HAŁAS I JEGO ODDZIAŁYWANIE NA ORGANIZM

• Dźwięk - wrażenie zmysłowe wywołane przez fale akustyczna o widmie liniowym.

Bodziec akustyczny → ucho → ciągi impulsów bioelektrycznych ( nerw słuchowy) → ośrodkowy układ nerwowy.

Częstotliwość to liczba odkształceń fali ( drgań) w jednostce czasu. 1 Hz = jedno drganie na sekundę.

Natężenie- 1 dB logarytmiczna odpowiedz ucha na bodziec dźwiękowy uwzględniająca ilość energii. Natężenie wrażenia słuchowego przedstawia stosunek energii przenoszonej przez falę głosową w jednostce czasu przez powierzchnię.

Próg słyszalności- najmniejsze natężenie dźwięku zaledwie słyszalne.

Bel - dźwięk o natężeniu 10 krotnie większym niż próg słyszalności. 2 bele to dźwięk o natężeniu 100-krotnie większym niż próg słyszalności.

Decybel- dźwięk o natężeniu 10-krotnie mniejszym od bela.

Hałas

• Hałasem są wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego, działające za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka i zwierząt.

Z uwagi na charakter oddziaływania wyróżnia się

• hałasy uciążliwe - nie wywołujące trwałych skutków w organizmie

• hałasy szkodliwe - wywołujące trwałe skutki lub powodujące określone ryzyko wystąpienia trwałych zmian w organizmie.

Klasyfikacja wynikająca z właściwości narządu słuchu rozróżnia hałas:

• poddźwiękowy (infraakustyczny)

• słyszalny (akustyczny)

• naddźwiękowy (ultraakustyczny)

Zgodnie z zasadą powstawania hałasu (klasyfikacją źródeł dźwięku), hałas dzielimy na :

• wytwarzany przez źródła aerodynamiczne (w następstwie przepływu powietrza lub innego gazu)

• źródła mechaniczne (wskutek tarcia i zderzeń ciał stałych).

Biorąc pod uwagę środowisko, w którym hałas występuje, wyróżniamy:

• hałas przemysłowy (w tym występujący w środowisku pracy),

• hałas komunalny (obecny w pomieszczeniach i miejscach przebywania ludzi)

• hałas komunikacyjny (związany ze środkami transportu),

PODZIAŁ HAŁASU ZE WZGLĘDU NA OBCIAZENIE ORGANIZMU

• Hałasy o poziomie poniżej 35 dB nie są szkodliwe dla zdrowia, ale mogą być denerwujące. Do hałasów tych zalicza się np. szum wody, brzęk przekładanych naczyń lub narzędzi. Hałasy te mogą przeszkadzać w pracy wymagającej skupienia np. projektowaniu, pisaniu itp.

• Hałasy o poziomie od 35 do 70 dB wywierają ujemny wpływ na układ nerwowy człowieka. Pociąga to za sobą zmęczenie i spadek wydajności pracy. Może on obniżyć zrozumiałość mowy i utrudnić zasypianie i wypoczynek.

• Hałasy o poziomie od 85 do 130 dB powodują liczne uszkodzenia słuchu i różne schorzenia, jak zaburzenia układu krążenia, nerwowego, równowagi i inne oraz uniemożliwiają zrozumiałość mowy nawet z odległości 0,5 metra.

• Hałasy o poziomie od 130 dB do 150 dB pobudzają do drgań niektóre wewnętrzne organy ludzkiego ciała, powodując ich trwałe schorzenie, a niekiedy zupełne zniszczenie. Ludzie pracujący w takim hałasie mają z reguły poważnie osłabiony, a najczęściej uszkodzony słuch.

• Hałasy o poziomie powyżej 150 dB już po 5 minutach całkowicie paraliżują działanie organizmu, powodują mdłości, zaburzenia równowagi, uniemożliwiają wykonywanie skoordynowanych ruchów kończyn, zmieniają proporcje zawartości składników we krwi, wytwarzają u człowieka stany lękowe i depresyjne, powodują inne objawy chorób psychicznych. Wśród ludzi zatrudnionych w hałasie o tym poziomie (np. w hamowniach silników odrzutowych) aż 80 % zapada na nieuleczalne choroby.

WPŁYW HAŁASU NA LUDZI I ZWIERZĘTA

• Wśród szkodliwości środowiskowych hałas wyróżnia się nie tylko tym, że oddziałuje na niemal wszystkich mieszkańców Ziemi, lecz także tym, że wpływa negatywnie na cały organizm i wszystkie jego funkcje.

Hałas wpływa na:

• obniżenie sprawności i chęci działania,

• komunikowanie się,

• obniżanie sprawności nauczania,

• kłótnie między ludźmi.

Ludzie mają częstsze zaburzenia ze strony:
- układu krążenia (bicie i kołatanie serca, szybkie męczenie się, duszności),
- układu pokarmowego,
- układu ruchu (bóle mięsni i stawów),
- układu dokrewnego (choroby przemiany materii),
- układu nerwowego (zakłócenia równowagi emocjonalnej, stan napięcia i niepokoju).

• Układ nerwowy- powoduje zaburzenia psychiczne, obniżenie sprawności umysłowej, osłabienie pamięci, stany lekowe, rozdrażnienie, zmęczenie i depresje.

• Układ krążenia- zwężenie naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia , wzrost pojemności wyrzutowej serca, słabsze ukrwienie mózgu, migreny.

• W układzie pokarmowym- zmniejszenie wydzielania gruczołów ślinowych i błony śluzowej żołądka co prowadzi do zwolnienia perystaltyki jelit i procesów trawiennych.

• W układzie oddechowym- przyspieszenia oddechów, zmiany wentylacji płuc.

• W układzie dokrewnym- zaburzenia w funkcjonowaniu trzustki, czyli spadek poziomu cukru, wzmożenie czynności tarczycy.

• U kobiet obserwuje się zaburzenia miesiączkowania i niepłodność, u płodu zaś przyspieszone tętno a nawet upośledzenia słuchu dziecka.

Ujemne oddziaływanie hałasu na organizm człowieka w warunkach narażenia zawodowego

• Na narząd słuchu

-Uszkodzenia struktur anatomicznych narządu słuchu ( perforacje , ubytki błony bębenkowej) zwykle po jednorazowym i krótkotrwałej ekspozycji na hałas, powyżej 130-140 dB.

-Upośledzenie sprawności słychu w postaci podwyższenia progu słyszenia w wyniku długotrwałego narażenia na hałas powyżej 80 dB.

-odwracalne

-trwałe

Pozasłuchowe działanie na organizm (w tym na podstawowe układy i narządy oraz zmysły człowieka)

Anatomiczne połączenie nerwowej drogi słuchowej z kora mózgowa umożliwia bodźcom słuchowym działanie na inne ośrodki w mózgowiu ( zwłaszcza OUN i układ gruczołów dokrewnych wydzielania wewnętrznego) a w konsekwencji na stan i funkcje wielu narządów