I WYKŁAD
Społeczny aspekt demografii
DEMOGRAFIA - demus - lud, graphieja - opis.
DEMOGRAFIA - nauka o prawidłowościach ludności w konkretnych warunkach gospodarczych, społecznych badanego terytorium.
DEMOGRAFIA - zajmuje się statystyczno - analitycznym opisem stanu i struktury ludności oraz badaniem i oceną zmian wynikających z dotychczasowego i przewidywanego ruchu naturalnego i wędrówkowego.
Przedmiotem demografii jest POPULACJA.
Cechy populacji:
POPULACJA - ogół mieszkańców określonego terytorium / ludność zamieszkująca określoną jednostkę terytorialną w określonym czasie np. państwo, województwo, region, miasto
Podstawowe jednostki badanych zbiorowości:
- człowiek- rodzina
- gospodarstwo domowe.
TRZON DEMOGRAFII:
1. stan i zmiany w liczbie ludności
2. struktura ludności
( podział ludności na jakąś cechę np. wiek)
3. ruch naturalny ludności( urodzenia, zgony)
4. ruch wędrówkowy ludności ( emigracja, imigracja)
5. reprodukcja ludności ( odtwarzanie struktury ludności)
Cel demografii:
1. zachowanie demograficzne = mechanizmy biologiczne + mechanizmy społeczne
dwoisty charakter zjawisk ludnościowych
2. ustalenie prawidłowości zjawisk ludnościowych w określonych warunkach historycznych
METODY DEMOGRAFII:
- syntetyczne - charakterystyki liczbowe właściwe badaniom zjawisk masowych( dane statystyczne)
- modele ilościowe -
( tablice umieralności)
- demograficzne źródła danych:
* spisy ludności
* badania reprezentacyjne
* ewidencja ruchu naturalnego i
* powszechny rejestr wędrówkowego ludności
SUBDYSCSYPLINY DEMOGRAFII:
1. demografia formalna
( matematyczna, demometria) - nauka o metodach pomiaru i produkcji procesów demograficznych za pomocą wyspecjalizowanego aparatu matematyczno - statystycznego.
2. demografia opisowa - naukowy opis struktur i procesów demograficznych, analiza realnych struktur i procesów ludnościowych w kontekście historycznym lub polityczny, przestrzennym, społeczno- ekonomicznym i kulturowym.
SUBDYSCYPLINY SZCZEGÓŁOWE:
- demografia analityczna
- d. ekonomiczna i społeczna
- d. historyczna
- d. jakościowa
- d. opisowa
- d. porównawcza
- d. potencjalna
- d. teoretyczna
Interdyscyplinarny charakter demografii:
Statystyka,ekonomia,socjologia
Psychologia,antropologia
Etnologia,genetyka ekologia.
POPULACJA:
- stan
- struktura
- dynamika.
STAN LUDNOŚCI- liczba osób zamieszkujących dane terytorium w określonym momencie:
ludności de facto
ludności de iwre
3 kategorie ludności wg NSP z 2002 r.
1. ludność stała - zameldowana na pobyt stały w określonej jednostce terytorialnej - obecni i nieobecni podczas spisu bez względu na miejsce przebywania i długość nieobecności.
2. ludność faktycznie zameldowana - ludność stała, obecna podczas spisu lub nieobecna dłużej niż 2 m-ce oraz osoby przebywające powyżej 2 m-ce lecz nie zameldowane na pobyt stały
3. rezydenci - stali mieszkańcy oraz inne osoby przebywające w określonej jednostce terytorialnej co najmniej 12 m - cy.
STRUKTURA LUDNOŚCI- to podział całej ludności na grupy ze względu na określone kryteria ilościowe np. wiek, liczba osób w gospodarstwie, płeć, rasę, stan cywilny, zawód.
Największe znaczenie ma struktura według płci i wieku.
DYNAMIKA LUDNOŚCI - zmienność w czasie liczby ludności, wyrażona za pomocą miar względnych
( miar natężenia) odnoszonych do jednakowych na ogół corocznych przedziałów czasu:
współczynnik przyrostu naturalnego
współczynnik przyrostu rzeczywistego
Na dynamikę ludności wpływają 3 czynniki:
- rozrodczość
- umieralność
- ruch wędrówkowy
SALDO ZMIAN LUDNOŚCIOWYCH = RZECZYWISTY PRZYROST LUDNOŚCI - SUMA PRZYROSTU NATURALNEGO I PRZYROSTU WĘDRÓWKOWEGO.
Przyrost naturalny - różnice między liczbą urodzeń liczbą zgonów w danej populacji w określonej jednostce czasu.
Przyrost wędrówkowy - różnica między liczbą imigrantów a liczbą emigrantów w danej populacji w określonej jednostce czasu.
JEDNOSTKI ELEMENTARNE POPULACJI:
1. człowiek
2. rodzina - zbiór osób które są połączone więzami reprodukcji biologicznej usankcjonowanymi przez prawo lub normy zwyczajowe.
Typy rodzin:
nuklearna - rodzina prosta, elementarna, dwupokoleniowa
spisowa - współzamieszkanie
3. gospodarstwo domowe - zbiorowość wszystkich osób żyjących we wspólnym mieszkaniu i wspólnie się utrzymujących
Typy gospodarstw domowych:
rodzinne i nierodzinne
jednoosobowe, wieloosobowe
CECHY POPULACJI:
płeć - zbiór cech
biologicznych organizmu człowieka warunkującym jego zdolności do prokreacji ( rozrodu)
- w demografii - założenie o stałości tej cechy ż do śmierci,
- ma znaczenie dla rozrodczości, małżeńskości, umieralności.
2. Wiek - czas jaki upłynął od momentu porodu osobnika do momentu obserwacji, podana na ogół w latach:
- tzw. wiek chronologiczny - zmieni się nieustannie liczbowo.
- nie ma maksymalnej długości życia
3.Stan cywilny- cecha
różnicująca członków populacji, dojrzałych do prokreacji, wyodrębniona zwykle na podstawie kryteriów prawnych:
- określa rodzaj
związku jaki łączy osobnika dorosłego danej płci z innym osobnikiem płci przeciwnej
4. Przynależność do
kohorty - cechy członków populacji, którzy doświadczyli określonego zdarzenia inicjującego proces ludnościowy w tej samej jednostce czasu np. roku kalendarzowym np. rozpoczęcie życia w określonej jednostce czasu.
Źródła danych w demografii:
- spis ludności
- badania reprezentacyjne
- ewidencja ruchu naturalnego i wędrówkowego
- powszechny rejestr ludności.
II WYKŁAD
Spisy ludności:
- powszechny spis imienny -pełne badanie statystyczne w którym każdą osobę spisuje się oddzielnie
- powszechny spis sumaryczny - spisywanie osób zamieszkujących mieszkanie lub stanowiących jedno gospodarstwo domowe.
- spis próbny - ma miejsce przed NSP, służy weryfikacji narzędzia badawczego.
- mikrospis ( spis reprezentacyjny) - odbywa się między spisami powszechnym na wybranej grupie osób - badanie reprezentacyjne.
- spis kontrolny - służy weryfikacji danych uzyskanych w NSP.
-spis ewidencyjny - spis z ewidencji bieżącej ludności.
Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań- to pełne badanie statystyczne, ustalające stan liczebny i strukturę ludności w określonym momencie na określonym terytorium.
Odbywa się co ok. 10 lat na ogół w latach zakończonych na 0. NSP to spis z natury.
Cechy NSP:
Powszechność ,-centralizacja,bezpośredniość
Imienność, jednoczesność, regularność i kompatybilność ( moment krytyczny spisu 21.05 godz. 24:00) -tajemnica spisowa, łączność i rozłączność
Tajność, statystyczne ujęcie czynników
O co pytamy:
1. cechy geograficzne - miejsce zamieszkania,miejsce zamieszkania na rok przed spisem.
2. cechy demograficzne - płeć, wiek, stan cywilny, kraj/miejsce urodzenia, obywatelstwo
3. cechy ekonomiczne - gdzie pracujemy, bieżąca aktywność ekonomiczna, czas przepracowany, zawód wykonywany, rodzaj działalności zakładu pracy,, miejsce pracy, status 4. Cechy dot. wykształcenia - poziom wykształcenia
5. Cechy dot. gosp.dom. i rodziny - pozycja osoby w gospodarstwie domowym i w rodzinie, wielkość rodziny, liczba dzieci wg wieku, liczba osób aktywnych zawodowo w rodzinie, typ i wielkość gosp.dom.
Badania reprezentacyjne
- prowadzone na reprezentacyjnej grupie, wycinku populacji
- wyniki badań są uogólniane na całą populację np. badania opinii publicznej, badania preferencji i postaw społeczeństwa
Ewidencja ruchu naturalnego i wędrówkowego
- opiera się na prawno - administracyjnym obowiązku obywatela i instytucji państwowych zakresie rejestrowania zdarzeń demograficznych
- dane dotyczące ruchu naturalnego i wędrówkowego czerpane SA ewidencji prowadzonej przez różne instytucje np. USC
( urodzenia, małżeństwa), U.M/U.G (migracje), Sądy ( rozwody).
Powszechny rejestr ludności
- PESEL- powszechny elektroniczny system ewidencji ludności.
Składa się z 11 cyfr:
1-6 data urodzenia
7-10 numer serii z oznaczeniem płci
10 płeć/parzysta kobieta, nieparzysta mężczyzna
11 cyfra kontrolna
Struktura ludności wg płci
- podział populacji ze względu na płeć
- struktura ludności w/g płci wpływa na ruch naturalny ludności:
* wpływa na reprodukcję ludności
* na zawieranie małżeństw
* wpływ na urodzenia
* wpływ na zgony.
Mierniki pozwalające badać strukturę
1. współczynnik feminizacji
( Wf), C - constans
- I typu - udział kobiet w ogólnej liczbie ludności
- II typu - stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn w danej populacji
2. współczynnik maskulinizacji
- I typu - udział mężczyzn w ogólnej liczbie ludności
- II typu - stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet w danej populacji.
Tendencje
- rodzi się więcej mężczyzn niż kobiet
- umieralność kobiet jest mniejsza niż umieralność mężczyzn
- liczba kobiet wyrównuje się w wieku ok. 45-50 lat, tylko w nielicznych państwach przeważają mężczyźni np. Turcja, Chiny, Indie, Albania.
Struktura ludność wg wieku
_ podział ludności ze względu na wiek
chronologiczny, biologiczny)
- wpływ na ruch naturalny ludności
- przykładowe klasyfikacje:
* grupy jednoroczne
* grupy pięcioletnie
* grupy biologiczne ( 0-14, 15-59. 60+)
* grupy ekonomiczne ( 0-17,18-64, 65+)
Starzenie się ludności
- starzenie się ludności - wzrost liczby osób w wieku 60+ w ogólnej liczbie ludności
- starość: chronologiczna, biologiczna, prawna, ekonomiczna.
- udział osób w wieku 60+ w ogólnej liczbie ludności:
* poniżej 8 % - młodość demograficzna
* 8-10 % - przedpole starzenia się
* 10-12 % - starzenie się właściwe
* 12 % + - starość demograficzna.
Modele struktur ( piramida ludności) wg płci i wieku
- model progresywny ( rozwojowy)
- model zastojowy ( stacjonarny)
- model regresywny
Model progresywny
( rozwojowy) CECHY:
- społeczeństwo młode
- rosnąca z roku na rok liczba urodzeń
- stały wzrost liczby ludności
- eksplozja demograficzna
- wymieranie pokoleń starych
- wysoki przyrost naturalny
- niska mediana wieku
Model zastojowy
( stacjonarny) CECHY:
- liczba urodzeń zbliżona do zgonów
- wysoka liczba urodzeń i zgonów
- każdy rocznik jest równy liczbie kolejnemu
-niski przyrost naturalny
- stabilność struktury społeczeństwa -pewność procesów prognozowania mediana wieku wyższa niż w modelu progresywnym
Regresja CECHY:
- depopulacja
-populacja starych
- liczba zgonów mniejsza od liczby urodzeń
- niska liczba urodzeń
- wysoka mediana wieku
- przyrost naturalny bliski 0 lub ujemny.
III WYKŁAD
Ruch naturalny i ruch wędrówkowy ludności
Ruch naturalny ludności to:
- urodzenia, - małżeństwa, - rozwody, - zgony
URODZENIA:
a) rodność - natężenie urodzeń żywych w populacji, mierzone za pomocą współczynnika urodzeń
Wu = Ut / Lt . c
Wu - współczynnik urodzeń
Ut - liczba urodzeń żywych w czasie
Lt - średnia liczba ludności w czasie
c- constans
- płodność- natężenie urodzeń żywych w odniesieniu do wybranych grup ludności np. do kobiet:
* płodność naturalna - płodność małżeńska wynikająca z braku stosowania jakichkolwiek metod zapobiegania lub przerwania ciąży
* niepłodność - niemożność urodzenia dziecka
* - wiek rozrodczy - wiek prokreacji, reprodukcji dla kobiet 15 - 49 lat.
* niepłodność poporodowa - obejmuje okres połogu 1,5 - 2 m-ce po porodzie * płodność zrealizowana- rzeczywista/ ile dzieci urodziło się, związane z urodzeniami żywymi
- URODZENIA ZYWE - całkowite wydalenie, wydobycie z ustroju matki noworodka, niezależnie od czasu trwania ciąży, gdy noworodek wykazuje jakiekolwiek oznaki życia
( oddychanie, czynność serca
skurcz mięśni szkieletowych, tętnice + tętnienie pępowiny)i waży co najmniej 500 g.
- URODZENIA MARTWE - zgon płodu, który nastąpił przed wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki niezależnie o czasu trwania ciąży
- Ogólny współczynnik płodności + = 1 rok
Wp = Ut / kt ( 15 - 49) . c
Wp - współczynnik płodności
Ut - liczba urodzeń żywych w czasie t
Kt ( 15-49) - średnia liczba kobiet w wieku 15-49 lat w czasie t
C - constans.
- Współczynnik dzietności
( TFR) - średnia liczba dzieci, które urodziłaby kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego, zakładając że intensywność urodzeń pozostałaby niezmieniona, na poziomie badanego roku ( od 2,1 - 2,15)
- Współczynnik reprodukcji brutto - liczba córek urodzonych przeciętnie przez kobietę w wieku rozrodczym, przy założeniu, że kobieta będzie rodzić z częstotliwością
charakterystyczną dla danego
roku.
- współczynnik reprodukcji netto - liczba córek urodzonych przeciętnie przez kobietę w wieku rozrodczym, które dożyją wieku matki.
b) zgony
ZGON - stały zanik wszelkich przejawów życia w dowolnym momencie po urodzeniu.
- umieralność - natężenie zgonów w danej populacji związane z cechami demograficznymi, i społeczno-ekonomicznymi ludności mierzony za pomocą współczynnika zgonów.
Wz = Zt / Lt . C
Wz - współczynnik zgonów
Zt - liczba zgonów w czasie t
Lt - średnia liczba ludności w czasie t
C - constans
- przeciętne dalsze trwanie życia - średnia liczba lat, jaką ma jeszcze do przeżycia osoba w określonym wieku, przy założeniu stałego poziomu umieralności, dla którego opracowano tablice trwania życia.
- Główne przyczyny zgonów:
* choroby układu krążenia
* nowotwory złośliwe
* wypadki, zatrucia, urazy.
- umieralność niemowląt -
strumień zgonów w populacji dzieci do 1 roku życia mierzony za pomocą współczynnika zgonów niemowląt.
Wzn = Znt / Lużt . C
Wzn = Znt / 1000 Użt . C
Wzn - współczynnik zgonów niemowląt
Znt - liczba zgonów niemowląt w czasie t
Lużt - liczba urodzeń żywych w czasie t
C - constans
- umieralność noworodka -
strumień zgonów dzieci do 28 dnia życia w populacji
- zgony okołoporodowe -
strumień zgonów w populacji dzieci do 1 tyg. życia
- główne przyczyny zgonów niemowląt:
* choroby w okresie okołoporodowym
* wrodzone wady rozwojowe
* stan z całkowitym lub częściowym niedotlenieniem
- współczynnik przyrostu naturalnego - stosunek różnicy między liczbą urodzeń i liczbą zgonów w danym okresie do liczby ludności w tym czasie.
- współczynnik dynamiki demograficznej- liczba urodzeń do liczby zgonów w danym okresie.
c) Małżeństwa, rozwody
- zawieranie małżeństwa - akt utworzenia rodziny M i K m.in. w celu prokreacji oraz wychowania potomstwa we wspólnym gosp. domowym.
- rozwód - rozwiązanie związku małżeńskiego przez sąd w formie przypisanej prawem.
- ogólny współczynnik zawierania małżeństw
Wm = Mt / Lt . C
Wm - współcz. Zawieranych małżeństw
Mt - liczba małżeństw zawartych w czasie t
Lt - liczba ludności w czasie t
C - constans
- współczynnik małżeńskości
Wm = Mt / Lt18+ . C
powyżej 18 lat
-współczynnik rozwodów
Wr = Rt / Mt . C
Rt - liczba rozwodów w czasie
d) Ruch wędrówkowy ludności - MIGRACJE
Migracje ( wędrówki) ludności - całokształt przesunięć prowadzących do stałej lub okresowej zmiany miejsca zamieszkania osób.
- migracjologia - zbiorcza dyscyplina naukowa zajmująca się ruchem wędrówkowym
Klasyfikacje migracji:
1. czas trwania:- stałe/ definitywne,
- czasowe, - wahadłowe
2. obszar migracji
a) wewnętrzne ( krajowe):
- międzyregionalne, międzywojewódzkie
- wewnątrzregionalne, wewnatrzwojew.
- wieś - miasto, miasto - wieś, miasto - miasto, wieś - wieś.
b) zewnętrzne ( zagraniczne) :
- emigracja, - imigracja
- reemigracja ( powrót i wyjazd jeszcze raz)
- repatriacja, - deportacja, - ekspatriacja
- ekstradycja, - persona non grata
3. Motywy migracji:
- zarobkowa, - religijna
- narodowościowa. - rodzinna, - osadnicza
- związana z rozwojem systemu społeczno -gospodarczego, - polityczna, - najemna
- przyczyny osobiste
4. Sposoby organizacji migracji
- planowe /żywiołowe
- legalne / nielegalne
- dobrowolne - przymusowe
- indywidualne / grupowe
5. Inne
- migracje tranzytowe
- migracje pozorne
-migracje rekreacyjne
- przesiedlenie, wysiedlenia, osadnictwo, uchodźctwo
- emigracja wewnętrzna
Miary procesów migracyjnych
- saldo migracji
Ls = Ln- Lo
Ln - liczba ludności napływająca w określonym czasie
Lo - liczba ludności opuszczająca dane terytorium w danym czasie
- współczynnik napływu wędrówkowego - stosunek liczby osób, które przybyły na stałe do średniej liczby ludności lub liczby ludności w połowie badanego okresu
Współczynnik odbytych wędrówek - stosunek liczby osób, które wyjechały na stałe do średniej liczby ludności lub liczby ludności w połowie badanego okresu.
Definicje
Demografia - nauka o prawidłowościach rozwoju populacji, opisująca doczesny, ówczesny i przyszłościowy charakter migracji ludności za pomocą badań analitycznych.
Ruchy naturalne - zgony, urodzenia, małżeństwa.
Populacja - grupa soszników tego samego gatunku np. ludzie
Instynkt - trwały, naturalny, wrodzony jednakowy dla wszystkich osobników danego gatunku sposób zachowania w danej sytuacji.
Ekonomiczne kategorie wieku:
- wiek przedprodukcyjny :
K - 17, M - 17
-. wiek produkcyjny:
K -60, M - 65
- wiek poprodukcyjny:
K -78, M - 70 średnia długość życia
Zdarzenie demograficzne - zmiany stanu cywilnego, urodzenia, zgony i zmiany miejsca zamieszkania. Wszystkie te zdarzenia są podstawą analizy demograficznej.
Ludność stała - osoby mieszkające stale, z reguły zameldowane, obecne w momencie stanu krytycznego albo nieobecne w momencie spisu w nieokreślonym czasie.
Ludność faktycznie zamieszkała :
- ludność mieszkająca stale: osoby obecne w momencie stanu krytycznego albo nieobecne - ale nie dłużej niż 2 m-ce lub nieobecne dłużej niż 2 m-ce z powodu zasadniczej służby
wojskowej, uczestnictwa w misjach lub odbywania kary w zakładzie karnym.
- ludność zamieszkująca czasowo: dotyczy to osób, które mieszkają na stałe w innym miejscu ( są tam zameldowane na pobyt stały), natomiast w miejscu spisania przebywają czasowo z następujących powodów: nauka, praca, leczenie.
- rezydenci: stałych mieszkańców z wyjątkiem osób przebywających poza miejscem zamieszkania przez okres co najmniej 12 m-cy - bez względu na ich miejsce przebywania oraz osoby przebywające czasowo przez okres co najmniej 12 m-cy, przybyłe z innego miejsca w kraju lub z zagranicą.
Ludność zasiedziała - ludność która mieszka w miejscu urodzenia i nie opuszcza miasta dłużej niż12 m-cy. Wyjątek: MW, ZSW, ZK.
Ludność mobilna - ludność, która ciągle migruje.
Wiek - kreślony liczbą lat ukończonych - ustalono poprzez porównanie pełnej daty urodzenia z dniem przeprowadzenia spisu.
Niepełnosprawność :
- pełna - stwierdzona przez lekarz, zaświadczenie o niepełnosprawności,
- biologiczna - oparte na samoocenie danej osoby na temat zdolności do wykonywania podstawowych czynności życiowych
Aktywność ekonomiczna:.
- ludność aktywna zawodowo bezrobotni: osoba w wieku
produkcyjnym, która w ciągu tygodnia przed spisem nie podjęła żadnej pracy zarobkowej, w ciągu 4 tyg. Przed spisem szukała aktywnie pracy i byłaby gotowa podjąć pracę „ od zaraz”; pracujący: osoba w wieku produkcyjnym, która w ciągu tygodnia przed spisem przepracowała min. 1 h, lub nie pracowała, ale była związana umową o pracę i to jej przyniosło dochód, oraz uczniowie którzy pobierają wynagrodzenie za praktyki.
- ludność bierna zawodowo
Źródła utrzymania ludności:
- dochody z pracy osobiście w wykonywanej,
- nie zarobkowe źródło dochodów emerytura, renta
- z własności - lokaty, obligacje
- z najmu
- pozostawanie na utrzymaniu innych osób posiadające własne źródło dochodów.
Gospodarstwo domowe - zespół osób spokrewnionych lub niespokrewnionych, mieszkających razem i wspólnie utrzymujących się. Głową w gosp. dom. jest osoba, która ma rodzinę - jest jako dwie lub większa liczba osób, które są związane jako mąż i żona, wspólnie żyjący partnerzy
( kohabitanci) - osoby płci przeciwnej lub jako rodzic dziecko. Tak więc rodzina obejmuje parę bez dzieci z jednym lub większą liczbą dzieci, albo też samotnego rodzica z jednym bądź większą liczbą dzieci
Eksplozja demograficzna - kreślenie szybkiego tempa przyrostu rzeczywistego liczby ludności w danym regionie.
Spis powszechny - to pełne badanie statystyczne ustalające stan liczebny i strukturę ludności wg. z góry ustalonych cech w określonym momencie, na określonym terytorium, w drodze indywidualnego uzyskiwania informacji o wszystkich jednostkach podlegających badaniu.
Cechy powszechnego spisu:
Centralizacja, powszechność, imienność, bezpośredniość, jednoczesność ( jest badaniem jednochwilowym - każdy spis ma ustalony moment krytyczny), regularność ( jest badaniem okresowym), międzynarodowa porównawczość.
Kto podlega spisowi:
Wszystkie osoby stale zamieszkałe lub tymczasowo przebywające w lokalach, oraz ludzie bezdomni, budynki, mieszkania, obiekty zamieszkalne.
Kogo nie obejmuje spis:
Cudzoziemców ubiegających się o azyl, obiektów na terenach eksterytorialnych, ambasadorów i ich rodzin.
Cele spisów powszechnych:
Dostarczenie informacji o stanie ludności, mieszkaniach i gospodarstwach domowych, rodzinach, stanie warunków mieszkaniowych na podstawowym poziomie administracyjnym.
Problemy badawcze spisu powszechnego:
Geograficzne rozmieszczenie ludności, migracje wew i zew, charakterystyka osób niepełnosprawnych, charakterystyka demograficzna osób, aktywność ekonomiczna, źródła utrzymania, stan zasobów mieszkaniowych, samodzielność zamieszkania, charakterystyka budynków.
Metody demograficzne:
rejestry bierzące, spisy powszechne, metoda reprezentatywna, badania monograficzne, metody ilościowe.
Urodzenia - wydalenie lub wydalenie produktu pożycia z łona matki, po ciąży trwającej min. 25 tyg., jest to zjawisko fizjologiczne.
Noworodek żywo narodzony - urodzony żywy ale jest on niezdolny do życia, nie przetrwa 24 h.
Noworodek żywo urodzony - waży min. 601 g, urodzony po min. 28 tyg, daje choć jedną cechę życia w skali Angara, oraz przeżywa 24 h.
Noworodek martwy - zgon następuje przed całkowitym wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki, niezależnie od czasu trwania ciąży.
Rodność - to natężenie urodzeń w badanej populacji obejmującej osoby obojga płci w danym czasie.
Płodność - natężenie urodzeń w badanej populacji kobiet będących w wieku rozrodczym.
Dzietność - pokazuje on ile dzieci rodzi kobieta w ciągu swojego życia.
Emigracja - ci, którzy wyjeżdżają.
Imigracja - ci którzy przyjeżdżają.
Reemigracja - ten który wyjechał z własnej woli i wrócił.
Repatryjca - ten który został wydalony i wraca