28. Metody pozyskiwania kapitału na rynku finansowym,
instrumenty finansowe.
Zgodnie z prawem polskim instrumentami finansowymi są:
1) papiery wartościowe;
2) niebędące papierami wartościowymi:
a) tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania (certfikaty inwestycyjne, jednostki uczestnictwa),
c) finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy: akcyjne, na stopy procentowe, walutowe ,
d) opcje: kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych, na stopy procentowe, walutowe, opcje na takie opcje, oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie,
e) prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń (pochodne instrumenty towarowe),
f) inne instrumenty, jeżeli zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym na terytorium państwa członkowskiego lub są przedmiotem ubiegania się o takie dopuszczenie
Metody pozyskiwania:
kredyt i pożyczka - są to podstawowe formy pozyskiwania kapitału występujące na rynku, a zarazem najczęściej wykorzystywane źródła finansowania działalności.
zobowiązania handlowe - jest to również bardzo powszechna metoda finansowania działalności. Inaczej jest ona nazywana kredytem kupieckim, gdzie sprzedający pozwala na zapłatę za towaru lub usługę w późniejszym terminie. Np. osoba kupująca zobowiązuje się zapłacić za towar w terminie 30 dni od daty jego dostarczenia. Jeżeli natomiast zapłaci za ten towar szybciej, np. w ciągu 10 dni dostaje upust . Jest to jednak stosunkowo droga metoda finansowania i mająca zastosowanie wyłącznie do działalności bieżącej. Dlatego kupujący powinien dokładnie przeliczyć, czy taniej nie byłoby skorzystać z kredytu obrotowego.
leasing - to forma finansowania działalności w której występują co najmniej dwie strony:
1. leasingobiorca - to podmiot, który w wyniku umowy będzie mógł korzystać ze środka trwałego np. samochodu, czy maszyny będącej jej przedmiotem,
2. leasingodawca - to podmiot, który udostępnia ten środek trwały leasingobiorcy, pobierając w zamian opłatę. Istotną cechą leasingu jest to, iż leasingodawca pomimo, że nie korzysta bezpośrednio ze środka trwałego jest jego właścicielem.
factoring - to umowa zawarta pomiędzy dostawcą (zwanym faktorantem), a faktorem (zazwyczaj bankiem), w której dostawca przenosi na faktora własność wierzytelności (np. nieopłaconych faktur) wynikającej z umowy dotyczącej sprzedaży dóbr przez sprzedawcę klientom (dłużnikom). Faktor finansuje dostawcę, np. w formie zaliczek i pożyczek oraz prowadzi rozliczenia związane z wierzytelnościami (np. opłaca faktury).
krótkoterminowe papiery dłużne - to forma długu, który zaciąga firma (emitent) u nabywcy papierów (inwestora). Emitent potwierdza zaciągnięcie pożyczki i podpisuje zobowiązanie do jej zwrotu w ustalonym terminie (nie dłuższym niż jeden rok) oraz do zapłaty umówionych odsetek. Papiery te emitowane są w następujących formach prawnych: obligacji, weksli oraz bonów komercyjnych (skryptów dłużnych) w oparciu o przepisy ustawy o obligacjach, prawa wekslowego i kodeksu cywilnego. Występują pomiędzy nimi różnice np. weksel może wystawić osoba fizyczna, a obligacji nie.
franchising - jest to sposób rozwijania działalności przez przedsiębiorstwa, które nie posiadają dostatecznego kapitału własnego, ale mają dobre pomysły, renomowany produkt, technologię lub specjalistyczną wiedzę, zwłaszcza z zakresu zarządzania jakąś branżą; w praktyce polega najczęściej na tworzeniu sieci sklepów, hoteli lub innych placówek należących do różnych właścicieli, ale funkcjonujących pod wspólną nazwą i stosujących jednolite zasady prowadzenia działalności. Organizacja zawierająca z nimi umowy o współpracę zapewnia szkolenie, promocję, wiedzę o zarządzaniu, specjalistyczne doradztwo, reklamę, zaopatrywanie w produkty. W zamian zyskuje prawo kontroli działalności (np. okresowego weryfikowania jakości produktów) i udział w zyskach lub prowizję;
venture capital - jest kapitałem w różnych postaciach, który wyspecjalizowane fundusze inwestują w przedsięwzięcia inwestycyjne obarczone ryzykiem większym od przeciętnego występującego na rynku. W związku z tym oczekuje się od niego ponadprzeciętnego zysku. Obszarami, w jakich najczęściej działają fundusze venture capital to: innowacyjne technologie, środowisko naturalne i niekonwencjonalne źródła energii Głównym źródłem zysku dla funduszy venture capital jest różnica wynikająca z przyrostu wartości akcji przedsiębiorstwa (różnica pomiędzy ceną nabycia akcji a ceną sprzedaży). Fundusze te zakładają, że nie będą inwestorem bezterminowym, lecz po osiągnięciu określonej stopy zwrotu z inwestycji lub po upływie określonego okresu wycofają swój kapitał. W związku z podwyższonym ryzykiem, jakiego podejmują się fundusze jest to jedna z najdroższych form pozyskiwania kapitału jednak łatwiejsza w pozyskaniu dla nowopowstających firm.
dotacje i granty - to formy pozyskiwania kapitału od różnego rodzaju instytucji , które ramach swojej polityki wspierania przedsiębiorstw oferują różne instrumenty. Obecnie największe znaczenie dla pozyskiwania kapitału zewnętrznego w postaci dotacji i grantów przez firmy w Polsce mają środki funduszy strukturalnych, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Wśród działań strukturalnych największe znaczenie dla pozyskania kapitału mają Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP), Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL), Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich oraz Sektorowy Program Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb.
Wszystkie te programy zawierają w sobie pomoc finansową, a w tym refinansowanie wydatków związanych z realizacją programu. W związku z tym pokrycie wydatków - jakie ponosi firma - z funduszy strukturalnych może stanowić istotne źródło kapitału w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw, które w początkowym etapie funkcjonowania mają często problemy z finansowaniem własnej działalności.
sponsoring - to działalność, podczas której sponsor dla pewnej osoby, organizacji lub instytucji wykonuje działania o charakterze gospodarczym lub finansowym i pobiera z tego pośrednio bądź bezpośrednio korzyści. Stosowany jest najczęściej w sporcie, kulturze, ochronie środowiska i sferze socjalnej. Przykładem jest sfinansowanie zakupu strojów dla piłkarzy w zamian za umieszczenie swoje logo na koszulkach i wokół płyty boiska.