Rachunek ekonomiczny w transporcie
1.Definicja rachunku ekonomicznego
2.Rodzaje rachunku ekonomicznego
1.Definicja rachunku ekonomicznego
Jest to zespół metod postępowania zmierzających do podejmowania najtrafniejszych decyzji gospodarczych z punktu widzenia podmiotu podejmującego te decyzje. Rachunek ekonomiczny jest przeprowadzany wtedy, gdy istnieją alternatywne rozwiązania i trzeba wybrać z nich najkorzystniejsze.
Celem rachunku ekonomicznego jest podjęcie optymalnej decyzji gospodarczej.
Podstawowym celem rachunku ekonomicznego jest ilościowe określenie efektywności gospodarowania, czyli porównywanie osiągniętych wyników (efektów) z ponoszonymi nakładami.
Rachunek ekonomiczny składa się z rachunku kosztów i wyników integralne z sobą powiązanych.
Przedsiębiorstwo transportowe podczas prowadzenia działalności ponosi określone nakłady, których wielkość odpowiada zużyciu zasobów pracy żywej, materiałów oraz majątku. Równocześnie w wyniku sprzedaży wyprodukowanych usług uzyskuje określone efekty ekonomiczne.
Rachunek ekonomiczny pozwala na porównanie poniesionych w trakcie produkcji usług nakładów z uzyskanymi wynikami i dokonanie pomiaru efektywności podejmowanych decyzji gospodarczych.
Dlatego też inne określenie istoty rachunku ekonomicznego mówi, że jest to ogół technik porównywania pod względem ekonomicznym opłacalności danego przedsięwzięcia, poprzez kalkulację nakładów i wyników przy różnych alternatywnych wariantach osiągnięcia celu gospodarczego.
Efekty działalności gospodarczej przedsiębiorstwa transportowego mogą być określone poprzez następujące wielkości:
- wielkość przewozów wyrażoną w tonach i tonokilometrach (przewozy ładunków) lub też w pasażerach;
- wartość zrealizowanych usług przewozowych spedycyjnych i innych, na podstawie cen umownych Lub taryfowych;
-wielkość zysku uzyskiwanego przez przedsiębiorstwo;
Na nakłady przedsiębiorstwa transportowego wpływają:
-nakłady pracy żywej (wielkość zatrudnienia, suma godzin przepracowanych przez wszystkich pracowników, wysokość wynagrodzeń podstawowych i dodatkowych);
-nakładów pracy uprzedmiotowionej (wartość środków trwałych, kosztu amortyzacji);
-wysokość kosztów produkcji;
-wysokości kosztów pozaprodukcyjnych ;
Podstawą rachunku ekonomicznego jest zasada racjonalnego gospodarowania, występująca w dwóch postaciach; są to:
-zasada maksymalizacji efektu, przy określonych nakładach;
-zasada minimalizacji nakładów, przy osiąganiu określonego efektu.
2.Rodzaje rachunku ekonomicznego
Efektywnościowy - nakład jest z góry określony i zadaniem rachunku jest maksymalizacja efektu;
Oszczędnościowy- efekt jest z góry określony i zadaniem rachunku zminimalizowanie nakładu;
Optymalizacyjny - dostosowanie nakładów i efektów tak, aby w danym rachunkach osiągać optimum, czyli układ, przy którym nie opłaca się zwiększać nakładu ani oczekiwać korzystniejszego efektu.
W transporcie zasada racjonalnego gospodarowania jest stosowana głownie w postaci minimalizacji nakładów, przy osiąganiu określonego efektu za względu na problem z maksymalizacją efektu, który w dużym stopniu jest niezależny od przedsiębiorstwa transportowego.