GIEŁDY I TRANSAKCJE GIEŁDOWE

Dr Joanna Cichorska

WYKŁAD I 07.10.2004

LITRATURA:

1. J. Socha „Rynek papierów wartościowych”,

2. K. Nowak „Polski rynek kapitałowy”,

3. Ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi - regulamin giełdy (warunki dopuszczane do obrotu publicznego).

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ROZWÓJ GIEŁDY:

1. gospodarka rynkowa - niezbędny warunek - przedsiębiorstwa prywatne (głównie spółki akcyjne),

2. rozdzielenie funkcji własności i zarządzania,

3. stabilność polityczna - sytuacja polityczna wpływa na wysokość, zmiany cen, stóp procentowych. Istnieje ryzyko gdy sytuacja jest niestabilna,

4. niska inflacja - jeśli jest wysoka nie można prawidłowo określić kosztów, a więc dochodu,

5. jednakowe traktowanie podatkowe wszystkich sektorów,

6. preferencje podatkowe związane z ofertą publiczną (ulgi i zwolnienia przy inwestowaniu na rynku kapitałowym),

7. przestrzeganie standardów rachunkowości i audytu,

8. stworzenie instytucji rynku kapitałowego.

INSTYTUCJE RYNKU KAPITAŁOWEGO:

1. system bankowy (bank centralny, banki spółdzielcze, kasy oszczędnościowe),

2. giełda i system OTC (publiczny rynek pozagiełdowy CeTo),

3. biura maklerskie,

4. instytucje zbiorowego inwestowania.

FAZY ROZWOJU GIEŁDY:

1. stan uśpienia - niska świadomość istnienia rynku giełdowego,

16.04.1991 - powstanie giełdy, mała ilość spółek notowanych na giełdzie, mała podaż walorów, niska płynność rynku, mały popyt, powolny handel, ceny bliskie wartości nominalnej,

2. stan manipulacji i spekulacji - zwiększenie atrakcyjności lokat w papierach wartościowych (akcja reklamowa w mediach, akcjonariat pracowniczy - zamiast premii dostawali akcje; spekulacyjna sprzedaż emisji prywatyzowanych spółek, program NFI, preferencje podatkowe - omijano popiwek oferując pracownikom obligacje skarbowe zamienne na akcje); gra na zwyżkę (gra z pozycji byka - podaż wzrosła ale tempo wzrostu popytu było jeszcze większe); gorączka kupowania, osiąganie spekulacyjnych zysków ze sprzedaży, zainteresowanie nowymi emisjami, wzrost podaży walorów, nadwartość handlu (wysokie ceny), szybki wzrost wolumenu handlu, gorączka sprzedawania,

3. stan konsolidacji (załamania) - rozpoczyna się od tego, że jest niewystarczający popyt; słaba sprzedaż nowych emisji; ceny nie powiązane z realną wartością walorów; spadek cen; konsolidacja - jeżeli spadek cen uda się zatrzymać i nastąpi równowaga można rozwijać rynek i dochodzimy do 4 fazy; załamanie - jeżeli spadek cen nie da się zatrzymać i w efekcie trzeba zawiesić zawieranie transakcji,

4. stan rynku dojrzałego - duża podaż walorów (instrumentów finansowych) - duża emisja; duża też jest płynność rynku - dużo zleceń kupna i sprzedaży i duży popyt; wolumen handlu odpowiadający procesom gospodarczym - jak jest recesja obroty spadają, jak ożywienie rosną; mniej gwałtowne zmiany cen - bo rynek się już nasycił; nowi inwestorzy bez złych doświadczeń - Ci co mieli złe doświadczenia (dużo stracili) odeszli z giełdy; odzyskanie zaufania do rynku przez inwestorów; spekulanci stają się inwestorami długoterminowymi; sektor silnych inwestorów inwestycyjnych (mają potencjał i kapitał); sektor inwestorów instytucjonalnych (dla drobnych ciułaczy, ale tylko długoterminowo bo początkowo zysk idzie dla danej instytucji).

faza uśpienia faza manipulacji faza spekulacji faza konsolidacji faza rynku dojrzałego

rynku kapitałowego

liczba spółek

liczba zleceń

WYKŁAD II ODWOŁANY 14.10.2004

WYKŁAD III DEFINICJE I KLASYFIKACJE 21.10.2004

CECHY GIEŁDY:

1. płynność obrotu - możliwość zawarcia transakcji w danym (każdym) momencie po cenie odpowiadającej obu stronom,

2. przejrzystość obrotu - giełda określa bardzo ściśle zasady postępowania (zasady ustalania cen, zasady zawierania transakcji i jak je realizować, kto może występować na giełdzie itp.) co sprawia odpowiednią klarowność (przejrzystość) giełdy,

3. bezpieczeństwo obrotu - poszczególne grupy inwestorów nie mają wpływu na cenę, nie można manipulować rynkiem.

PODZIAŁ RYNKU ZE WZGLĘDU NA POZIOM SFORMALIZOWANIA:

1. rynek formalny - rynek, na którym działania uczestników ograniczają regulaminy a strony transakcji muszą się kontaktować ze sobą w określonym miejscu i czasie (np. każdy sklep),

2. rynek nieformalny - rynek, na którym transakcję zawiera się w sposób dowolny, ale zgodnie z przepisami prawa i zwyczajami handlowymi (np. nie zajmuję się sprzedażą samochodów, ale chce sprzedać własny).

Giełda jest rynkiem formalnym ponieważ ma określone standardy, ma swój statut i regulamin, które ustalają cel giełdy, prawa i obowiązki członków, sposoby składania zleceń, techniki realizacji tych zleceń, organizacja giełdy, warunki obrotu a także sposoby rozstrzygania sporów i reklamacji, ma swój język o określonym znaczeniu znaków i wyrażeń, np.:

UZANS - zasady giełdowe (EGZAMIN!!!),

KONTRAKT - minimalna jednostka obrotu.

FUNKCJE GIEŁDY:

1. mobilizacja kapitału

1. rynek pierwotny - gromadzenie drobnych kapitałów dla dużego inwestora,

2. rynek wtórny - ściąganie kapitałów od dużych inwestorów,

2. alokacja kapitału - przemieszczenie się kapitału pomiędzy stroną reprezentującą podaż i popyt kapitału

1. rynek pierwotny - między inwestorem a emitentem,

2. rynek wtórny - między dwoma inwestorami,

3. transformacja kapitału:

1. zamiana formy kapitału z pieniężnej na rzeczową,

2. zamiana czasowa - krótkie oszczędności kupując na długie,

4. wycena kapitału - na rynku dojrzałym, zrównoważonym; istnieje zależność między ceną a sytuacją ekonomiczno-finansową emitenta. Cena pokazuje czy jest koniunktura czy recesja na giełdzie, czyli jaka jest sytuacja gospodarcza kaju.

Giełda jest barometrem ekonomicznym gospodarki ponieważ wahania obrotów i kursów na giełdzie obrazują zmiany koniunktury (nie mówić dobra koniunktura, bo on zawsze jest dobra).

KLASYFIKACJA GIEŁD ZE WZGLĘDU NA:

1. znaczenie:

1. o znaczeniu międzynarodowym - giełdy światowe,

2. o znaczeniu krajowym - giełdy regionalne (emisja w kraju, inwestor może być zagraniczny),

2. formę prawną (określenie właściciela, organizację prawną):

1. państwowe (europejskie) - giełdy są pod kontrolą państwa,

2. korporacyjne (anglosaskie) - giełdy działają jak przedsiębiorstwo, spółka akcyjna założone przez inwestorów, którzy chcą czerpać zyski jako z przedsiębiorstwa czy spółki akcyjnej, a nie w celu gry; działają pod przepisami prawnymi (Komisja Papierów Wartościowych i Giełd),

3. rodzaj transakcji (czas realizacji):

1. natychmiastowe (kasowe),

2. terminowe (instrumentów pochodnych),

4. przedmiot transakcji:

1. towarowe,

2. pieniężne,

3. usług (głównie jako uzupełnienie towarowych) - ubezpieczenie, usługi transportowe (frachtowe).

GIEŁDA - regularnie odbywające się w określonym miejscu i czasie podporządkowane określonym normom i zasadom spotkanie osób pragnących zawrzeć transakcje kupna i sprzedaży oraz pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiot stanowią dobra zamienne przy czym ceny w owych transakcjach ustalane są na podstawie istniejącego w danej chwili układu podaży i popytu a następnie podawane do publicznej wiadomości.

Makler musi uczestniczyć w transakcji - pośrednik.

Przedmiotem obrotu giełdowego w sensie tej definicji są dobra zamienne.

ZAMIENNOŚĆ TOWARÓW polega na możliwości zamiany jednej partii towarów na inną bez szkody nabywcy, czyli towar musi mieć identyczne cechy.

Fizycznie na giełdzie ten towar nie występuje (transakcje w ciemno). Jest bezpieczeństwo na giełdzie, mamy pewność, że towar ma odpowiednie cechy jakościowe i ilościowe.

GIEŁDY TOWAROWE - giełdy, które handlują specyficznym towarem - towar zamienny.

CECHY TOWARU:

1. zamienny, standardowy,

2. trwały,

3. o dużym popycie i podaży

Przykłady - artykuły spożywcze takie jak zboże, sól; inne artykuły rolnicze takie jak wełna, bawełna; metale i rudy metali; surowce i produkty przemysłowe.

FUNKCJE GIEŁDY TOWAROWEJ:

1. kształtowanie cen - cena jest z reguły niska,

2. przyczynienie się do realizacji standardów klasyfikacyjnych,

3. kształtowanie zwyczajów handlowych.

WYKŁAD IV 28.10.2004

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PUBLICZNEGO OBROTU PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI W POLSCE

1. dematerializacja papierów wartościowych i obrotu (papiery wartościowe w postaci zapisu komputerowego na rachunku),

2. centralizacja obrotu (obrót głównie na GPW i CeTo),

3. równy dostęp do informacji (obowiązki informacyjne emitentów i posiadaczy znacznych pakietów akcji).

O-T-C - publiczny rynek pozagiełdowy.

CeTo - centralna tabela ofert, jej udziałowcem jest giełda.

DOSTĘP DO INFORMACJI:

1 OBSZAR - giełda udostępnia informacje dotyczące jej działania, cen, poziomu sprzedaży; te informacje przedstawiane są w informatorach o nazwie ceduła giełdowa.

2 OBSZAR - emitenci są zobowiązani do publikowania informacji na swój temat; dane są podawane w:

• momencie emisji w prospekcie emisyjnym - wielkość emisji, cena emisyjna, cena nominalna, informacje o emitencie:

• część memoriałowa - otoczenie firmy, szanse,

• część finansowa - analiza sprawozdań finansowych w ujęciu statycznym i dynamicznym, analiza wskaźnikowa,

• raporcie rocznym - sprawozdanie z działalności spółek, których akcje zostały wyemitowane wcześniej; są emitowane głównie w „Gazecie Wyborczej” i w „Rzeczpospolitej” oraz na stronach internetowych; układ tych sprawozdań jest jednakowy dla wszystkich.

RYNEK GIEŁDOWY:

1. 
   ściśle określone miejsce i czas, Giełda Papierów Wartościowych

2. wg ściśle określonych zasad.

RYNEK POZAGIEŁDOWY:

1. brak określonego miejsca transakcji, CeTo (może być też gdzieś indziej)

2. transakcje bezpośrednie między inwestorami lub za pośrednictwem biur maklerskich.

ARCHITEKTURA RYNKU GIEŁDOWEGO W POLSCE

Rozliczenie pieniężne

Zlecenie klienta Zlecenie maklerskie

Zawiadomienie Rozliczenie

Klient Biuro maklerskie Giełda KDPW Bank rozliczeniowy

o transakcji transakcji

Zawiadomienie Transakcje

o transakcji

Rozliczenie papierów wartościowych

KPWiG (Komisja Papierów Wartościowych i Giełd) - organizuje cały rynek, kontroluje i reguluje rynek kapitałowy.

FORMY ORGANIZACJI:

1. państwowe - przez wydziałowy organ państwa, który tworzy zasady obrotu i kontroluje giełdy (KPWiG),

2. komercyjne - ?

Klienci składają zlecenia w biurach maklerskich; na ich podstawie maklerzy tworzą zbiorcze zlecenia maklerskie (nie wyszczególniają indywidualnych inwestorów) i przekazują do realizacji na giełdzie; tam ustalana jest cena na podstawie określonych warunków; zlecenia są realizowane jeżeli cena odpowiada klientowi (nie każde zlecenie musi być zrealizowane).

KDPW SA - zajmuje się ewidencją na kontach biur maklerskich wszystkich papierów wartościowych notowanych na giełdzie i rozlicza płatności (do KDPW należy bank rozliczeniowy, który dokonuje przelewów za zakup lub sprzedaż papierów wartościowych).

Giełda w Polsce jest spółką akcyjną.

BUDOWA GIEŁDY (schemat w Internecie):

1. Walne zgromadzenie,

2. Rada giełdy,

3. Zarząd giełdy.

Kapitał akcyjny giełdy - 41.799 mln; 60.000 akcji.

Kapitał akcyjny rośnie, ale ilość akcji się nie zmienia bo nie każda jednostka może nabyć akcje giełdy. Zakup akcji wiąże się możliwością uczestnictwa w obrocie giełdowym i np. biura maklerskie, które mogą brać udział muszą kupić akcje giełdy. Osoby fizyczne nie mogą uczestniczyć w obrocie, aby nie dopuścić osób postronnych (dodatkowych), nie zwiększa się liczby akcji. Gdy któryś akcjonariusz chce sprzedać akcje to jego akcje są umarzane i nie może ich odstąpić komu innemu.

SKŁAD AKCJONARIUSZY:

• 98,8% kapitału ma Skarb Państwa,

• 1,2% kapitału są w posiadaniu pozostałych podmiotów.

AKCJONARIUSZE:

• Skarb Państwa,

• banki,

• domy maklerskie,

• towarzystwa funduszy powierniczych,

• zakłady ubezpieczeń,

• emitenci.

WALNE ZGROMADZENIE:

• ustala zasady obrotu,

• ustala strategię giełdy,

• ustala statut,

• zatwierdza regulamin,

• ustala członków Rady giełdy.

RADA GIEŁDY:

• organ nadzorczy, uchwala regulamin, kontroluje działania giełdy jako instytucji,

• dopuszczenie do obrotu giełdowego nowych spółek,

• kontrola czy spółki na giełdzie spełniają określone warunki,

• dopuszczenie nowych członków giełdy.

ZARZĄD:

• prezes + zastępcy + sekretarz na bieżąco kierują działalnością giełdy,

• może podjąć decyzje o zawieszeniu transakcji, rozszerzeniu uprawnień maklerów, widełek cenowych.

DZIAŁY GIEŁDY:

1. dział planowania strategicznego - nowy dział powołany ze względu na globalizację, dopuszczenie inwestorów zagranicznych, nowych instrumentów,

2. dział marketingu i edukacji - akcje informacyjne dotyczące działań giełdy, obrotu papierami wartościowymi (w postaci broszur), dbanie o aktualne strony internetowe, planowanie giełdy na rynku,

3. dział notowań - obsługa sesji giełdowych, kojarzenie ofert,

4. dział informatyki - administracja systemu wekset, administracja programów ustalania cen, kojarzenie ofert, przekazywanie informacji i obsługa KDPW,

5. dział emitentów - współpraca z emitentami, dopuszczenie do obrotu giełdowego,

6. dział prawny - udziela porad prawnych, rozwiązuje konflikty, rozstrzyga niejasności dotyczące prawnych aspektów obrotu papierami wartościowymi,

7. dział finansowo-księgowy - obsługa biurowa giełdy jako przedsiębiorstwa,

8. dział administracyjno-techniczny - obsługa biurowa giełdy jako przedsiębiorstwa.

KDPW - powołany w związku z niematerialnym obrotem papierów wartościowych, prowadzi, ewidencjonuje papiery dopuszczone do obrotu giełdowego.

ZALETY OBROTU NIEMATERIALNEGO:

1. bezpieczeństwo transakcji,

2. niższy koszt obsługi (nie ma przewozu papierów wartościowych itp., choć mimo to istnieją pewne koszty np. za obsługę kont, zakup papierów wartościowych giełdy oraz KDPW),

3. odpada koszt emisji akcji, drukowania papierów,

4. większa wygoda i szybkość wykonywania transakcji.

WADA OBROTU NIEMATERIALNEGO:

1. rynek niematerialny całkowicie eliminuje możliwość obrotu prywatnego bo nie ma możliwości posiadania papieru wartościowego; nie można prowadzić ewidencji indywidualnej w bankach lub innych domach maklerskich bo mogłoby nastąpić dublowanie transakcji.

KDPW - jest spółką o charakterze nie zarobkowym (tak jak giełda); akcjonariusze to podmioty, które są akcjonariuszami giełdy.

Głównym akcjonariuszem jest giełda.

AKCJE GIEŁDY I KDPW MAJĄ SPECYFICZNE CECHY:

1. ograniczona zbywalność akcji,

2. są zawsze imienne i nieuprzywilejowane,

3. nie mają charakteru zarobkowego, nie dają dywidendy.

KDPW - w centralnym depozycie zdeponowany jest tzw. odcinek zbiorowy reprezentujący wszystkie papiery wartościowe na okaziciela danej emisji, dowodem własności tych papierów jest świadectwo depozytowe wydawane przez dom maklerski, w którym inwestor ma rachunek.

ZADANIA KDPW:

1. klientami są domy maklerskie,

2. przechowywanie i rejestracja papierów wartościowych będących w publicznym obrocie (odcinki zbiorowe),

3. prowadzenie rejestru kont depozytowych dla podmiotów przechowujących walory (domów maklerskich),

4. rejestracja na kontach depozytowych transakcji miedzy klientami,

5. obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych np. z tytułu dywidend,

6. nadzór nad zgodnością wielkości emisji z ilością papierów wartościowych w obiegu,

7. wystawianie świadectw depozytowych (potwierdzenia, że papiery wartościowe są na koncie domu maklerskiego),

8. organizacja i prowadzenie rozliczeń transakcji.

WYKŁAD V SEGMENTACJA GPW SA 04.11.2004

KRYTERIA PODZIAŁU:

1. system notowań:

1. notowania ciągłe:

• cena zmniejsza się wielokrotnie w ciągu sesji ze względu na zmianę popytu i podaży,

• dla instrumentów o dużej płynności, które chętnie są kupowane na giełdzie,

• 78 akcji i obligacje,

2. notowania jednolite:

• taki system ustalania ceny gdzie zlecenia składane są przed sesją, w trakcie nie można i na ich podstawie ustalana jest jedna cena, która obowiązuje przez całą albo większą część sesji,

• 25 akcji,

czasu realizacji transakcji:

1. segment kasowy (natychmiastowy),

2. segment terminowy (instrumentów pochodnych),

warunki dopuszczenia do obrotu:

1. rynek podstawowy:

• segment plus - akcje,

• pozostałe instrumenty,

rynek równoległy (nieurzędowy):

• segment prim - akcje,

• pozostałe instrumenty,

• przedmiot obrotu (instrument) - prawdopodobnie najistotniejszy podział:

1. akcje,

2. prawa poboru - prawo zakupu akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy,

3. prawo pierwszeństwa,

4. prawo do akcji - instrumenty, które łagodzą oczekiwanie na akcje,

5. obligacje,

6. instrumenty pochodne:

• kontrakty terminowe na indeksy - WIG 20, MITWIG, TECHWIG,

• kontrakty terminowe na akcje 9 spółek,

• kontrakty terminowe na waluty - dolary i euro,

• opcje kupna i sprzedaży na WIG 20,

• warranty typu europejskiego i amerykańskiego na akcje, indeksy,

• jednostki indeksowe na WIG 20,

• certyfikaty inwestycyjne - emitowane przez fundusze inwestycyjne (jest ich 15).

WARUNKI DOPUSZCZENIA NA RYNEK PODSTAWOWY (WARUNKI ILOŚCIOWE, MIERZALNE):

• dopuszczenie do obrotu publicznego,

• nieograniczona zbywalność (tylko akcje na okaziciela, imienne ograniczałyby zbywalność),

• wniosek spółki o dopuszczenie do obrotu wszystkich wyemitowanych akcji (do obrotu giełdowego),

• iloczyn liczby i prognozowanej ceny akcji rynkowej, a w przypadku gdy określenie tej ceny jest niemożliwe - kapitał własny emitenta, stanowiący co najmniej równowartość 1 mln EURO,

• rozproszenie akcji zapewniające płynność obrotu (czyli duża ilość akcji),

• złożenie sprawozdań finansowych za ostatnie 3 lata.

ABY SPÓŁKĘ DOPUSZCZONO DO OBROTU SEGMENTU PLUS MUSI SPEŁNIĆ RÓWNIEŻ KRYTERIA JAKOŚCIOWE:

• stosowanie zasad ładu korporacyjnego (jawność, przejrzystość informacji),

• podniesienie standardów w zakresie komunikacji emitentów z inwestorami.

WARUNKI DOPUSZCZENIA NA RYNEK RÓWNOLEGŁY:

• dopuszczenie do obrotu publicznego lub zezwolenie na obrót wydane przez KPWiG,

• nieograniczona zbywalność,

• sprawdzenie, czy w stosunku do emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne.

PROCEDURA:

1. zapisy na akcje,

2. formalny podział akcji,

3. rejestracja w sądzie,

4. złożenie akcji w krajowym depozycie,

5. dopuszczenie do obrotu giełdowego,

6. wprowadzenie do obrotu przez Zarząd.

RYNEK OBLIGACJI:

1. skarbowe - 59,

2. korporacyjne - 18,

3. zagraniczne - 4.

Największy jest rynek akcji natychmiastowych w systemie notowań ciągłych.

PODZIAŁ BRANŻOWY RYNKU AKCJI:

1. usługi (w tym SiTech),

2. przemysł,

3. finanse.

UDZIAŁ MAKROSEKTORÓW W KAPITALIZACJI GIEŁDOWEJ:

26% - usługi

29% - przemysł

45% - finanse

WYKŁAD VI REKTORSKIE 11.11.2004

WYKŁAD VII DZIAŁALNOŚĆ BIUR MAKLERSKICH 18.11.2004

DZIAŁALNOŚĆ MAKLERSKA MOŻE BYĆ PROWADZONA WYŁĄCZNIE W FORMIE:

1. odrębnej jednostki organizacyjnej,

2. spółki akcyjnej.

Akcje domu maklerskiego mogą być wyłącznie imienne, chyba że są dopuszczone do obrotu publicznego.

Prowadzenie działalności maklerskiej wymaga wydania zezwolenia przez KPWiG.

ZEZWLENIE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI MAKLERSKIEJ ZAWIERA M.IN.:

1. minimalną wysokość środków własnych,

2. liczbę maklerów i doradców wymaganą do prowadzenia czynności maklerskich.

KAPITAŁ WŁASNY JEST POTRZEBNY DO:

1. prowadzenia prawidłowej działalności,

2. zabezpieczenia działalności.

POZIOM KAPITAŁU WŁASNEGO ZALEŻY OD ZAKRESU DZIAŁALNOŚCI I WYNOSI MINIMUM:

1. 250.000 zł. - świadczenie tylko usług doradczych,

2. 4.000.000 zł. - pełny zakres usług maklerskich.

DOMY MAKLERSKIE MOGĄ WYKONYWAĆ CZYNNOŚCI:

1. takie, na które muszą mieć licencje (czynności licencjonowane):

1. oferowanie papierów wartościowych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej,

2. transakcje we własnym imieniu na cudzy rachunek (czynności brokerskie) - przyjmowanie zleceń od klientów i przekazywanie ich do realizacji na giełdzie (pośrednictwo). Dochód - prowizje od transakcji, działalność brokerów nie jest ryzykowna,

3. transakcje we własnym imieniu w celu tworzenia rynku - równoważenia rynku, utrzymanie płynności obrotu papierów wartościowych, dbanie o to, aby ceny nie wahały się poza określone granice. W Polsce te czynności wykonują tzw. animatorzy - podejmując się tych czynności zgadzają się na ciągłe wystawianie na sprzedaż lub kupno swoich papierów wartościowych, nie wolno im jednocześnie kupować i sprzedawać. Stale składają oferty kupna lub sprzedaży. W umowie z animatorem określa się minimalną wielkość oferty i maksymalną różnicę między cenami ofert. Animator nie może składać zleceń, w których występowałby jednocześnie jako kupujący i sprzedający. W Polsce:

• animator rynku - podpisuje umowę z giełdą, jeden animator może opiekować się wieloma papierami i jednocześnie jednym papierem może się opiekować wielu animatorów,

• animator emitenta - podpisuje umowę z emitentem,

4. zarządzanie cudzym portfelem papierów wartościowych,

5. doradztwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi, wskazanie (porada) jak należy wykonać transakcje,

6. prowadzenie rachunków papierów wartościowych i rachunków pieniężnych służących do ich obsługi - klienci muszą założyć w biurze 2 rachunki:

• rachunek inwestycyjny - ewidencja papierów wartościowych dotycząca niematerialnego obrotu nimi na giełdzie,

• rachunek pieniężny - służy do rozliczeń za transakcje, przelewy gdy kupujemy lub sprzedajemy,

• pośrednictwo w transakcjach na zagranicznych rynkach regulowanych,

• takie, które nie podlegają licencjonowaniu (czynności nie wymagające zezwolenia):

1. transakcje we własnym imieniu na własny rachunek (czynności dealerskie) - domy maklerskie kupują dla siebie papiery wartościowe i zarabiają na spekulowaniu (na kursie),

2. zarządzanie własnym portfelem papierów wartościowych,

3. realizowanie umów o subemisję inwestycyjną lub usługową:

• subemisja inwestycyjna - umowa zawarta przez emitenta lub wprowadzającego, w której subemitent (dom maklerski) zobowiązuje się do nabycia części lub całości papierów wartościowych na rynku pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, na którą nie złożono zapisów w terminie ich przyjmowania. Dotyczy przypadków gdy papiery wartościowe nie znalazły nabywców,

• subemisja usługowa - umowa, w której subemitent podejmuje się zakupu całości lub części papierów wartościowych w celu dalszego ich odsprzedania na rynku pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej. Bez względu na to czy znajdzie nabywców czy nie kupujemy po cenie rynkowej sprzedaży.

Czynności te dają emitentowi gwarancję sprzedaży swojej emisji.

4. analiza rynku kosztów emisji pozyskanego kapitału, opłacalności inwestycji itp.,

5. sporządzanie prospektu emisyjnego i memorandum inwestycyjnego (gdy prospekt nie jest wymagany),

6. reprezentowanie inwestorów wobec emitentów,

7. udzielanie pożyczek na zakup papierów wartościowych,

8. nieodpłatne udzielanie informacji dotyczących inwestowania w papiery wartościowe.

NA EGZAMIN - przynieść kary za manipulowanie papierami wartościowymi z ustawy.

MAKLEREM LUB DORADCĄ INWESTYCYJNYM MOŻE ZOSTAĆ OSOBA:

1. posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (każdy dorosły gdy nie jest ubezwłasnowolniony),

2. korzystająca z pełni praw publicznych,

3. nie karana,

4. posiadająca minimalnie średnie wykształcenie,

5. która zdała egzamin przed Komisją Egzaminacyjną powołaną przez KPWiG.

Makler musi uprawiać zawód; gdy przez 3 lata nie wykonuje może stracić licencje.

Maklerzy są wpisywani na listę podawaną do publicznej wiadomości (kodeks etyki maklerskiej).

ORGANIZACJA BIURA MAKLERSKIEGO - STRUKTURA FUNKCJONOWANIA:

1. front office - czynności podstawowe:

1. operacje giełdowe:

• przyjmowanie zleceń klientów,

• przygotowanie zleceń maklerskich,

• przekazywanie zleceń na giełdę,

• ustalanie kursów,

• realizowanie zleceń,

2. zarządzanie portfelami papierów wartościowych:

• wybór strategii inwestowania,

• zakup i sprzedaż papierów wartościowych na zlecenie klienta na zasadzie dywersyfikacji,

• przestrzeganie etyki maklerskiej,

• badanie rynku:

• analiza poszczególnych emitentów,

• analiza otoczenia ekonomicznego,

• przygotowanie raportów,

• back office - czynności pomocnicze:

1. obsługa kontraktów giełdowych:

• przygotowanie zawiadomień klientów,

• zestawienie transakcji,

• kontrola równowagi między zleceniami klientów i maklera,

• rozliczenia:

• przygotowanie rozliczeń,

• księgowanie,

• operacje na papierach wartościowych:

• rejestracje transakcji na rachunkach inwestycyjnych,

• kredytowanie klientów,

• operacje kasowe:

• przelewy,

• wpłaty,

• wypłaty.

WYKŁAD VIII SYSTEMY NOTOWAŃ 25.11.2004

SYSTEMY NOTOWAŃ DZIELIMY NA:

1. system notowań jednolitych - polega na tym, że zlecenia składane są przed rozpoczęciem sesji, w jej trakcie nie są już przyjmowane i na podstawie zleceń ustala się kurs, który obowiązuje przez całą sesję. Stworzony dla instrumentów o niskiej płynności. Początkowo istniał tylko taki system.

2. system notowań ciągłych - zakłada ciągły dopływ nowych zleceń w ciągu sesji. Cena może być zmieniana (modyfikowana) cały czas w zależności od aktualnego popytu i podaży. Wyznacza się pewne ceny stałe, które są kursami odniesienia dla zmian.

SYSTEM NOTOWAŃ JEDNOLITYCH

Notowania w systemie kursu jednolitego opierają się na procedurze fixingu, czyli wyznaczenie ceny instrumentu na podstawie zleceń złożonych przed rozpoczęciem notowań.

FAZY NOTOWAŃ JEDNOLITYCH:

1. przed otwarciem:

• składanie zleceń na otwarcie i umieszczenie ich w arkuszu zleceń,

• wyliczenie i publikowanie teoretycznego kursu otwarcia (TKO),

• brak transakcji,

• interwencja:

• nie można składać nowych zleceń

• animator dokonuje modyfikacji wcześniej złożonych zleceń,

(limit ceny w zleceniach kupna może być tylko zwiększany, a w zleceniach sprzedaży - obniżany),

3. fixing:

• określenie kursu jednolitego w dozwolonych na daną sesję widełkach,

• realizacja zleceń,

• dogrywka:

• składanie i realizacja zleceń po cenie równej kursowi określonemu na fixingu,

• przed otwarciem:

• składanie zleceń na otwarcie i umieszczenie ich w arkuszu zleceń,

• wyliczenie i publikowanie teoretycznego kursu otwarcia (TKO),

• brak transakcji.

ZASADY OKREŚLANIA KURSU JEDNOLITEGO:

1. maksymalizacja wolumenu obrotu,

2. minimalizacja różnicy między liczbą papierów w zleceniach kupna i sprzedaży możliwych do realizacji po określonym kursie,

3. minimalizacja różnicy między kursem określonym i kursem odniesienia.

REALIZACJA ZLECEŃ:

1. brak nowych zleceń,

2. realizacja zleceń przy zachowaniu priorytetu ceny i czasu przyjęcia lub uaktywnienia.

KOLEJNOŚĆ REALIZACJI ZLECEŃ W SYSTEMIE KURSU JEDNOLITEGO:

1. wszystkie zlecenia po każdej cenie (PKC),

2. zlecenia z limitem ceny lepszym od wyznaczonego kursu (realizacja w całości),

3. zlecenia po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO),

4. zlecenia z limitem równym wyznaczonemu kursowi,

5. zlecenia z limitem aktywacji.

W PRZYPADKU BRAKU MOŻLIWOŚCI WYZNACZENIA KURSU W OKREŚLONYCH WIDEŁKACH:

1. podaje się tzw. kurs nietransakcyjny oznaczany jako oferta kupna (OK.) lub oferta sprzedaży (OS),

2. transakcje nie są zawierane, a określony kurs stanowi punkt odniesienia na następną seję.

BRAK MOŻLIWOŚCI WYZNACZENIA KURSU W OKREŚLONYCH WIDEŁKACH WYSTĘPUJE GDY:

1. pojawi się rozbieżność cen kupna i sprzedaży,

2. nie będzie chętnych na kupno akcji,

3. pojawią się tylko zlecenia bez limitu.

SYSTEM NOTOWAŃ CIĄGŁYCH

• kupujący i sprzedający składają zlecenia przez cały czas trwania sesji,

• zlecenia realizowane są na bieżąco pod warunkiem zgodności cen lub trafiają do arkusza zleceń gdzie oczekują na przeciwne zlecenia o odpowiedniej cenie.

PRZY REALIZACJI ZLECEŃ OBOWIĄZUJĄ 2 PRIORYTETY:

1. cena,

2. czas złożenie zlecenia.

FAZY SESJI W SYSTEMI NOTOWAŃ CIĄGŁYCH:

1. przed otwarciem:

• składanie zleceń na otwarcie i umieszczenie ich w arkuszu zleceń,

• wyliczenie i publikowanie teoretycznego kursu otwarcia (TKO),

• brak transakcji,

• otwarcie (fixing):

• określenie kursu otwarcia,

• realizacja zleceń przyjętych w fazie przed otwarciem,

• brak nowych zleceń,

• notowania ciągłe:

• przyjmowanie zleceń,

• realizowanie zleceń odpowiednio do warunków rynkowych,

• przed zamknięciem:

• składanie zleceń na zamknięcie,

• brak transakcji,

• zamknięcie (fixing):

• ustalenie kursu zamknięcia,

• realizacja zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed zamknięciem,

• przed otwarciem na następną sesję:

• składanie zleceń na otwarcie i umieszczenie ich w arkuszu zleceń,

• wyliczenie i publikowanie teoretycznego kursu otwarcia (TKO),

• brak transakcji.

ZASADY OKREŚLANIA KURSU:

4. maksymalizacja wolumenu obrotu,

5. minimalizacja różnicy między liczbą papierów w zleceniach kupna i sprzedaży możliwych do realizacji po określonym kursie,

6. minimalizacja różnicy między kursem określonym i kursem odniesienia.

OGRANICZENIA WAHAŃ KURSÓW DLA SYSTEMU NOTOWAŃ JEDNOLITYCH:

1. dla akcji - ± 10% (sprawdzić przed egzaminem w Internecie aktualne widełki)

2. dla obligacji - ± 3‰

WYKŁAD IX ZLECENIA MAKLERSKIE 02.12.2004

ELEMENTY ZLECENIA:

1. rodzaj zlecenia (kupno, sprzedaż),

2. nazwa i szczegółowe określenie instrumentu,

3. liczba (wolumen) papierów wartościowych,

4. określenie ceny,

5. termin ważności zlecenia,

6. dodatkowe warunki wykonania zlecenia.

Najważniejsze elementy to czas i cena.

KLASYFIKACJA ZLECEŃ ZE WZGLĘDU NA ZNACZENIE OKREŚLONYCH ELEMENTÓW:

1. marker order - czas wykonania natychmiastowy (najczęściej przy sprzedaży, inwestorzy instytucjonalni),

2. limit order - możliwość odroczenia transakcji do momentu gdy cena będzie korzystniejsza,

3. stop order - wykonanie natychmiastowe, ale z możliwością wstrzymania się od wykonania gdy cena jest niekorzystna dla klienta.

Tu czas jest najważniejszym elementem i ma być jak najkrótszy.

TERMINY WAŻNOŚCI ZLECEŃ:

1. konkretna data,

2. do końca sesji giełdowej (zlecenie DZIEŃ),

3. ważność domyślna (zlecenie DOM) - zlecenie bezterminowe,

4. do pierwszego wykonania (zlecenie WiN) - zlecenie, które powinno być zrealizowane po wprowadzeniu w pierwszej transakcji, może być wykonane w całości lub części, a pozostała niezrealizowana część traci ważność,

5. wykonaj lub anuluj (WuA) - podobnie jak poprzednie zlecenie - wykonane w pierwszej transakcji, ale tylko w całości, jeśli się nie da w całości to traci ważność.

OKREŚLENIE CENY W ZLECENIU:

1. zlecenia bez limitu - zlecenia, które inwestor za wszelką cenę chce zrealizować; nie podaje się konkretnej ceny, podaje się symbol, który oznacza, że inwestor chce sprzedać/kupić papiery wartościowe za wszelką cenę,

2. zlecenia z limitem - zlecenia, w których inwestor podaje konkretną kwotę i ona oznacza granicę, do której klient dopuszcza możliwość realizacji zlecenia.

RODZAJE ZLECEŃ BEZ LIMITU (SYMBOLE):

1. po cenie rynkowej (PCR):

1. składane wyłącznie w systemie notowań ciągłych z wyjątkiem fazy równoważenia rynku,

2. realizowane natychmiast po wprowadzeniu po cenie najlepszego oczekującego zlecenia przeciwnego,

3. w przypadku realizacji częściowej, niezrealizowana część staje się zleceniem z limitem równym kursowi ostatniej transakcji,

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
30	PCR	52	12

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
18	52

2. po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO):

1. składane wyłącznie w fazie przed otwarciem/zamknięciem, równoważenia rynku w systemie notowań ciągłych i w systemie notowań jednolitych oprócz fazy dogrywki,

2. realizowane odpowiednio po kursie otwarcia, zamknięcia, jednolitym lub określonym w wyniku równoważenia rynku,

3. niezrealizowana część staje się zleceniem z limitem jak wyżej,

3. po każdej cenie (PKC):

1. składane we wszystkich fazach w systemie notowań ciągłych i jednolitych z wyjątkiem fazy interwencji i dogrywki (sprawdzić interwencje bo na folii nie było, ale ona mówiła),

2. wykonywane w całości natychmiast po złożeniu zlecenia,

3. realizowane po kursie ustalonym dla fazy, w której zostało złożone zlecenie,

4. w fazie notowań ciągłych realizowane po cenie najlepszych niezrealizowanych zleceń przeciwstawnych.

ZLECENIA Z LIMITEM - limit oznacza wyznaczenie przez inwestora granicy cen, przy której dopuszcza jeszcze możliwość realizacji zlecenia.

LIMITY CEN OZNACZAJĄ DLA ZLECEŃ:

1. kupna - maksymalną cenę zakupu (górną granicę, przy której inwestor chce jeszcze kupić instrument),

2. sprzedaży - minimalną cenę sprzedaży (dolną granicę, przy której inwestor chce jeszcze sprzedać instrument).

PRZYKŁAD

Na arkuszu zleceń znalazły się następujące ceny kupna z limitem: 90 zł., 100 zł., 110 zł.

Dla klienta, który podał limit kupna 100 zł. najkorzystniejsza byłaby cena 90 zł. (chce kupić jak najtaniej), ale korzystna jest również cena 100 zł.. Nie wchodzi w grę tylko cena 110 zł. ponieważ jest powyżej limitu (inwestor nie ma tyle kasy).

Odwrotna sytuacja jest w przypadku sprzedaży z limitem.

Na arkuszu zleceń znalazły się następujące ceny sprzedaży z limitem: 90 zł., 100 zł., 110 zł.

Dla klienta, który podał limit sprzedaży 100 zł. najkorzystniejsza byłaby cena 110 zł. (chce sprzedać jak najdrożej, żeby jak najwięcej zyskać), ale korzystna jest również cena 100 zł.. Nie wchodzi w grę tylko cena 90 zł. ponieważ jest poniżej limitu.

EGZAMIN - jak będzie pytanie o zlecenia z limitem nie wystarczy powiedzieć, że cena ma być korzystna dla inwestora. Trzeba powiedzieć czy ma być wyższa, czy niższa od limitu.

WYKONYWANE SĄ TYLKO ZLECENIA KORZYSTNE DLA KLIENTA:

1. kupna - z limitem wyższym,

2. sprzedaży - z limitem niższym

od wyznaczonego na giełdzie i zlecenia bez limitu.

ODRZUCANE SĄ ZLECENIA:

1. kupna - limitem niższym,

2. sprzedaży - z limitem wyższym

od ustalonego kursu.

PRZYKŁAD

Na arkuszu zleceń znalazły się następujące ceny kupna z limitem: 90 zł., 100 zł., 110 zł.

Makler ustalił cenę 100 zł.

Realizowane będą zlecenia z ceną 100 zł. i 110 zł., a odrzucone zostaną zlecenia z ceną 90 zł.

Odwrotna sytuacja jest w przypadku sprzedaży z limitem.

Na arkuszu zleceń znalazły się następujące ceny sprzedaży z limitem: 90 zł., 100 zł., 110 zł.

Realizowane będą zlecenia z ceną 90 zł. i 100 zł., a odrzucone zostaną zlecenia z ceną 110 zł.

DODATKOWE WARUNKI WYKONANIA ZLECENIA:

1. z minimalną wielkością wykonania (zlecenia Wmin):

1. określa liczbę papierów, poniżej której inwestor nie zgadza się na realizację zlecenia,

2. realizowane są wyłącznie w fazie dogrywki i w systemie notowań ciągłych z wyjątkiem fazy równoważenia rynku,

3. odrzucane są gdy nie można zrealizować minimalnej ilości podanej w warunku,

4. pozostała niezrealizowana część idzie do zleceń bez warunku,

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
100(20)	50		50

2. z warunkiem wielkości ujawnionej (zlecenia WUJ):

1. określa wielkość części (liczbę papierów) ujawnionej jednorazowo,

2. realizowane są stopniowo aż do całkowitego wyczerpania zlecenia (zrealizowania całości),

3. realizowane są we wszystkich fazach w systemie ciągłym i jednolitym z wyjątkiem fazy interwencji,

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
20(100)	50		50

3. z limitem aktywacji (zlecenia LimAkt):

1. nie pojawia się od razu w arkuszu, ale dopiero wówczas, gdy teoretyczny kurs otwarcia lub kurs ostatniej transakcji w notowaniach ciągłych osiągnie poziom określony przez inwestora,

2. muszą zawierać oprócz limitu, przy którym stają się aktywne, również limit realizacji lub dyspozycję PKC,

3. realizowane są we wszystkich fazach w systemie notowań ciągłych i jednolitych z wyjątkiem fazy interwencji i dogrywki.

BUDOWA ARKUSZA ZLECEŃ:

1. część lewa - wszystkie zlecenia kupna,

2. część prawa - wszystkie zlecenia sprzedaży.

KAŻDE ZLECENIE OPISANE JEST PRZEZ TRZY POZYCJE:

1. ilość,

2. ilość skumulowana - ilość papierów w zleceniach kupna/sprzedaży możliwa do realizacji,

3. limit ceny.

Zlecenia kupna są ułożone z góry na dół w kolejności ceny malejącej, rozpoczynając od zleceń bez limitu.

Zlecenia sprzedaży są ułożone z dołu do góry w kolejności ceny rosnącej, rozpoczynając od zleceń bez limitu.

WYKŁAD X ZLECENIA MAKLERSKIE 09.12.2004

OKREŚLENIE KURSU JEDNOLITEGO

Kurs odniesienia 99

KUPNO		LIMIT	SPRZEDAŻ
ilość	ilość skumulowana			ilość skumulowana	ilość
20	20	PKC
20	40	PCRO
5	45	110	75	15
10	55	105	60	-
-	55	100	60	5
20	75	90	55	20
-	75	85	35	10
		PCRO	25	10
		PKC	15	15

Makler ustala cenę przy zachowaniu warunków:

1. maksymalny wolumen obrotu

110 45

105 55

100 55

90 55

85 35

Wybór ogranicza się do cen 105, 100 i 90 bo 55 to maksymalny wolumen obrotu.

2. minimalna różnica między ilością sprzedaży a zakupu

105 5

100 5

90 20

Odpada cena 90.

3. minimalna różnica między ceną dnia a kursem odniesienia

105 6

100 1

Makler wybiera cenę 100 zł.

ZLECENIE PCR

Sytuacja początkowa

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
10	100	102	30
10	99	103	25
25	97	104	22

Nie da się zrealizować zleceń ponieważ są rozbieżne.

Napływa zlecenie kupna PCR na 60 sztuk

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
60	PKC	102	30
10	100	103	25
10	99	104	22
25	97

Realizacja - 30 sztuk po cenie 102

Zlecenie PCR po wykonaniu transakcji

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
30	102	103	25
10	100	104	22
10	99
25	97

Zlecenia PCRO są tak samo realizowane jak zlecenia PCR.

ZLECENIA PKC

Sytuacja wyjściowa

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
29	70	72	40
2	69	74	15
16	68	75	25

Nie da się zrealizować zleceń ponieważ są rozbieżne.

Inwestor składa zlecenie kupna 50 akcji PKC

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
50	PKC	72	40
29	70	74	15
2	69	75	25
16	68

Realizacja - 40 sztuk po cenie 72 i 10 sztuk po cenie 74

Zlecenie PKC po wykonaniu transakcji

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
29	70	74	5
2	69	75	25
16	68

ZLECENIA Wmin

Sytuacja na rynku

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
		100	10

Nie da się zrealizować zleceń ponieważ nie ma żadnych zleceń kupna.

Napływa zlecenie kupna 100 sztuk po kursie 101 z minimalną ilością 5 sztuk

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
100(5)	101	100	10

Realizacja - 10 sztuk po cenie 100 (ten kurs, który był pierwszy).

Zlecenie Wmin po wykonaniu transakcji

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
90(5)	101

ZLECENIA WUJ

Sytuacja na rynku

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
100(1000)	100

Nie da się zrealizować zleceń ponieważ nie ma żadnych zleceń sprzedaży.

Napływa zlecenie sprzedaży na 100 sztuk po kursie 98

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
100(1000)	100	98	100

Realizacja - 100 sztuk po cenie 100

Zlecenie WUJ po wykonaniu transakcji

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
100(900)	100

ZLECENIE WiN:

• przekazywane we wszystkich fazach w systemie kursu jednolitego i ciągłego,

• ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji,

• może być wykonane częściowo,

• pozostała po wykonaniu część zlecenia traci ważność,

• wykonywane tylko w przypadku gdy w arkuszu jest przynajmniej jedno zlecenie przeciwstawne z limitem umożliwiającym zawarcie transakcji.

Zlecenie Win złożone na otwarcie

Sytuacja na rynku

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
40	101	101	60(Win)
10	100	105	40
40	99

Realizacja - 40 sztuk po cenie 101, a reszta traci ważność bo pozostałe zlecenia są rozbieżne.

Zlecenie Win po wykonaniu transakcji

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
10	100	105	40
40	99

ZLECENIE WuA:

• przekazywane wyłącznie w fazie dogrywki oraz w systemie notowań ciągłych z wyłączeniem kresów równoważenia rynku,

• realizowane natychmiast w całości lub nie realizowane w ogóle,

• traci ważność gdy brak przeciwstawnego zlecenia z limitem umożliwiającym wykonanie transakcji.

ZLECENIE WuA

Sytuacja na rynku

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
30	100	101	37
21	98	102	23
		103	11

Nie da się zrealizować zleceń ponieważ są rozbieżne.

Napływa zlecenie WuA 50 akcji z limitem 102

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
WuA 50	102	101	37
30	100	102	23
21	98	103	11

Realizacja - 37 sztuk po cenie 101 i 13 sztuk po cenie 102

Zlecenie WuA po wykonaniu transakcji

KUPNO		SPRZEDAŻ
ilość	cena	cena	ilość
30	100	102	10
21	98	103	11

Gdyby był zleceń kupna na 100 akcji wtedy nie byłyby zrealizowane i stałyby się nieważne.

WYKŁAD XI ODWOŁANY 16.12.2004

WYKŁAD XII REKTORSKIE 23.12.2004

WYKŁAD XIII INDEKSY GIEŁDOWE 06.01.2005

INFORMACJA W ZAKRESIE CEN I OBROTÓW NA GIEŁDZIE:

1. szybka,

2. bezpośrednia,

3. ogólna.

INDEKS GIEŁDOWY - syntetyczny wskaźnik będący łączną miarą zmian cen akcji lub innych instrumentów w danym dniu.

Zadaniem indeksu jest syntetyczne przedstawienie stanu rynku lub wybranych jego segmentów.

WYKORZYSTANIE INDEKSÓW - wartości indeksów obliczane dla każdego dnia roboczego giełdy układają się w ciąg wartości pozwalając na obserwację tendencji na rynku i ocenę efektywności inwestycji.

INDEKSY NA GPW S.A. W WARSZAWIE:

1. WIG,

2. WIG 20,

3. MIDWIG,

4. TechWIG,

5. WIF,

6. WIRR,

7. WIG - PL,

8. WIG - banki,

9. WIG - budownictwo,

10. WIG - informatyka,

11. WIG - spożywczy,

12. WIG - telekomunikacja,

13. WIG MEDIA (31.12.2004).

FORMUŁA OBLICZANIA INDEKSÓW WARSZAWSKICH:




M(t) - kapitalizacja portfela indeksu na sesji „t”

M(o) - kapitalizacja portfela indeksu w dniu bazowym

K(t) - współczynnik korygujący indeksu na sesji „t”

Wb - wartość bazowa

Indeksy WIG są ważone wartością rynkową (kapitalizacją) spółki. Mają charakter łańcuchowy. Formuła ich obliczania polega na porównaniu po danej sesji giełdowej wartości rynkowej spółek wchodzących w skład indeksu z ich wartością na sesjach poprzednich.

Wartość rynkową oblicza się przez pomnożenie liczby wyemitowanych przez nią akcji przez cenę rynkową.

ZNACZENIE WSPÓŁCZYNNIKA KORYGUJĄCEGO:

1. współczynnik korygujący neutralizuje wpływ akcji nowo wprowadzonych na giełdę i wypłat dywidend,

2. po wprowadzeniu akcji na giełdę wartość rynkowa spółek automatycznie wzrasta; powoduje to obniżenie wartości współczynnika,

3. po ustaleniu prawa do dywidendy cena akcji spada o wartość dywidendy; dla wyrównania następuje wzrost współczynnika korygującego.

TYPY INDEKSÓW:

1. dochodowy - uwzględnia dywidendy i prawa poboru,

2. cenowy.

WIG:

1. dochodowy,

2. liczba spółek - 114,

3. data bazowa - 16.04.1991,

4. wartość bazowa - 1000,

5. kapitalizacja bazowa - 57140000,00.

Udział każdej spółki w indeksie WIG jest wprost proporcjonalny do wartości rynkowej spółki.

Spółki mające dużą kapitalizację mają duży wpływ na wartość indeksu, stąd spółki, których kapitalizacja przekracza 10%, uwzględniane są tylko do wysokości 10% ich kapitalizacji.

WIG 20:

1. cenowy,

2. liczba spółek - 20 (najlepszych, o największym znaczeniu dla inwestorów,

3. wartość bazowa - 1000.

TechWIG - indeks Spółek Segmentu Innowacyjnego Technologii:

1. cenowy.

WIRR - Warszawski Indeks Małych Spółek:

1. dochodowy,

2. wartość bazowa - 1000.

WIG - PL - indeks największych i średnich spółek krajowych:

1. dochodowy,

2. wartość bazowa - 1000.

DOBRZE SKONSTRUOWANY INDEKS POWINNIEN:

1. być oparty na reprezentacyjnej grupie papierów wartościowych,

2. zapewnić porównywalność wyników bieżących z wynikami w dowolnie wybranym momencie z przeszłości i z tzw. okresem bazowym,

3. zmieniać się wraz ze zmianami cen notowanych papierów wartościowych,

4. uwzględniać udział poszczególnych walorów w zbiorze emitentów, których papiery są notowane na giełdzie lub jej wybranym segmencie,

5. zależeć od zmian wartości akcji, a nie od samych wartości.

METODY ANALIZY RYNKU GIEŁDOWEGO

ANALIZA FUNDAMENTALNA - analiza, która przedstawia ocenę emitenta i ocenę rynku, skupia się na trendach makroekonomicznych. Inwestor dokonuje analizy ekonomiczno-finansowej poszczególnych emitentów.

Zastosowanie:

1. inwestycje długoterminowe,

2. rynku dojrzałe, zrównoważone.

ANALIZA TECHNICZNA - wykorzystuje zmiany cen i poziom obrotów, na jej podstawie inwestor prognozuje jak będą się kształtowały ceny w przyszłości; inwestor określa prawdopodobne zmiany kursów na podstawie zmian tych kursów w przeszłości przy uwzględnieniu optymalnie dużej ilości czynników.

PORÓWNANIE ANALIZY FUNDAMENTALNEJ I TECHNICZNEJ

	ANALIZA FUNDAMENTALNA	ANALIZA TECHNICZNA
ZA	Dotyczy inwestycji długoterminowych docelowo przynoszących korzyści	Inwestujący tą techniką wykorzystuje historyczne zmiany cen. Proces analizy znacznie szybszy
PRZECIW	Proces przygotowania analizy jest długotrwały przez co pozwala się skupić na niewielu spółkach. W przypadku analizowania indeksów należałoby zbadać każdą spółkę osobno wchodzącą w jego skład. Rynek zdyskontuje dane, które zostaną przygotowane przez analityków fundamentalnych	Zarzuty dotyczą głównie formacji widocznych na wykresach, których nikt jeszcze nie potrafił ująć w formie równań matematycznych. Uważa się tą analizę za samospełniającą się przepowiednię sugerującą, że inwestorzy stosujący tę technikę sami powodują ruchy cen, których spodziewają się w przyszłości

ZASADY DOTYCZĄCE SYTUACJI NA GIEŁDZIE:

1. ceny podlegają pewnym cyklom - powtarzają się pewne sytuacje,

2. ceny układają się w pewnym trendzie (mają tendencję zwyżkową lub zniżkową),

3. zmiany cen na rynkach dokonują się wcześniej niż zmiany sytuacji gospodarczej (wyprzedzają),

4. ceny zależą od zmian popytu, podaży, więc je takie należy brać pod uwagę.

W ANALIZIE TECHNICZNEJ WYKORZYSTUJE SIĘ WYKRESY:

1. punktowy,

2. liniowy,

3. punktowo-symboliczny (zero-krzyżykowy) - pokazuje sam ruch cen, ale jest dokładniejszy

o - spadki cen

x - wzrost cen

4. słupkowy - nadaje się do notowań ciągłych


max


kurs otwarcia


kurs zamknięcia

min

Każdy słupek prezentuje zmiany cen w czasie trwania np. jednej sesji




- pionowa kreska określa zakres wahań kursów

5. świecowy



kurs max



kurs zamknięcia



kurs otwarcia

kurs min


Podstawowa świeca zbudowana jest z prostokąta i z wypustków.

To korpus. Jego wysokość odzwierciedla (odległość) zmianę cen. Biały - kurs zamknięcia był położony
wyżej od kursu otwarcia, cena wzrosła. Czarny - na odwrót.

„kwoty” to cienie. Górny cień - maksymalny kurs; dolny cień - minimalny kurs.

RODZAJE TRENDÓW:








Wzrostowy spadkowy boczny (horyzontalny)

utrzymuje się w pewnych granicach


TREND - kierunek, który przyjmują tzw. szczyty i dołki; charakter trendu zależy od tego czy szczyty i dołki układają się w górę lub w dół.









linia oporu linia oporu









linia wsparcia linia wsparcia


Punkty odbicia zniżek zwane są wsparciem - jest to obszar (lub poziom), na którym zainteresowanie ze strony kupujących jest dostatecznie silne, aby przezwyciężyć presję sprzedających. W rezultacie spadek zostaje powstrzymany a ceny ponownie idą w górę.

LINIA OPORU - przeciwnie do linii wsparcia, stanowi pewien poziom cen, na którym presja ze strony sprzedających jest silniejsza od popytu, w rezultacie ceny się cofają.

FORMACJA:

1. zapowiadająca zmianę trendu np. głowy (potrójny szczyt i dno, spodek) i ramion (podwójny szczyt i dno),

2. zapowiadająca kontynuację trendu np. trójkąty, flagi, chorągiewki, kliny, czworokąty.

WYKŁAD XIV 13.01.2005

1

---