Przywileje
Co to jest przywilej i immunitet.
,,Przywileje i immunitety'' to termin zbiorczy, powszechnie stosowany we współczesnym prawie dyplomatycznym na określenie uprzywilejowanego statusu członków misji dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych itd. Jednak w przypadku, gdy chodzi o niepodleganie jurysdykcji władz państwa przyjmującego, dopuszczalne jest używanie tylko określenia ,,immunitet'', natomiast tam, gdzie chodzi wyłącznie o różne prerogatywy, ulgi i ułatwienia, dopuszczalne jest używanie tylko określenia ,,przywilej''. Jednak w przypadku, gdy chodzi o uprzywilejowany status jako całość, a więc zarówno o przywilej, jak i immunitety, wówczas stosuje się określenie łącznie ,,przywileje i immunitety''.
Podstawowym dokumentem regulującym przywileje i immunitety jest konwencja wiedeńska z 18 kwietnia 1961 roku. Spośród 53 artykułów aż 26 dotyczy kwestii przywilejów i immunitetów. W konwencji wiedeńskiej we wstępie zaznacza się, że celem ,,przywilejów i immunitetów nie jest zapewnienie korzyści poszczególnym osobom, lecz zapewnienie skutecznego wykonywania funkcji przez misje dyplomatyczne reprezentujące ich państwa''. Konwencja nie precyzuje, co należy rozumieć poprzez pojęcia ,,przywilej'' i ,,immunitet''.
Według M. Gąsiorowskiego, termin ,,przywilej'' jest szerszy, gdyż każdy immunitet można uznać za pewien przywilej, natomiast nie każdy przywilej jest immunitetem. Na przykład prawo dyplomaty do swobodnego komunikowanie się ze swoim rządem i do korzystania z szyfru, jak również prawo do wywieszania flagi na gmachu przedstawicielstwa, są przywilejami, a nie immunitetami. M. Gąsiorowski uważa, że immunitet ma charakter negatywny i oznacza uwolnienie od czegoś, czemu inni podlegają, natomiast przywilej ma charakter pozytywny i oznacza prawo korzystania z czegoś, co innym nie przysługuje. Jednak i to kryterium podziału jest niezupełnie ostre. Na przykład zwolnienie dyplomaty od podatków bezpośrednich może być traktowane jako immunitet niepodlegania prawu podatkowemu państwa przyjmującego, lub jako prawo do specjalnych korzyści, a więc przywilej.
Członkowie misji, a zwłaszcza jej szef i personel dyplomatyczny, którzy działalność swą prowadzą na terytorium państwa przyjmującego, nie mogliby należycie się wywiązywać ze swych zadań, gdyby byli poddani prawu i jurysdykcji państwa pobytu i w ten sposób zostali w rzeczywistości uzależnieni od woli tego państwa. Konieczne jest stworzenie im takiej sytuacji prawnej, która pozwoliłaby na wypełnianie ich zadań bez przeszkód, z poczuciem pełnego bezpieczeństwa osobistego i niezależności działania. Warunki te zapewnia prawo międzynarodowe w postaci przywilejów i immunitetów.
Nietykalność osobista.
W zespole przywilejów i immunitetów najważniejszym, a jednocześnie najstarszym, bo sięgającym starożytności jest nietykalność osobista.
Zapewnienie nietykalności osobistej nakłada na państwo przyjmujące dwa rodzaje obowiązków.
Organy państwa przyjmującego nie mogą wobec przedstawiciela dyplomatycznego stosować przymusu w jakiejkolwiek formie, naruszać jego bezpieczeństwa lub swobody osobistej oraz nie mogą podejmować niczego, co stanowiłoby naruszenie godności lub obrazę przedstawiciela dyplomatycznego.
Po drugie organy państwa przyjmującego zobowiązane są zapewnić przedstawicielom dyplomatycznym należytą ochronę osobistą, aby osoby postronne nie mogły naruszyć jego nietykalności osobistej.
Nietykalność osobista znalazła w Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku nie tylko potwierdzenie, lecz również została w niej określona jej najważniejsza treść. Zgodnie z art. 29 Konwencji, osoba przedstawiciela dyplomatycznego jest nietykalna, nie podlega on aresztowaniu ani zatrzymaniu w żadnej formie. Państwo przyjmujące zobowiązane jest zatem traktować przedstawiciela dyplomatycznego z należytym szacunkiem i podejmować odpowiednie kroki, by zapobiec wszelkim zamachom na jego osobę, wolność lub godność, a przede wszystkim nie dopuścić do bezpośredniego fizycznego ataku i stosowania wobec niego jakiegokolwiek przymusu. Na podstawie art. 29 Konwencji państwo przyjmujące zobowiązane jest przede wszystkim samo powstrzymywać się od naruszania nietykalności członków misji dyplomatycznej państwa wysyłającego. W tym celu powinno ono wydać m.in. odpowiednie instrukcje swym organom i funkcjonariuszom oraz podjąć odpowiednie kroki zmierzające do zapobieżenia zamachom na nietykalność osobistą członków misji dyplomatycznej. władze te powinny wiedzieć że zarówno sami członkowie misji dyplomatycznej, jak i w zasadzie ich bagaż osobisty , dokumenty, korespondencja, rezydencja oraz z pewnymi ściśle określonymi w Konwencji wyjątkami, mienie - nie podlegają rewizji. Na państwie przyjmującym ciąży obowiązek zapewnienia przedstawicielom dyplomatycznym nie tylko zwykłej ochrony, lecz również ochrony specjalnej, m.in. poprzez wydanie odpowiednich przepisów prawnych przewidujących zwiększony wymiar kary z naruszenie nietykalności przedstawicieli dyplomatycznych.
Nietykalność osobista obejmuje także ochronę przed zamachami na godność osób z niej korzystających. Dotyczy to m.in. środków masowego przekazu, które powinny powstrzymywać się od publicznej krytyki takich osób, chyba że dana osoba, występując na łamach prasy sprowokowała taką krytykę.
Istnieją jednak wyjątkowe przypadki, gdzie zasada nietykalności osobistej może doznać pewnych ograniczeń, głównie w ramach tzw. obrony koniecznej i zastosowania innych środków mających na celu przeszkodzenie popełnieniu czynów przestępczych, a szczególnie zbrodni, tak wobec poszczególnych obywateli, jak i przeciwko samemu państwu przyjmującemu. Ograniczenie takie może dotyczyć osoby korzystającej z nietykalności, która działa z bronią w ręku, pod wpływem nadużycia alkoholu, narkotyków, choroby psychicznej itp., gdy jej działalność stanowi bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa.
W takich uzasadnionych przypadkach władze miejscowe mogą daną osobę zatrzymać, a nawet w razie konieczności obezwładnić. Zatrzymanie to jednak powinno być chwilowe, tzn. do momentu przekazania takiej osoby do dyspozycji szefa misji dyplomatycznej lub ewentualnie władz państwa wysyłającego. Nawet w razie tego rodzaju chwilowego zatrzymania wobec osoby zatrzymanej powinny być zachowane należne jej statusowi dyplomatycznemu względy.
Nietykalność osobista znajduje uzasadnienie w interesie ochrony funkcji, jednakże skuteczne ich wykonywanie nie może prowadzić do naruszenia przez przedstawiciela dyplomatycznego istotnych praw państwa przyjmującego, a tym bardziej godzić w jego bezpieczeństwo, czy też bezpieczeństwo jego obywateli. Jednak, nawet jeżeli ze strony członka misji dyplomatycznej miało miejsce działanie uzasadniające obronę konieczną, nie może wchodzić w grę całkowite pozbawienie takiej osoby nietykalności osobistej, lecz jedynie chwilowe jej ograniczenie. To chwilowe ograniczenie nietykalności osobistej nie stanowi jej kresu, stanowi tylko faktycznie jej naruszenie, znajdujące uzasadnienie w konieczności przeszkodzenia sprzecznej z funkcjami dyplomatycznymi działalności, oraz podyktowane jest prawem państwa przyjmującego do ochrony swego bezpieczeństwa i istniejącego w nim porządku. Z powodu takiego uzasadnionego naruszenia nietykalności, państwo przyjmujące nie ponosi odpowiedzialności, pod warunkiem, że naruszenie to było bezwzględnie konieczne i niemożliwe do uniknięcia, i że osoba korzystająca z nietykalności zostanie natychmiast zwolniona lub w razie konieczności przekazana do dyspozycji szefa misji dyplomatycznej. W każdym przypadku zatrzymania szef misji dyplomatycznej musi być natychmiast powiadomiony o takim fakcie.
Na podstawie art. 29 i 37 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku nietykalność osobista przysługuje zarówno członkom personelu dyplomatycznego, jak i personelu administracyjno-technicznego misji dyplomatycznej oraz członkom ich rodzin pozostającym z nimi we wspólnocie domowej i nie będącymi obywatelami państwa przyjmującego. Z art. 37 wynika, że członkowie rodzin należących do personelu administracyjno-technicznego misji korzystają z nietykalności, jeżeli obok wymienionych warunków nie mają także stałego miejsca zamieszkania w państwie przyjmującym. Warunku tego Konwencja nie stawia członkom rodzin członków personelu dyplomatycznego misji. Jeżeli chodzi o członków personelu służby misji, którzy nie są obywatelami państwa przyjmującego lub nie mają tam stałego miejsca zamieszkania, to korzystają oni z nietykalności jedynie w odniesieniu do czynności dokonanych w toku pełnienia przez nich funkcji służbowych. Immunitet ten nie rozciąga się jednak na członków ich rodzin. Z nietykalności nie korzystają też prywatni służący misji, nawet będący obywatelami państwa wysyłającego, chyba że państwo przyjmujące samo im taki immunitet przyzna.
Przedstawiciel dyplomatyczny korzysta z immunitetu nietykalności osobistej w ciągu całego okresu sprawowania swojej funkcji w kraju przyjmującym. Immunitet ten rozciąga się również na terytorium kraju trzeciego podczas podróży z własnego kraju do kraju urzędowania i w drodze powrotnej.
Immunitet jurysdykcyjny.
Przedstawiciel dyplomatyczny korzysta w państwie przyjmującym z immunitetu jurysdykcyjnego w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych. Jest on przesłanką procesową uniemożliwiającą prowadzenia procesu przeciwko osobom korzystającym z niego. Dlatego w przypadku pozwania przez sąd osoby korzystającej z immunitetu jurysdykcyjnego sąd z urzędu powinien odrzucić pozew ze względu na brak jurysdykcji krajowej (sądowej). Immunitet sądowy chroni bowiem osoby korzystające z niego przed wytoczeniem przeciwko nim powództwa. Niepodleganie przez przedstawiciela dyplomatycznego jurysdykcji miejscowej nie oznacza jednak, że jest on zwolniony z obowiązku poszanowania ustaw i innych przepisów państwa przyjmującego, do czego zobowiązuje go art. 41 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku. Ponadto, immunitet przedstawiciela dyplomatycznego od jurysdykcji państwa przyjmującego nie uchyla w stosunku do niego jurysdykcji państwa wysyłającego.
Najbardziej pełny jest immunitet od jurysdykcji karnej. Art. 31 Konwencji nie przewiduje od niego żadnych wyjątków. Podobnie jak nietykalność osobista, ma on charakter integralny i rozciąga się zarówno na sferę spraw służbowych, jak i życia prywatnego, z wyjątkiem personelu służby. Osoby korzystające z tego immunitetu nie podlegają orzecznictwu karnemu państwa przyjmującego i nie można wobec nich stosować sankcji karnych, przewidzianych w ustawodawstwie karnym tego państwa. Osoby korzystające z immunitetu od jurysdykcji karnej nie mogą być pozywane w sprawach karnych przez sądy państwa przyjmującego. Oznacza to, że przeciwko takim osobom nie może być w ogóle wszczynane postępowanie sądowe, w tym postępowanie śledcze. Osoby takie nie mogą być zatrzymywane, przesłuchiwane, rewidowane, wzywane do składania zeznań w charakterze świadków itp. Nie można im doręczać żadnych wezwań, nie można wobec nich stosować żadnych sankcji karnych. Istnieje jedynie możliwość zwracania się do nich z prośbą za pośrednictwem ministra spraw zagranicznych państwa przyjmującego, lub państwa wysyłającego o wyjaśnienia i ewentualnego złożenia zeznania na piśmie, jednakże odpowiedź na taką prośbę zależy wyłącznie od woli adresata.
Od zasady immunitetu od jurysdykcji karnej istnieją dwa ściśle określone wyjątki:
osoby korzystające z tego immunitetu mogą podlegać jurysdykcji karnej państwa przyjmującego jedynie w razie uprzedniego wyraźnego zrzeczenia się przez państwo wysyłające immunitetu od jurysdykcji karnej,
po upływie terminu wyznaczonego przez państwo przyjmujące na opuszczenie jego terytorium w razie uznania danej osoby za persona non grata lub osobę niepożądaną, po upływie którego wygasa także immunitet od jurysdykcji karnej.
Z immunitetu od jurysdykcji karnej, korzystają przede wszystkim członkowie personelu dyplomatycznego misji, oraz członkowie personelu administracyjnego i technicznego misji, o ile nie są obywatelami państwa przyjmującego i nie mają w nim stałego miejsca zamieszkania. Członkowie rodziny przedstawiciela dyplomatycznego i członków personelu administracyjnego i technicznego misji korzystają w pełni z immunitetu od jurysdykcji karnej, o ile nie są obywatelami państwa przyjmującego i pozostają z nim we wspólnocie domowej. W odniesieniu do członków rodziny personelu administracyjnego i technicznego art. 37 stawia dodatkowo wymóg nieposiadania stałego miejsca zamieszkania w państwie przyjmującym. Członkowie personelu służby misji dyplomatycznej, którzy nie są obywatelami państwa przyjmującego i nie mają w nim stałego miejsca zamieszkania, korzystają z immunitetu od jurysdykcji karnej tylko w odniesieniu do aktów dokonanych w toku pełnienia ich obowiązków służbowych. Immunitet ten nie rozciąga się na członków ich rodzin.
Immunitet jurysdykcyjny w sprawach cywilnych dotyczy w zasadzie wszystkich spraw, w których przedstawiciel dyplomatyczny mógłby być stroną, zarówno z tytułu działalności urzędowej, jak i prywatnej. Taka sytuacja może być niedogodna dla obywateli państwa przyjmującego, którzy wchodzą w jakiekolwiek stosunki prawne z obcym dyplomata: nie mają oni bowiem możności dochodzenia przed miejscowymi sądami roszczeń majątkowych w stosunku do obcego dyplomaty. Dlatego też powstała tendencja do ograniczenia immunitetu w sprawach cywilnych. Według art. 31 pkt1 Konwencji Wiedeńskie, immunitet w sprawach cywilnych jest w zasadzie pełny, z wyjątkiem:
powództw z zakresu prawa rzeczowego dotyczącego prywatnego mienia nieruchomego, położonego na terytorium państwa przyjmującego, chyba że osoba korzystająca z immunitetu od jurysdykcji cywilnej posiada je w imieniu państwa wysyłającego i dla celów misji,
powództw dotyczących spadkobrania, w których przedstawiciel dyplomatyczny występuje jako wykonawca testamentu, administrator, spadkobierca lub zapisobiorca w charakterze osoby prywatnej, a nie w imieniu państwa wysyłającego,
powództw odnoszących się do wszelkiego rodzaju działalności zawodowej lub handlowej wykonywanej przez przedstawiciela dyplomatycznego w państwie przyjmującym poza jego funkcjami urzędowymi.
Immunitet jurysdykcyjny w spawach administracyjnych obejmuje wszelkiego rodzaju postępowanie administracyjne, w tym również karno-administracyjne. Immunitet ten określany jest także jako niepodleganie jurysdykcji policyjnej. Nie oznacza to, że osoby z niego korzystające zwolnione są z przestrzegania przepisów administracyjnych i porządkowych. Jeśli jednak naruszą tego rodzaju przepisy, władze miejscowe nie mogą stosować wobec nich środków represyjnych. Np. jeżeli przedstawiciel dyplomatyczny narusza przepisy ruchu drogowego, nie można ukarać go mandatem lub sprawdzać, czy nie jest pod wpływem alkoholu. Jednakże przedstawiciel dyplomatyczny naruszający przepisy administracyjne i porządkowe państwa przyjmującego może być uznany za persona nan grata.
W pełnym zakresie z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej korzystają jedynie członkowie personelu dyplomatycznego i członkowie ich rodzin żyjący z nimi we wspólnocie domowej i pod warunkiem, że nie są oni obywatelami państwa przyjmującego i nie mają tam stałego miejsca zamieszkania. Natomiast członkowie personelu dyplomatycznego misji posiadający obywatelstwo państwa przyjmującego lub mający tam stałe miejsce zamieszkania, korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego, a więc także karnego oraz nietykalności tylko w odniesieniu do aktów urzędowych dokonywanych w toku pełnienia swych funkcji. Z immunitetu jurysdykcyjnego nie korzystają członkowie ich rodzin. Jednakże Konwencja Wiedeńska nie wyklucza w swym art.38 możliwości przyznania im przez państwo przyjmujące dodatkowych przywilejów i immunitetów.
Członkowie personelu administracyjnego i technicznego pod warunkiem, że nie posiadają obywatelstwa państwa przyjmującego ani stałego w nim miejsca zamieszkania, korzystają z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej jedynie w odniesieniu do czynności dokonanych w ramach pełnionych funkcji urzędowych. Z tego immunitetu korzystają tylko w określonym zakresie członkowie rodziny członków personelu administracyjnego i technicznego misji, jeśli nie są obywatelami państwa przyjmującego i nie mają w nim stałego miejsca zamieszkania.
Członkowie personelu służby misji dyplomatycznej, którzy nie są obywatelami państwa przyjmującego i nie mają w nim stałego miejsca zamieszkania, korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego tylko w odniesieniu do aktów dokonanych w toku pełnienia ich funkcji. Członkowie rodziny personelu służby misji nie korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego.
Prywatni służący członków personelu misji dyplomatycznej nie posiadający obywatelstwa państwa przyjmującego ani prawa stałego zamieszkania w tym państwie, korzystają ze zwolnień od opłat i podatków od wynagrodzeń i ewentualnie z innych przywilejów i immunitetów, jednakże tylko wówczas, gdy zostaną im przyznane w określonym zakresie przez państwo przyjmujące. Natomiast prywatni służący posiadający obywatelstwo państwa przyjmującego lub prawo do stałego pobytu w tym państwie, nie korzystają ze zwolnień od opłat i podatków od uposażeń otrzymywanych od misji, jednakże mogą korzystać z określonych przywilejów i immunitetów jeśli przyznane im zostaną przez państwo przyjmujące
Zrzeczenie się immunitetu jurysdykcyjnego. Immunitet jurysdykcyjny istnieje w interesie państwa wysyłającego, a nie w interesie korzystających z niego osób. Dlatego zrzec się immunitetu (uchylić immunitet) może tylko państwo wysyłające. Według konwencji Wiedeńskiej, ze zrzeczenia się immunitetu w postępowaniu cywilnym lub administracyjnym nie można domniemywać zrzeczenia się immunitetu egzekucyjnego.
Immunitet egzekucyjny polega na wyłączeniu osób z niego korzystających i ich mienia od przymusowego wykonania wyroku sądowego, czy też decyzji władzy administracyjnej. Na podstawie art. 31 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku, w stosunku do członka misji dyplomatycznej nie mogą być przedsięwzięta żadne środki egzekucyjne, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 31 pkt 1.
Zwolnienia podatkowe.
Na podstawie art. 34 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku członkowie misji dyplomatycznej nie podlegają w zasadzie, przepisom podatkowym państwa przyjmującego. Zwolnieni są oni z wszelkich podatków i opłat państwowych, osobistych i rzeczowych, regionalnych i komunalnych. Zwolnienia te potwierdzone są zazwyczaj w przepisach wewnętrznych państw.
Konwencja wprowadziła jednak kilka wyjątków od zasady zwolnień podatkowych członków personelu misji dyplomatycznych, nie korzystają oni ze zwolnień od:
podatków pośrednich tego rodzaju, które zazwyczaj wliczane są w cenę towarów lub usług,
opłat i podatków dotyczących prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium państwa przyjmującego, chyba że posiada on je w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji'
należności spadkowych pobieranych przez państwo przyjmujące, jednakże w razie śmierci członka misji lub członka jego rodziny nie będącego obywatelem państwa przyjmującego i nie mającego tam stałego miejsca zamieszkania, państwo przejmujące zobowiązane jest zezwolić na wywóz mienia osoby zmarłej, z wyjątkiem mienia nabytego w państwie przyjmującym, którego wywóz był zabroniony w chwili śmierci tej osoby,
opłat i podatków dotyczących prywatnego dochodu mającego swe źródło w państwie przyjmującym oraz podatków dotyczących kapitału zainwestowanego w przedsiębio-rstwach handlowych znajdujących się w państwie przyjmującym,
opłat i podatków należnych z tytułu wyświadczonych usług,
należności rejestracyjnych, sądowych, hipotecznych oraz stemplowych dotyczących mienia nieruchomego.
Zgodnie ze zwyczajami i kurtuazją międzynarodową, członkowie przedstawicielstw dyplomatycznych korzystają także z niektórych innych zwolnień podatkowych na postawie przepisów wewnętrznych państw.
Członkowie służby misji oraz prywatni służący członków misji, jeśli nie są obywatelami państwa przyjmującego lub nie mają tam stałego miejsca zamieszkania, korzystają jedynie ze zwolnień z opłat i podatków od wynagrodzeń, jakie otrzymują z tytułu zatrudnienia. Jeżeli chodzi o pracowników miejscowych, posiadających obywatelstwo państwa przyjmującego lub stałe w nim miejsce pobytu, zatrudniająca ich misja dyplomatyczna przeważnie sama płaci w ich imieniu podatki od uposażeń oraz stawki ubezpieczeniowe. Lub mogą to czynić sami, wówczas otrzymują odpowiednio wyższe uposażenie.
Zwolnienia celne.
Na podstawie art. 36 Konwencji Wiedeńskiej z 1961 roku państwo przyjmujące zobowiązane jest udzielić pozwolenia na wwóz , a także do zwolnienia z wszelkich opłat celnych, podatków i innych pokrewnych należności, z wyjątkiem opłat za składowanie, przewóz i inne usługi, w odniesieniu do przedmiotów przeznaczonych do użytku urzędowego misji oraz osobistego użytku, łącznie z przedmiotami związanymi z tzw. pierwszym urządzaniem się przedstawiciela dyplomatycznego, lub członków jego rodziny. Zobowiązane jest ono także udzielić zezwolenia na wywóz tych przedmiotów przy wyjeździe tych osób po zakończeniu funkcji w państwie przyjmującym.
Członkowie personelu administracyjnego i technicznego misji oraz członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej i pod warunkiem, że nie są obywatelami państwa przyjmującego i nie mają w nim stałego miejsca zamieszkania, korzystają ze zwolnień celnych tylko w odniesieniu do tzw. mienia przesiedleniowego, związanego z pierwszym urządzeniem się oraz zwyczajowo także przy wyjeździe, po zakończeniu służby w państwie przyjmującym. Państwo przyjmujące samo określa termin tzw. okresu pierwszego urządzenia się.
Członkom personelu służby misji dyplomatycznej Konwencja nie przyznaje zwolnień celnych. Jednak na zasadzie kurtuazji międzynarodowej ich mienie przesiedleniowe przeważnie korzysta z takich zwolnień, pod warunkiem, że nie są oni obywatelami państwa przyjmującego lub nie mają w tym państwie stałego miejsca zamieszkania. To samo dotyczy prywatnych służących członków misji. Państwa zazwyczaj w swych przepisach wewnętrznych ustalają wykazy osób korzystających ze zwolnień celnych oraz warunki, jakie mogą być odstępowane przedmioty zwolnione z opłat celnych.
Bagaż osobisty członków personelu dyplomatycznego misji dyplomatycznej oraz członków ich rodzin jest zwolniony z rewizji celnej. Dokonanie rewizji jest dopuszczalne tylko w sytuacjach, gdy ,,istnieją poważne podstawy do przypuszczenia'', że bagaż ten zawiera przedmioty nie podlegające zwolnieniom celnym (nie stanowiących przedmiotów do użytku służbowego misji lub użytku osobistego), a także przedmioty, których wwóz lub wywóz jest zabroniony przez ustawodawstwo państwa przyjmującego lub podlega przepisom tego państwa dotyczącym kwarantanny. W takich przypadkach rewizja może być przeprowadzona tylko w obecności przedstawiciela dyplomatycznego, do którego bagaż osobisty należy lub osoby przez niego upoważnionej. W praktyce przeprowadzenie rewizji bagażu dyplomatycznego dyplomaty lub członka jego rodziny należy raczej do rzadkości.
Literatura
W. Góralczyk, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2000.
E. Pietkiewicz, Protokół dyplomatyczny, Warszawa 1998.
J. Sutor, Prawo dyplomatyczne konsularne, Warszawa 2000.