PIERWOTNIAKI
Przebieg i cel koniugacji: Mamy do czynienia z dwoma osobnikami przed i po procesie. Dochodzi do wytworzenia mostka cytoplazmicznego miedzy orzeskami. Mikronukleus przechodzi R!. powstaja 4 jadra (n). 3 zanikaja a 1 dzieli sie mitotycznie na dwa pronukleusy: stacjonarny (jakby kom. Jajowa) i migracyjny (rola plemnika). Jadra migr. wedruja i zapladniaja krzyzowo jadra stacjonarne. Powstale jadra zygotyczne (2n) dziela sie mitotycznie i w kazdej kom. Powstaja 2 jadra dipl. Jedno z nich pozostaje mikronukleusem, drugie zwielokrotni ilosc DNA i powstanie z niego poliploidalny makronukleus. Równoczesnie stary makornukl. sie rozpada i zanika, a mostek cytoplazmatyczny redukuje sie. Efekt: 2 osobniki, kazdy ma polowe inf. genet. drugiego.
Stadium troficzne haplonta: W cyklu zyciowym dominuje haplofaza. Dojrzaly pierwotniak (n) przechodzi kilkakrotne mitozy. Po ostatniej powstaly osobnik zaczyna pelnic funkcje gamet, laczy sie z gameta drugiego pierwotniaka, powstaje zygota (2n). Zygota przechodzi mejoze pozaplodnieniowa (postgamiczna). Powstaja 4 komórki hapl. (n). Gdy dojrzeja staja sie zwyklymi, rozmnazajacymi sie bezplciowo osobnikami troficznymi.
Stadium troficzne diplonta: W cyklu zyciowym dominuje diplofaza. Po licznych mitozach w przygotowanej do tego komórce troficznej (2n) zachodzi mejoza przedzaplodnieniowa (pregamiczna) i powstaja gamety (n). Moga sie one laczyc w procesie zaplodnienia. Powstaje zygota (2n), która dojrzewa i staje sie normalnym osobnikiem troficznym.
Sposoby odzywiania pierwotniaków: Tylko czesc wiciowców potrafi odzywiac sie autotroficznie - glony (wiciowce roslinne) sa miksotrofami. Wiekszosc pierwotniaków jest cudzozywna. Sa 3 sposoby takiego odzywiania. 1) Fagocytoza: pobieranie dosc duzych obiektów ; z wpuklenia plazmolemy powstaje wodniczka trawienna zawierajaca czastke pokarmowa. Dolaczaja sie do niej lizosomy. Dochodzi do trawienia, potem do dyfuzji strawionych substancji. Resztki usuwane sa poza komórke przez zlanie sie wodniczki tr. (nazywanej wtedy cialkiem resztkowym) z plazmolema. Pokarm: bakterie, okrzemki, mniejsze niz drapiezca pierwotniaki 2) Pinocytoza: Drobna cz. pokarmowa dostaje sie do pecherzyka pinocytarnego. Dolaczaja sie lizosomy, powstaje wodniczka trawienna. Po calkowitym strawieniu substancja i wodniczka z blona sa rozpraszane po organizmie. Pokarm: np. bialka, tluszcze 3) Wchlanianie: Dzieki specjalnym bialkowym przenosnikom blonowym proste, niewymagajace trawienia zwiazki organiczne (np. glukoza) pobierane sa bezposrednio z otoczenia.
Wydalanie i osmoregulacja: Z powodu niewielkiego tempa przemian wewnetrznych i duzej powierzchni wzglednej zbedne i szkodliwe produkty sa usuwane w drodze dyfuzji. Inaczej jest z bilansem wodno-jonowym. Slonowodne (morskie) i pasozytnicze nie musza regulowac ilosci wody i zw. min., bo ich plyn kom. jest izotoniczny z otoczeniem. Slodkowodne: na skutek osmozy woda nieustannie migruje z hypotonicznego sr. do wnetrza kom. Grozi to rozerwaniem organizmu. Dzieki wodniczkom tetniacym z dodatkowym systemem kanalów udaje sie tego uniknac. W wodniczkach gromadzi sie nadmiar wody. Pelne wakuole kurcza sie gwaltownie i wyrzucaja zawartosc na zewnatrz. W warunkach wysuszenia wiekszosc pierwotniaków otacza sie gruba oslonka i przechodzi w stan anabiozy.
Orzeski - najwyzej uorganizowane pierwotniaki 1) aparat rzeskowy (zwielokrotnienie liczby wici) - b. sprawny system ruchu; 2) zlozony aparat jadrowy - duze zdolnosci adaptacyjne, 2 jadra: mikro- i makronukleus (male odpowiada za rozród, duze - czynnosci wegetatywne); 3) wnetrze - bardziej skomplikowane niz u innych pierw. 4) W cyklu zyciowym nie ma klasycznego stadium gamet.