Ćwiczenia usprawniające język:

• wysuwanie języka do przodu, a następnie chowanie go w jamie ustnej (usta szeroko otwarte),

• wysuwanie języka - język wąski i szeroki,

• kierowanie języka w kąciki ust. - w prawo, w lewo,

• unoszenie języka na górną wargę - język wąski i szeroki (usta otwarte) - ćwiczenia wykonujemy bez pomocy dolnej wargi,

• wysuwanie i chowanie języka przez zwarte zęby - język przeciska się między nimi - zęby maskują język,

• opieramy czubek języka o dolne zęby, język wybrzuszamy tak, by górne zęby „skrobały” grzbiet języka,

• język wysunąć do przodu, zwinąć w trąbkę (rulonik),

• unoszenie języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego,

• przesuwanie językiem po wewnętrznej stronie zębów górnych i dolnych,

• dotykanie językiem zębów trzonowych górnych i dolnych, dotykanie językiem poszczególnych zębów po kolei,

• język w przedsionku jamy ustnej, oblizywanie zębów (ruch okrężny), oblizywanie warg ruchem okrężnym - usta szeroko otwarte,

• mlaskanie czubkiem języka, mlaskanie środkiem języka,

• przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach,

• dotykanie językiem nosa, brody, w kierunku lewego ucha, a potem prawego,

• dotykanie czubkiem języka na zmianę górnych zębów, a następnie do górnej wargi - przy maksymalnym opuszczeniu szczęki dolnej,

• język wysunięty w kształcie „grota” wykonuje poziome ruch wahadłowo od jednego do drugiego kącika ust., język nie powinien dotknąć dolnej wargi,

• ruchy języka na przemian do górnych i dolnych dziąseł (przy opuszczonej dolnej szczęce), ćwiczenia te przygotowują do wymawiania głoski /l/, a w dalszej kolejności do wymawiania dwuznaków /sz/, /rz/, /cz/, /dż/,

• dotykanie „zaostrzonym” przodem języka różnych punktów na podniebieniu twardym, należy uruchomić całą masę języka,

• ułożyć język w kształcie „rulonika” wewnątrz jamy ustnej (tuż za zębami), po zbliżeniu siekaczy i spłaszczeniu warg dmuchać powietrze przez rulonik, dokładne wykonanie tego ćwiczenia ułatwia wymowę głosek /s/ i /z/,

• gwizdanie - ćwiczenia te usprawniają i koordynują pracę języka i warg,

• układanie języka w kształcie „łyżeczki”, wewnątrz jamy ustnej i unoszenie go ku górze, by przy zbliżonych siekaczach i przy zaokrąglonych wargach utrzymywał się w czasie lekkiego dmuchania, ćwiczenia te przygotowują do wymowy głosek /sz/, /ż/, właściwe dociśnięcie boków języka do górnych zębów spowoduje prawidłowe brzmienie głosek szumiących,

• unoszenie i opuszczanie tyłu języka, przód języka oparty o dolne dziąsła, tył języka wykonuje rytmiczne ruchy, unosząc się i opadając na „dno” jamy ustnej, ćwiczenie to przygotowuje do wymowy głosek /k/ i /g/,

• przyciśnięcie grzbietu języka do podniebienia twardego (przód języka przylega do podniebienia tuż za dziąsłami), boki języka zakrywają górne zęby, jest to wysoki przedni układ masy języka charakterystyczny dla artykulacji wszystkich spółgłosek miękkich oraz spółgłosek przednich /i/, /y/, /e/,

• wielokrotnie uderzać językiem o górne dziąsła i wymawiać kilkakrotnie głoskę /t/, a potem /d/.