Style uczenia się

Metodologia

Agenda

• Problem niezgodności

• Co to jest styl uczenia się?

• Cztery modalności

• Klasyfikacje stylów uczenia się

• Przykłady zaleceń dla praktykujących różne style uczenia się

Problem niezgodności

• wielu z nas uczy się w sposób, który wskazuje na indywidualne preferencje w zakresie przyswajania, odtwarzania i wykorzystywania wiedzy;

• nauczyciele rzadko kiedy przekazują wiedzę w sposób najlepiej odpowiadający tym preferencjom;

• niedostosowanie sposobu przekazywania wiedzy do zróżnicowanych stylów uczenia się odbiorców bywa przyczyną porażek edukacyjnych

Co to jest styl uczenia się?

• Styl uczenia się to (mniej lub bardziej spójny) sposób, w jaki jednostka postrzega, przyswaja, organizuje i przywołuje informacje

• Źródła stylów uczenia się:

• dziedziczenie podobieństwo zachowań dzieci, rodziców, dziadków jako osób uczących się

• własne doświadczenia edukacyjne czego od nas wymagają? Stałe wymagania szkolne są źródłem nawyków

• wzory osobowe, zwyczaje, wartości i normy (kultura) czy wzorzec erudyty jest ceniony w danej grupie, środowisku? Jeśli tak- rodzi to naciski społeczne ...

Dlaczego nauczyciele i studenci/uczniowie powinni poznawać style uczenia się?

• Studenci uczą się efektywniej, jeśli stosowane metody uczenia są zgodne z preferowanymi przez nich stylami uczenia się (zgodneodwołują się do tych stylów)

• Wraz z poprawą wyników edukacji poprawia się samoocena, co wpływa pozytywnie na proces uczenia

• Studenci, którzy utracili zainteresowanie nauką, mogą je odzyskać, jeśli nauczyciel uwzględni ich style uczenia się w stosowanych metodach dydaktycznych

• Poprawiają się relacje student/uczeń-nauczyciel

Koncepcja czterech modalności

• Wiele klasyfikacji stylów uczenia się posługuje się koncepcją czterech „modalności”

• Modalność = preferencja wykorzystania zmysłów w procesie uczenia się

• Cztery modalności: wizualna, słuchowa, kinestetyczna (ruchowa), dotykowa

Koncepcja czterech modalności

Jak uczą się „wzrokowcy”?

• intensywnie obserwują

• lubią oglądać prezentacje, ilustracje

• przywołują informację poprzez przypomnienie sobie, w którym miejscy (strony, schematu, planszy) była zamieszczona odtwarzają ilustracje, schematy, kolory itp..

Koncepcja czterech modalności

Wypowiedzi znamionujące wzrokowca:

• Spójrzmy na to inaczej...

• Zobaczmy, jak to działa...

• Nie mogę sobie tego wyobrazić...

• Narysujmy diagram - mapę...

• Nigdy nie zapominam twarzy...

Koncepcja czterech modalności

Jak uczą się „słuchowcy”?

• proszą o słowne instrukcje, wyjaśnienia

• lubią dialogi, dyskusje

• poszukują rozwiązania problemu rozmawiając o nim z innymi

• wykorzystują rytm (np.. skandowanie) i dźwięk (np.. muzykę) jako „katalizatory” pamięci

Koncepcja czterech modalności

Wypowiedzi znamionujące „słuchowca”:

• To brzmi dobrze …

• Dostrój to do tego, co mówiłem …

• Jasne jak dzwon …

• To muzyka dla moich uszu ….

Koncepcja czterech modalności

Jak uczą się „ruchowcy”?

• uczą się najłatwiej wówczas, gdy są „w ruchu”, uczestniczą, działają

• męczą się, gdy muszą długo siedzieć w miejscu

• traktują ruch jako „wsparcie” pamięci

Koncepcja czterech modalności

Wypowiedzi znamionujące „ruchowca”:

• Jakoś nie mogę tego złapać ….

• Bądź w kontakcie ….

• To mi nie leży ....

• Staram się podążać za Tobą ...

Koncepcja czterech modalności

Jak uczą się „dotykowcy”?

• sami piszą i rysują aby zapamiętać

• lubią modelowanie, majsterkowanie

• chętnie demonstrują, pokazują

• pomagają pamięci, wodząc po czytanym tekście

Koncepcja czterech modalności

Wypowiedzi znamionujące „dotykowca”:

• Nie uwierzę, dopóki nie dotknę..

• Sprawdzę, jaki to ma kształt...

• Ten tekst jest taki chropowaty/szorstki...

Koncepcja czterech modalności

• .... „żyje” w wielu klasyfikacjach stylów uczenia się, stanowiąc ich jednorodne podklasy lub ...

• dostarczając kryteriów pomocnych w wyróżnianiu mniej jednorodnych, „mieszanych” stylów uczenia się

Klasyfikacje stylów uczenia się

Mc Carthy wyróżnił cztery inne style uczenia się:

• innowacyjny

• analityczny

• zdroworozsądkowy

• dynamiczny

Klasyfikacje stylów uczenia się

Innowacyjny uczący się ...

• stara się wyrazić przyswajaną wiedzę w swoich własnych kategoriach pojęciowych

• ucząc się, stara się realizować własne wartości

• uważa, że świat może być lepiej urządzony

• lubi współpracować

Klasyfikacje stylów uczenia się

Analityczny uczeń ...

• traktuje uczenie się jako środek własnego rozwoju intelektualnego

• „trzyma się” faktów - opiera wnioskowanie na faktach

• wykazuje cierpliwość

• chce wnieść wkład w rozwój nauki

Klasyfikacje stylów uczenia się

Zdroworozsądkowy ...

• ceni rozwiązania i pomysły praktycznie użyteczne

• jest „ruchowcem” w już omówionym sensie

• jest bezpośredni i otwarty

• dąży do materializacji pomysłów,

Klasyfikacje stylów uczenia się

Dynamiczny ...

• poszukuje ukrytych możliwości

• syntetyzuje informacje z różnych źródeł

• instynktownie ocenia fakty, rzeczy

• uczenie traktuje jako rodzaj przygody

• okazuje entuzjazm

Klasyfikacje stylów uczenia się

Style uczenia się wg D.A. Kolba:

• klasyfikacja oparta na wyróżnieniu czterech czynności w procesie uczenia się

a) odczuwania

b) obserwacji

c) myślenia

d) działania

Klasyfikacje stylów uczenia się

Klasyfikacje stylów uczenia się

Accomodator: lubi stawiać pytania typu jeżeli..., (Jeżeli coś zmienię, to jakie będą tego następstwa?); 15-20% populacji

• jego najsilniejszą stroną są konkretne czyny, przedsięwzięcia,

• chętnie podejmuje ryzyko,

• znakomicie się sprawdza w sytuacjach, w których wymagana jest reakcja na niespodziewane okoliczności,

• rozwiązuje problemy w sposób intuicyjny

Klasyfikacje stylów uczenia się

Diverger - lubi stawiać pytania typu „co”?, (co się stało? Co się dzieje?) 15-20% populacji

• silną stroną jest bogata wyobraźnia,

• łatwo tworzy nowe pomysły,

• potrafi widzieć sprawy z różnych punktów widzenia,

• interesują go ludzie,

• ma - z reguły - szerokie zainteresowania kulturalne

Klasyfikacje stylów uczenia się

Converger: lubi stawiać pytania typu jak? (Jak to działa? Jak to się stało?), ok.. 30% populacji

• jego siłą jest praktyczne wykorzystywanie pomysłów,

• potrafi skoncentrować się na dedukcyjnym rozumowaniu,

• chłodny i opanowany,

• raczej wąskie zainteresowania

Klasyfikacje stylów uczenia się

Assimilator : lubi stawiać pytania typu „dlaczego?” (Dlaczego to się zdarzyło? Dlaczego to tak wygląda?) 35-40% populacji

• posiada zdolność do tworzenia teoretycznych modeli,

• uwielbia uogólnienia

• bardziej zainteresowany abstrakcyjnymi ideami niż ludźmi

Klasyfikacje stylów uczenia się

Klasyfikacja wg Feldera & Solomona:

• aktywni i refleksyjni uczący się

• racjonalni i intuicyjni uczący się

• wzrokowi i werbalni uczący się

• sekwencyjni i globalni uczący się

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Aktywni najlepiej przyjmują i zachowują informację przez aktywne wykonywanie czynności - dyskusję lub tłumaczenie innym;

• Refleksyjni wolą najpierw przemyśleć zagadnienie;

• Aktywny mówi: spróbujmy tego i zobaczmy jak to działa;

• Refleksyjni: najpierw przemyślmy sprawę!;

• Aktywni preferują pracę grupową, podczas gdy refleksyjni wolą pracować samodzielnie i niezależnie;

Wykład, w czasie którego nie ma żadnej innej formy aktywności poza przepisywaniem treści zapisanych na tablicy jest trudny do zniesienia dla obu typów, szczególnie jednak dla aktywnych.

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Racjonalni preferują poznawanie faktów, podczas gdy intuicyjni - odkrywanie możliwości i relacji;

• Racjonalni lubią rozwiązywać problemy dobrze znanymi metodami, nie lubią komplikacji i niespodzianek; intuicyjni lubią innowacje, nie cierpią powtarzania działań rutynowych;

• Racjonalni będą częściej protestować, gdy na teście pojawi się pytanie dotyczące materiału nie omówionego na zajęciach;

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Racjonalni są bardziej cierpliwi w opanowywaniu szczegółów i zapamiętywaniu faktów oraz wykonywaniu prac laboratoryjnych; intuicyjni szybciej przyjmują nowe pomysły i lepiej radzą sobie z abstrakcyjnymi pojęciami i sformułowaniami matematycznymi;

• Racjonalni są znacznie bardziej praktyczni i ostrożni niż intuicyjni; z drugiej strony intuicyjni pracują szybciej;

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Racjonalni nie lubią kursów, które nie są dobrze osadzone w otaczającej ich rzeczywistości;

• intuicyjni nie lubią kursów, które wymagają pamięciowego opanowania materiału i wielu rutynowych obliczeń.

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Wzrokowi najlepiej zapamiętują to, co widzą - rysunki, diagramy, filmy i demonstracje;

• Werbalni więcej czerpią ze słów - wyjaśnień zarówno pisanych, jak i mówionych;

• Wszyscy jednak najwięcej zyskują i korzystają, jeśli informacja prezentowana jest w obu formach - zarówno pisemnej, jak i obrazowej.

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Sekwencyjni mają tendencję do uczenia się krok po kroku, gdzie każdy kolejny krok jest logicznym następstwem poprzednich;

• Globalni mają tendencję do uczenia się dużymi skokami i przyswajania materiału nieco na losowych zasadach, bez poszukiwania wzajemnych powiązań;

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Sekwencyjni w poszukiwaniu rozwiązania postępują najczęściej krok po kroku;

• globalni często potrafią rozwiązać problemy szybciej - mają jednak często kłopoty z uzasadnieniem rozwiązania.

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Wizualny - Visual (spatial)
  Preferencje dla obrazów i rozumienia przestrzennego;

• Dźwiękowy - Aural (auditory-musical)
  Preferencje dla dźwięku i muzyki;

• Słowny - Verbal (linguistic)
  Preferencje dla słowa mówionego i pisanego;

• Fizyczny - Physical (kinesthetic)
  Preferencje dla wykorzystania ciała, rąk, dotyku;

Klasyfikacje stylów uczenia się

• Logiczny - Logical (mathematical)
  Preferencja dla wykorzystania logiki i racjonalnego rozumowania;

• Społeczny - Social (interpersonal)
  Preferencja dla uczenia się w grupach bądź też z innymi ludźmi;

• Indywidualny - Solitary (intrapersonal)
  Preferencja dla samodzielnego uczenia się, samokształcenia.

Klasyfikacje stylów uczenia się

Wizualny - Visual (spatial)
Preferencje dla obrazów i rozumienia przestrzennego;

Dźwiękowy - Aural (auditory-musical)
Preferencje dla dźwięku i muzyki;

Słowny - Verbal (linguistic)
Preferencje dla słowa mówionego i pisanego;

Fizyczny - Physical (kinesthetic)
Preferencje dla wykorzystania ciała, rąk, dotyku;

Klasyfikacje stylów uczenia się

Logiczny - Logical (mathematical)
Preferencja dla wykorzystania logiki i racjonalnego rozumowania;

Społeczny - Social (interpersonal)
Preferencja dla uczenia się w grupach, w towarzystwie innej osoby;

Indywidualny - Solitary (intrapersonal)
Preferencja dla samodzielnego uczenia się, samokształcenia.

Klasyfikacje stylów uczenia się

Przykłady zaleceń...

Styl wizualny: zaleca się:

• używanie obrazów, rysunków, kolorów i innych środków wizualnych w celu wsparcia uczenia się

• wykorzystanie map mentalnych i wykresów systemowych (schematów blokowych) w celu nadania materiałowi przejrzystej organizacji „przestrzennej”

• zastępowanie słów obrazami

Przykłady zaleceń...

Styl „dźwiękowy” - zaleca się:

• wykorzystanie dźwięku, rytmu i muzyki w uczeniu się

• wykorzystanie nagrań muzycznych w celu budowania skojarzeń z partiami przyswajanego materiału

• wykorzystanie nastroju, jaki wzbudza muzyka,

w uczeniu się

Przykłady zaleceń...

Styl słowny - zaleca się:

• Wykorzystanie pisania i mowy jako wsparcia uczenia się (powtarzanie półgłosem, sporządzanie konspektów)

• nagrywać własne wypowiedzi i odsłuchiwać

• czytać na głos - ale z udramatyzowaniem treści (nie monotonnie!)

• rozmawiać z innymi o materiale do opanowania

Przykłady zaleceń...

Styl fizyczny - zaleca się:

• wykorzystanie dotyku, działania, ruchu i rąk w uczeniu się

• wykorzystanie przedmiotów - dotykanie ich w trakcie uczenia się

• tworzenie wykresów, map mentalnych - to są także czynności trzeba je wykonywać

• wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych i oddechowych w toku uczenia się: ma to umożliwić kontrolę nad własnym stanem fizycznym

Przykłady zaleceń...

Styl logiczny - zaleca się:

• badanie związków między zjawiskami, pojęciami, zmiennymi

• notowanie/zaznaczanie najistotniejszych elementów tekstu, rozumowania, argumentacji (tworzenie tzw. list)

• Uwaga: styl logiczny wiąże się z niebezpieczeństwem „paraliżu analitycznego” nadmierna koncentracja na szczegółach przerwanie uczenia się i powrót po pewnym czasie

Przykłady zaleceń

Styl społeczny - zaleca się:

• uczenie się z innymi

• wykorzystanie dyskusji i/lub techniki odgrywania ról (nauczyciel-uczeń)

• budowanie skojarzeń poprzez wymianę poglądów i spostrzeżeń z innymi

• dzielenie się notatkami z lektury i zajęć

• wykorzystanie diagramów i map mentalnych

• obserwowanie błędów, jaki popełniają inni

Przykłady zaleceń...

Styl indywidualny - zaleca się:

• sporządzenie planu nauki (cele, etapy, czas)

• wzbudzenie zainteresowania tekstem/materiałem do opanowania

• prowadzenie dziennika uczenia się (notowanie własnych spostrzeżeń, pytań, wyjaśnień itp..)

• modelowanie myślenia/zachowania innych: np.. odtwarzanie sposobu myślenia autora tekstu

• wypróbowanie odgrywania ról (nie potrzeba do tego audytorium ani partnerów)