KKRYMINOLOGIA WYKŁAD 3

OSZUŚCI I KŁAMCY:
PROBLEM SPOŁECZNY
-podziw (utajony, lub nie)

E. Sutherland (1939r.)
- Przestępczość „białych kołnierzyków” (np. preparowanie dokumentów przez notariuszy)

UWARUNKOWANIE KULTUROWE:
- Akceptacja drobnych nieuczciwości
- Brak potępienia moralnego

AKCEPTACJA
- Malwersacja (sprzeniewierzenia)
- Oszustwa (własne ryzyko)
- Przywłaszczenia (mienie pracodawcy; w zasadzie to samo co malwersacja)
- Odszkodowania (oszustwa ubezpieczeniowe)

Przyczyny akceptacji i łagodniejszego karania:
- sędziowie nie lubią skazywać sobie podobnych na niewygody
- brak poczucia osobistego zagrożenia

Oszustwa są aspołeczne:
- dysfunkcje społeczne (…)

Poziom hormonów
- niejednoznaczny
-androgeny- niski poziom np. u duchownych (wysoki wiąże się z egoizmem)
- wysoki poziom (aktorzy, prawnicy występujący w sądzie)

PŁEĆ
-Kobiety są uczciwsze i mniej zachłanne w biznesie
- Kobiety nie przekraczają limitów wydatków służbowych
- Mężczyźni nie uważają swojego czynu za kradzież
- Mężczyźni najczęściej uznają go za „pożyczkę”
- Większość z nich uważa kradzież za godną potępienia
Zeznania: „ to tylko dodatek do pensji”, „wszyscy tak robią”, „firma nie poniosła uszczerbku”.

Przeciwstawienie altruizm-egoizm
- A: spełnianie dobrych uczynków bez względu na korzyść własną
- A: wyzwanie dla biologii ewolucyjnej
- A: umożliwia przetrwanie gatunkowe
- A: może być dziedziczny (ograniczona podstawa badawcza)
- Empatia obserwowana u niemowląt

Empatia:
- podstawa kształtowania uczuć moralnych
- zdolność przewidzenia i odczucia krzywdy
- proces kształcenia oparty na bodźcach przyjemne-nieprzyjmne
- rodzi poczucie winy

Empatia-agresja:
- osoby wysoko empatyczne nie zadają bólu

Empatia- przestępczość:
- dziewczynki reagują szybciej
- szybciej przyswajają normy społeczne
- u chłopców poziom empatii związany z inteligencją (zdolności poznawcze, zasób słownictwa, etc)

Niska empatia= niska inteligencja

Empatia:
- reakcja emocjonalna na uczucia innej osoby
- osoby o niskim poziomie pobudliwości emocjonalnej pozostają obojętne
- mężczyźni potrzebują więcej bodźców
- empatia wpływa hamująco na przestępczość
- nie dotyczy to psychopatów (brak skrupułów)

Psychopatia:
- dyskusyjna definicja
- osobowość nieprawidłowa lub dyssocjalna to jedno z wieloznacznych i kontrowersyjnych pojęć z zakresu psychiatrii i psychologii kryminalnej
- typ osobowości, który manifestuje się: zasadniczym lekceważeniem norm, zwyczajów społecznych i wartości; bezosobowym i manipulacyjnym stosunkiem do innych ludzi oraz wybitnym indywidualizmem (egocentryzmem)

Psychopatia objawy:
- wyraźny urok zewnętrzny i przeciętna lub ponadprzeciętna inteligencja
- nieobecność urojeń i innych zaburzeń myślenia
- niesolidarność, ignorowanie zobowiązań, brak poczucia odpowiedzialności w sprawach zarówno małej, jak i dużej wagi
- kłamliwość i nieszczerość
- brak wyrzutów sumienia
- brak lęku, czy innych „neurotycznych” objawów. Często opanowanie, spokój i łatwość mówienia
antyspołeczne zachowania, które są niedostatecznie umotywowane i słabo zaplanowane, jakby wynikające z niezrozumiałej porywczości
- słabość osądów i nieumiejętność uczenia się z przeszłych doświadczeń
- chorobliwy egocentryzm, całkowite skoncentrowanie się na sobie, niezdolność do prawdziwej (…)
- niezdolność spojrzenia na siebie oczami innych
- brak wdzięczność za okazanie szczególnych względów, serdeczności, zaufania
- dziwaczne i ekscentryczne zachowania po spożyciu alkoholu
- brak poważnych prób samobójczych
- bezosobowe, prymitywne i powierzchowne życie seksualne
- brak planów życiowych i niezdolność fo prowadzenia zorganizowanego życia, za wyjątkiem życia prowadzącego do klęski

Psychopatia przyczyny:
- kora czołowa i skroniowa mózgu u osób psych. ma nieco mniejszą objętość
- niewątpliwy jest związek psychopatii z nieprawidłowym funkcjonowaniem (czasem jawnym uszkodzeniem) ośrodków kory czołowej, znajdujących się w jej części podstawno-(?)
- niewątpliwy jest także udział ciał migdałowych, ośrodków związanych z regulacją emocji, które podlegają nadmiernym wzbudzeniom
- dominuje opinia, że czynniki psychospołeczne są ważne, nie są jednak podstawową przyczyną klasycznej psychopatii, a raczej okolicznościami modyfikującymi

Leczenie:
- nie ma jak dotąd skutecznej metody leczenia

Psychopatia przestępcy:
Hare 1993r.
-seryjni mordercy
- gwałciciele
- złodzieje
- oszuści
- lekarze i prawnicy naruszający etykę zawodową
- mężowie bijący żony
- przestępcy gospodarczy
- fałszerze

Cechy charakterystyczne psychopatów:
- potrzeba stymulacji, podatności na nudę
- pasożytniczy styl życia
- słaba kontrola nad zachowaniem
- wczesne problemy behawioralne
- brak realistycznych, długofalowych celów życiowych
- impulsywność
- nieodpowiedzialność
- wczesna przestępczość
- słabe mechanizmy kontrolne

Psychopaci:
- zwiększona powrotność do przestępstwa
- nie wszyscy stają się jednak przestępcami!
- uciążliwi koledzy w pracy (kłamca, cham, oszust)

Socjologia kryminologiczna:
Emile Durkheim

Zasady Durkheima „pożytków z dewiacji”
I. Dewiacja jest zjawiskiem normalnym występującym we wszystkich społeczeństwach, bez względu na ramy czasowe i przestrzenne.
II. Dewiacja jest zjawiskiem normalnym ze statystycznego punktu widzenia. Dewiacja jest pożyteczna! (potępienie społeczne).
III. Dewiacja stanowi czynnik zdrowia publicznego (jest integralną częścią wszelkiego zdrowego społeczeństwa). Dewiacja jest konieczna! (zmiana społeczna)

Teoria anomii:
- kontrola społeczeństwa określa możliwość awansu. Świadomość tych możliwości wpływa na regulację aspiracji
- gwałtowne zmiany społeczne powodują załamanie mechanizmów kontroli społeczeństwa. W wyniku tego jednostka nie czuje się związana z istniejącym systemem norm (stan anomii)
- człowiek kieruje się egoistycznymi dążeniami, które powstrzymywane są przez system kotroli społecznej

Robert King Merton
Teoria anomii:
- zachowania konformistyczne i dewiacyjne są normalnych sposobem adaptacji do struktur społeczno-kulturowych
- dewiacja nie jest wynikiem zaniku kontroli społecznej
- „kulturowo określone cele”
- „zinstytucjonalizowane środki służące ich realizacji”
- zakłócenia polegają na nadmiernym akcentowaniu środków lub celów
- środki bez celów: rytuały
- cele bez środków: „wszystkie chwyty dozwolone” (społ. amerykańskie)
- stan anomii: załamanie struktury kulturowej, które zachodzi szczególnie w sytuacji ostrego rozdźwięku między normalnymi celami kulturowymi, a społecznie stonowanymi możliwościami postępowania zgodnie z nimi
- zwykła anomia: stan zamieszania się w grupie, w które panuje pewien niepokój i poczucie oderwania od grupy
- anomia ostra: (…) degeneracja (…?)

Typ adaptacji do dysfunkcji (niewywołujące dewiacji)
- konformizm- działanie skierowane na osiągnięcie kulturowo celów za pomocą legalnych środków
-rytualizm- rezygnacja lub obniżenie poziomu aspiracji do osiągnięcia wyższej pozycji na tyle, że nie powoduje on już frustracji z powodu niezrealizowanych zamiarów (działania stają się celem autonomicznym)
- innowacja- akceptacja celów kult. przy jednoczesnym odrzuceniu przypisanych im sposobów ich osiągania (szczeg. dewiacyjna)
- wycofanie się- odrzucenie zarówno celów, jak i środków (rezygnacja z gry)
- bunt- odrzucenie dotychczasowych celów i środków, przy jednoczesnym wprowadzeniu nowych (przestęp. polityczna)

Edwin H. Sutherland (idea przest. „białych kołnierzyków”)
Teoria zróżnicowanych powiązań
- zróżnicowana organizacja społ., w której część społ. zorganizowana jest wokół prawa i jego przestrzegania, inna wokół wartości przestępczych
- wynikiem zróżnicowania jest konflikt co do norm prawa
- istnienie konfliktu kultur jest warunkiem istnienia zróżnicowanych powiązań
- zróżnic. powiązań- proces generujący (…)

Zróżnicowanie powiązania
- kontakt z różnymi wzorami postępowania
- proces uczenia się- przyswajanie wzorów
- bezpośrednie interpretacje: najsilniejszy wzorzec uczenia się
- doniosłość grup pierwotnych: rodzina, grupy sąsiedzkie, grupy (…)
- środki masowego przekazu: wtórne
- nonkonformistyczna postawa co do prawa jest wynikiem nadwyżki wzorów sprzyjających naruszaniu prawa

Teoria transmisji kulturowej
- Siemaszko

Teorie subkultur
- Gang (F.W. Thrasher)
- brak dostatecznej kontroli społ., szczeg. Rodzinnej (rozbite rodziny)
- subkultura- środowisko zastępcze wobec prawidłowego
- gang- forma rekompensaty

Wartości klasy średniej (Cohen)
- ambicje
- osob. odpowiedzialność
- szacunek dla osiągnięć
- świecki ascetyzm
- racjonalność
- dbałość o wygląd i maniery
- eliminacja agresji fiz. i przemocy
- rozsądny wypoczynek
- szacunek dla własności

Warstwy niższe
- poddane wpływom klasy średniej (szkoła, praca)
- brak przywiązania do wartości klasy średniej
- problemy przystosowawcze
- reakcja na dyskryminację: gang negujący kulturę warstw średnich
- zachowanie przestępcze jest akceptowane w grupie

Podkultura gangu
- złe przystosowanie
- zablokowane możliwości
- rozbudowane aspiracje
- frustracja i lęk
- reakcja pozorowana: odwrócenie wartości warstw średnich (hedonizm)
- cenione wartości: nieużyteczność, złośliwość, negatywizm