)

• podanie u osób nieszczepionych antytoksyny (leczenie bierne)

• u dzieci szczepienie Di Per Te - daje odporność

Posocznica (sepsis)

• uogólnione zakażenie drogą krwionośną i limfatyczną

• tworzenie ropni (płuca, nerki, wątroba)

• działanie toksyn

występują najczęściej

• gram ujemne bakterie: E coli, Klebsiella, Proteus, Staphylococus, Streptococus

Leczenie zakażeń

• operacyjnie

• antybiotykoterapia

• leczenie ogólnousrojowe

Zawsze pobranie materiału na posiew i antybiogram

• penicyliny (karbenicylina, augmentin, i inne syntetyczne) - paciorkowce, gronkowce

• cefalosporyny (cefuroksym, ceftriakson) - paciorkowce, gronkowce

• aminoglikozydy (gentamycyna, amikacyna) - pałeczki jelitowe, gronkowce

• metronidazol - bakterie beztlenowe

• karbapenemy (imipenem, ,eropenem) - b skuteczne, gram dodatnie i ujemne, beztlenowce

Zakażenia szpitalne

• groźne - mogą końćzyć się śmiercią

• są przedmiotem procesów o odszkodowanie

• zakażenie rany

• zakażenie ukł oddechowego

• zakażenie dróg moczowych

• sepsa

Ogólne przyczyny szerzenia się zakażeń szpitalnych

• niedostateczna higiena personewlu lekarsko-pielęgniarskiego

• nieprawidłowa antybiotykoterapia

• nieprzestrzeganie zasad aseptyki na sali operacyjnej i w sali opatrunkowej

• nieprawidłowe wykonywanie opatrunków

• nieprawidłowa rehabilitacja układu oddechowego

• nieprwaidłowe cewnikowanie pęcherza moczowego

4