KRYMINOLOGIA WYKŁAD 2

PŁEĆ
- około 90% przestępstw popełniają mężczyźni
- 45% mężczyzn w Wielkiej Brytanii popełniło przestępstwo
- 43% męskich mieszkańców Filadelfii było aresztowanych przed 30 rokiem życia
- 44% męskich mieszkańców w Wielkiej Brytanii było aresztowanych przed 30 rokiem życia

WIEK (MŁODOŚĆ)
Po 40-tce przestępczość mężczyzn jest niewielka (7% przestępstw przeciwko mieniu, 10% przestępstw z użyciem przemocy); często powiązana z alkoholizmem.

ILORAZ INTELIGENCJI
- Średnia wartość wśród przestępców: 92 (8 poniżej przeciętnej)
- W innych badaniach: poziom IQ wśród sprawców jest od 9 do 14 punktów niższy niż wśród osób nie popełniających przestępstw

OSOBOWOŚĆ
- niżej wykształcone rodziny
- choroby somatyczne
- niedorozwój
- zaburzenia emocjonalne: impulsywność, podejrzliwość, wrogość wobec otoczenia, drażliwość, egocentryzm
- alkoholizm
- konflikty małżeńskie

WPŁYW HORMONÓW
- Różnice płciowe: agresja, dominacja, wyrażanie wrogości
- „Poziom testosteronu podczas życia płodowego poważnie wpływa na zorganizowanie mózgu osobników męskich. Wśród skutków można wymienić większą skłonność do agresji” (D. Olweus, Circulating Testosteron, 1988)

AGRESJA OBRONNA
- obrona terytorium
- obrona przestrzeni osobistej
- czynniki pobudzające agresję

ODPORNOŚĆ NA BÓL
- zjawisko fizjologiczne (androgeny)
- większa u mężczyzn
- skutki:
- skłonność do narażania na niebezpieczeństwo
- mniejsze odczucie strachu
- słabsza skłonność do uczenia się na błędach (brak hamującego efektu kary)

DWUFAZOWOŚĆ ROZWOJU SYSTEMU HORMONALNEGO
- Przedurodzeniowy; tzw. trudne dzieci (chłopcy)
- Dojrzewanie; (poziom androgenów u chłopców do 20 razy większy niż u dziewcząt), agresywność chłopców zwiększona, u dziewcząt przytłumiona (progesteron)

WYSOKI POZIOM ANDROGENÓW
- Komplikacje małżeńskie: rzadsze trwałe związki, częstsze rzucanie w żony różnymi przedmiotami
- Wyraz twarzy: rzadszy uśmiech
- Skłonność do narkotyków i alkoholu
- (Zróżnicowane sposoby rozwiązywania frustracji)
- Mniej zahamowań w zadawaniu bólu
- Mniejsze poczucie winy
- Brak empatii
- Skłonność do zadawania cierpienia
- Kobiety o niższym poziomie androgenów wykazują więcej empatii; po menopauzie ustaje łagodzące działanie żeńskich hormonów, kobiety stają się niekiedy bardziej agresywne i pewne siebie

ZALEŻNOŚĆ AGRESJI OD HORMONÓW
- Najbardziej nieobliczalne przestępstwa popełniają sprawcy poniżej 20 roku życia
- Poziom androgenów najwyższy u 18latków (potem równomiernie opada)
- Badania młodych recydywistów (14-19): poziom androgenów wyraźnie wyższy niż i nieprzestępców z grupy kontrolnej. Byli ponadto ponadprzeciętnie: pewni siebie, ekstrawersyjni, skłonni do poszukiwania mocnych bodźców i agresji werbalnej.

PMS
- 44% poważnych przestępstw popełnionych przez kobiety w Londynie zostało popełnionych tuż przed miesiączką (4 dni)
- Objawy- u 40% bardzo łagodne, u 2-10% ostry przebieg
- Znacząco mniejsza liczba przestępstw w okresie owulacji i ciąży

HORMONY SYNTETYCZNE
- Sterydy anaboliczne (imitują działanie androgenów)
- Wzmacniają agresję i skłonność do przemocy, wrogość i złość
- Rozwój psychotycznych cech osobowości
- Ostre zaburzenia psychiczne u 22%, 12 % objawy psychotyczne: depresje, urojenia paranoidalne, zazdrość paranoiczna, napady szału, trudności z zasypianiem, (także: trądzik, atrofia jader, wypadanie włosów, obniżenie skali głosu)
- (Horace Williams, SN Floryda)

CHEMIA MÓZGU
- Neuroprzekaźniki (400)- substancje chemiczne kontrolujące przepływ impulsów elektrycznych w sieci komórek nerwowych
- Odpowiedzialne za mobilizację do konkretnych działań
- Zapewniają łączność między poszczególnymi obszarami mózgu

SEROTONINA
- Niedostatek (stan oceniany według markera MAO)- zakłócający komunikację między partiami mózgu (kora- część limbiczna): impulsywność, skłonność do szukania mocnych wrażeń, brak hamulców, w skrajnych przypadkach: agresja.
- U obu płci poziom MAO z upływem czasu się podwyższa (po 23-25 roku życia)
- Kobiety lepiej kontrolują zachowania impulsywne, mężczyźni się uspokajają
- Jednak: u osób zdrowych poziom serotoniny jest u mężczyzn przeciętnie o 52% niższy niż u kobiet
- Wniosek: Kobiety lepiej panują nad sobą
- Obniżenie poziomu serotoniny (5-HT) powoduje nasilenie agresji, brutalność i wywołuje tendencje samobójcze
- Reakcja agresywna jest odpowiedzią na nieprzyjemne bodźce
- Chłopcy (6-12) z zespołem deficytu uwagi mieli znacząco obniżony poziom serotoniny
- Inne skutki: nadpobudliwość, zespól oppositional dewiant dis order (sprzeciw)
- Zaobserwowane objawy obniżonego poziomu: okrucieństwo wobec zwierząt, poszukiwanie podniet, porywczość, zażywanie narkotyków, nagłe przypływy gniewu i frustracji
- Niedobór może prowadzić do utraty kontroli nad impulsami
- Tzw. „przestępca bezmyślny”

SEROTONINA OBNIŻONY POZIOM
- Zabójcy (impulsywne zachowania agresywne)
- Inaczej jednak: zabójcy wykazujący cechy paranoidalne, działający nieimpulsywnie
- Podpalacze
- Kobiety w fazie PMS

SEROTONINA-GLUKOZA
- Zakłócenie poziomu serotoniny powoduje, że organizm nie zachowuje prawidłowego poziomu glukozy w mózgu
- Niski poziom glukozy (głód): zwiększa się wydzielanie noradrenaliny (aktywność); układ limbiczny staje się podatny na bodźce zewnętrzne (drażliwość); u sprawców młodych, porywczych stwierdzono objawy hipoglikemii

NAMIĘTNI KONSUMENCI SŁODYCZY
- (także alkoholu)
- sprawcy przestępstw agresywnych
- jednostki aspołeczne
- podpalacze
- zależność: im niższy poziom glukozy, tym bardziej gwałtowny charakter czynów

SEROTONINA- ALKOHOL
- Efekt początkowy: alkohol podnosi poziom serotoniny- świetny nastrój, odprężenie
- Po przejściu stanu euforii: poziom serotoniny gwałtownie spada, zostaje przekroczony punkt krytyczny- gniew, przemoc

ADRENALINA
- Im większe stężenie we krwi i moczu, tym silniejszy stres, na który reagujemy
- Ludzie o niższym poziomie adrenaliny są bardziej agresywni i mają skłonności niszczycielskie
- Wysoki poziom adrenaliny zapewnia lepszą kontrolę, nakazującą unikanie ryzyka i niebezpieczeństwa
- Człowiek o wysokim poziomie adrenaliny wycofuje się z naładowanych agresją sytuacji

PRZESTĘPCY AGRESYWNI
- Mają niższe od przeciętnego przewodnictwo skóry (odporni na poligraf psychopaci)
- Brak stresu wobec bólu
- Szybka adaptacja do sytuacji powodujących stres
- Niska podatność na pobudzanie
- „U kryminalistów może występować taki model funkcjonowania mózgu, który w niezwykły sposób uodparnia ich na karzące oddziaływanie środowiska” Ellis, Coontz
- W terapii stosuje się środki stymulujące

RÓŻNICE BUDOWY
Kobiety i mężczyźni
- inna struktura
- odmienne rozplanowanie funkcji
- (u kobiet- większe rozproszenie funkcji w obszarach mózgu oraz większe obszary połączeń między tymi obszarami- skojarzenia i intuicja)
- (u mężczyzn częstsze odchylenia od normy w zakresie budowy mózgu)

PRZESTĘPCZOŚĆ I CECHY ANORMALNE
- Padaczka
- (brak związku ze skłonnościami przestępnymi)
- (nie jest schorzeniem psychicznym)
- (zaburzenie neurologiczne poważne)
- badania: lewa półkula- niekiedy łącznie z dewiacją (parafilią) seksualną i schizofrenią; prawa półkula- niekiedy: ostre stany maniakalno-depresyjne
- Labotomia- przeciętne połączenia między płatami mózgu (ciało modzelowate):
- Utrata zdolności krytycznego ocenienia swoich działań
- Niezdolność ustalenia, czy działa się zgodnie z zamiarem (planem)
- Osłabienie niepokoju
- Objawy euforyczne
- Objawy neurotyczne

USZKODZENIA
- Prawa strona płata czołowego: wzmożony gniew i agresja, dewiacje seksualne
- (odcięcie mechanizmów kontroli)
- Lewa strona: mniejsze zaburzenia
- Podstawa płata czołowego!

USZKODZENIE PODSTAWY PŁATA CZOŁOWEGO
- (styk kory i układu limbicznego)
- Brak zdolności moralnych
- Odróżnianie dobra i zła na poziomie rozumowym, przy braku uczuć i doznań moralnych
- Brak samokontroli
- Wybuchy emocjonalne
- Zmiany osobowości
- Zanik poczucia winy, skruchy i wstydu
- Większa impulsywność
- Zachowania agresywne
- Zachowania psychopatyczne
- Manie i depresje

ZMIANY PRZEDCZOŁOWE
- Niezdolność przewidywania skutków własnych działań
- Znaczne uszkodzenia- zanik umiejętności przewidywania
- Upośledzenie procesu myślenia
- Brak zdolności myślenia abstrakcyjnego
- Rozproszenie uwagi

ZMIANY PŁATÓW SKRONIOWYCH
- (świadomość i samoświadomość)
- Lewy: trudności w zrozumieniu słowa pisanego lub mówionego, problemy z pisaniem, zapamiętywaniem słów, nadążanie za tokiem narracji
- Prawy: problemy z przypominaniem informacji wizualnej i przestrzennej, rozpoznawanie pozycji i ruchów ciała, zaburzenia nastroju, złudzenia pamięciowe, poczucie nierealności lub depersonalizacji

ZACHOWANIE A USZKODZENIA
- T: istnieje więź między zachowaniem przestępczym a zaburzeniem pracy mózgu
- Yeudall (1971, Kanada): 2000 nieresocjalizowalnych recydywistów, częstotliwość uszkodzeń mózgu- 90%, głównie: płaty czołowe (depresja, apatia albo agresja, zależnie od lokalizacji)

I. NACHSON
- Im bardziej prawa półkula panuje nad osobowością, tym większy wpływ emocji i impulsów na zachowanie
- Leworęczni stanowią 65% aresztowanych (Izrael)
- Zakłócenie mechanizmów kontrolnych

POSZUKIWANIE „GENU PRZESTĘPCZOŚCI”
- Dania: 5483 przypadki adopcji
- U dzieci pochodzących od ojców będących kryminalistami- odsetek przestępczości wyraźnie wyższy niż i tych, których ojcowie nie weszli w konflikt z prawem