Spółka akcyjna

Forma skrócona w nazwach spółek to SA - rodzaj spółki kapitałowej.

W Polsce spółki akcyjne działają obecnie na podstawie Kodeksu spółek handlowych, wcześniej regulował ją Kodeks handlowy. Kapitał akcyjny spółek akcyjnych podzielony jest na akcje o równej wartości. Akcje te mogą być notowane (kupowane i sprzedawane) na giełdzie.

Założenie spółki akcyjnej

Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki (akcjonariuszami). Z chwilą zawiązania spółki tj. objęcia akcji przez akcjonariuszy, powstaje spółka akcyjna w organizacji. Spółka akcyjna nabywa osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy ( KRS).

Własność spółki:

• akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego kapitału oraz czerpią zyski (np. w postaci dywidendy),

• minimalny kapitał akcyjny wynosi 100 000 zł (Art. 308 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych po zmianie ustawą z 23 października 2008 r. przez zmianą było to 500 000 złotych)

• akcje: imienne i na okaziciela, aportowe i gotówkowe, zwykłe i uprzywilejowane; są niepodzielne, cena emisyjna nie może być niższa od nominalnej,

• zysk dzielony jest proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów.

Schemat zarządzania Spółką Akcyjną:

Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy - rozpatruje i zatwierdza sprawozdania Zarządu i bilans spółki, dzieli zyski, wybiera i odwołuje członków Zarządu i Rady Nadzorczej

Zarząd - działa na podstawie statutu uchwalonego przez Walne Zgromadzenie, reprezentuje spółkę, zarządza majątkiem spółki

Rada Nadzorcza - sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki, bada bilans spółki, zawiesza z ważnych powodów Zarząd .

Rozwiązanie spółki może nastąpić:

• z przyczyn przewidzianych w statucie;

• w wyniku uchwały Walnego Zgromadzenia;

• upadłości (bankructwa);

• innych przyczyn wymienionych w Kodeksie spółek handlowych;

Rozwiązanie następuje w drodze postępowania likwidacyjnego; likwidatorami są ostatni członkowie zarządu, likwidatorów może ustanowić sąd. W przypadku upadłości jest prowadzone postępowanie upadłościowe i dopiero po jego ukończeniu następuje rozwiązanie spółki.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością -skrót - sp. z o.o.

W Polsce mianem tym określana jest spółka prawa handlowego, której funkcjonowanie regulowane jest przez Kodeks spółek handlowych.

Wspólnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna czy jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej (np. spółka jawna), z tym zastrzeżeniem tylko, że założycielem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być inna jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Najważniejsze cechy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (wg obowiązującego w 2009 prawa polskiego):

• umowa spółki w formie aktu notarialnego;

• wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki,

• spółka posiada osobowość prawną (od momentu wpisu do rejestru sądowego);

• każdy wspólnik ma prawo kontroli, tj. wglądu do ksiąg i dokumentów spółki,

• kapitał zakładowy to minimum 5000 zł (Art. 308 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych po zmianie ustawą z 23 października 2008 r. przez zmianą było to 50 000 złotych)

• wkłady na pokrycie kapitału zakładowego mogą być wniesione w formie gotówki lub aportów,

• do zarejestrowania spółki konieczna jest całkowita wpłata kapitału zakładowego. Udziały muszą zostać pokryte w całości przed złożeniem wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego;

Obecnie (w odróżnieniu od sytuacji w latach 90. i wcześniej) nie ma problemu z pokryciem udziałów przed rejestracją spółki, bowiem z chwilą zawarcia umowy powstaje spółka z o.o. w organizacji, która jest podmiotem praw i obowiązków; spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji może więc uzyskać REGON, NIP oraz założyć konto bankowe;

Organy spółki:

Zgromadzenie Wspólników - najwyższa władza spółki, podejmuje uchwały większością zwykłą

Zarząd - powoływany przez Zgromadzenie Wspólników, lub przez Radę Nadzorczą jeżeli została ustanowiona,

Nieobowiązkowo Rada Nadzorcza bądź Komisja Rewizyjna. Organy te sprawują nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach;

Wyłączenie wspólnika wymaga decyzji sądu i może nastąpić tylko z ważnych powodów dotyczących tego wspólnika;

Rozwiązanie spółki następuje z przyczyn zawartych w umowie, uchwałą wspólników lub z innych przyczyn wymienionych w kodeksie spółek handlowych; może to być m.in. upadłość (potocznie „bankructwo”) lub likwidacja, następuje dopiero w chwili wykreślenia z rejestru;

Rozwiązania po przeprowadzeniu likwidacji nie przeprowadza się, jeśli ogłoszono upadłość.