SYTUACJA LITERATÓW W MOSKWIE

- Związek Radziecki był szczególnie nieprzyjaznym krajem dla twórców, którzy narażali się władzy

- za nieprawomyślne poglądy pisarze byli prześladowani i więzieni - a czasem nawet skazywani na śmierć

- Michał Aleksandrowicz (Berlioz) nie dopuszcza możliwości istnienia świata duchowego, jest on prezesem związku zrzeszającego pisarzy piszących słuszne ideowo dzieła

- Iwan Bezdomny pisze tandetne, jednoznaczne ideowo poematy, nie jest on jednak zadowolony ze swoich dzieł, bo nie ma pewności czy Jezus istnieje

- Mistrz - tytułowy bohater nie dał się zniewolić ateistycznej doktrynie, stworzył pracę o prokuratorze Judei, Poncjuszu Piłacie i Jeszui Ha-Nori.

- komisja cenzurująca ateistyczny kraj nie zezwoliła na druk książki

- był on prześladowany przez aparat bezpieczeństwa kraju

- spalił rękopis i trafił do szpitala psychiatrycznego

- Moskwa nie jest miejscem, w którym pisarz ma możliwość na szczęśliwe życie

- jedyne co pisarze mogli tworzyć, to 'literatura realizmu socjalistycznego' podporządkowana państwu

- krytycy sumiennie wypełniali polecenia władz i tropili wszelką nieprawomyślność