Kamila Górecka
Socjologia v rok
Dobroczynność - czym jest, jak działa?
Zgodnie z definicjami słownikowymi wolontariat (łac. volontarius - dobrowolny, chętny) to po pierwsze bezpłatna forma szpitalnego stażu lekarza zdobywającego specjalizację, po drugie zaś, to forma bezinteresownej pracy, związana zwłaszcza z opieką nad ludźmi chorymi, starszymi, potrzebującymi pomocy i wsparcia. Podana definicja wolontariatu na pewno nie wyczerpuje pełnego znaczenia tego słowa. W dzisiejszych czasach opieki wymagają nie tylko osoby starsze i schorowane, ale i niestety, bardzo często dzieci.
Terminy ochotnik i praca społeczna w latach PRL budziły negatywne skojarzenia, ponieważ wiązały się z odbywaniem narzuconych prac na rzecz państwa, a nie dobrowolną inicjatywa społeczną. Demokratyczne przemiany w Polsce po upadku komunizmu sprawiły, że idea wolontariatu odżyła wraz z silnym rozwojem obywatelskiej aktywności, powstawaniem licznych stowarzyszeń i organizacji pozarządowych. Nadrzędnym celem organizacji propagujących wolontariat jest zwrócenie uwagi ludzi na potrzeby innych i rozbudzenie chęci bezinteresownego pomagania osobom i instytucjom publicznym takim jak szkoły, szpitale, ośrodki pomocy społecznej. Bycie wolontraiuszem przynosi też pewne korzyści np. pozwala na poznanie wielu, często ciekawych ludzi, pomaga zabić nudę, wzbogaca duchowo i poszerza horyzonty. Pracując w szpitalu, domu pomocy społecznej, pomagając w pracy terapeutów wolontariusz zdobywa doświadczenie i praktykę, która może mu pomóc na przykład w wyborze przyszłego zawodu. Pojawiają się nowe typy wolontariatu, nowe typy organizacji wolontarystycznmych. Pierwsza to z nich to tzw. grupy samopomocy. Ludzie sami organizują się, aby rozwiązywać swe problemy. Drugi pomysł to biura wolontariatu, których zadaniem jest łączenie ludzi mających czas i chęć na działania wolontarystyczne z instytucjami potrzebującymi tego typu pomocy. Biura propagują wolontariat, prowadzą szkolenia i zbierają oferty pracy dla wolontariuszy. Na pytanie o przyczyny uprawiania wolontariatu często wymienia się chęć robienia czegoś, czym można się przyczynić do rozwiązania problemów ludzi. Wolontariusze odczuwają też osobistą satysfakcję, kiedy widzą efekty swojego działania, wtedy gdy udaje im się pomóc innym ludziom. Być może wzrastające zainteresowanie wolontariatem, szczególnie wśród ludzi młodych, jest odpowiedzią na pogłębiający się egoizm i izolacje społeczna tak typowe dla współczesnych społeczeństw. Dobroczynność może być pozytywną formą negacji postawy starszego pokolenia. Niewątpliwie osoba zajmująca się wolontariatem zyskuje też dla siebie pewne wartości. Po pierwsze jest to grupa czynników psychologicznych, czyli wspomniana wyżej satysfakcja, dobre samopoczucie, powodowane faktem czynienia, czegoś o bardzo pozytywnym odbiorze zarówno w społeczeństwie świeckim, jak i w ramach każdego systemu religijnego świata. W przypadku niektórych jednostek wolontariat może być formą odkupienia własnych subiektywnie postrzeganych lub obiektywnych win. Klimat społeczny w społeczeństwach obywatelskich sprzyja podejmowaniu działań dobroczynnych, wytwarzając atmosferę zaangażowania w sprawy i problemy ważne dla funkcjonowania życia społecznego - wtedy ma się poczucie, iż robiąc coś dla innych jednocześnie robi się pośrednio coś dla siebie. Na marginesie warto wspomnieć, iż stosowanie obowiązku pracy społecznych jako kary za drobniejsze wykroczenia może wspomagać tworzenie się wokół działań dobroczynnych negatywnego i niechętnego klimatu. Nikt nie lubi być do czegoś zmuszany, a uczestniczenie w działaniach społecznych za karę mija się z ideą tychże działań. Wydaje mi się, iż upowszechnieniu wolontariatu maże sprzyjać jedynie wytworzenie się świadomości i naturalnej potrzeby czynienia czegoś dla innych. W tym działaniu najbardziej obiecującym obiektem jest młode pokolenie. Już od najmłodszych lat należałby wpajać mu pozytywne podejście do wolontariatu, jako jednej z naturalnych form działalności, w jaką angażuje się człowiek. Druga grupa czynników, które motywują do zajęcia się działalnością dobroczynną, są czynniki bardziej instrumentalne. To znaczy, poprzez fakt bycia wolontariuszem, dana osoba, może potwierdzić swoją aktywność, doświadczenie i odpowiedzialność, po to by później umieścić je w swoim CV. Nie widzę, w tym nic złego, skoro nie ma innych możliwości zdobywania doświadczenia dla młodych ludzi, to nawet jeśli traktują wolontariat jako narzędzie własnego sukcesu, nie pomniejsza to sumy dobra, które w wyniku ich działań powstaje.
Nie wierzę w całkowitą bezinteresowność. Człowiek podejmując jakiekolwiek działanie zawsze chce coś zyskać, mimo, iż często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Nie muszą być to wymierne, materialne korzyści, dla każdego coś zupełnie innego może być korzyścią. Nie oceniam tego negatywnie, taka jest po prostu natura ludzka. Jeśli nie podejmujemy działania z jakiś negatywnych pobudek i nie dążymy do korzyści kosztem innych, to w całkowitym rozliczeniu liczy się tylko dobro, które powstaje w jego wyniku, bez względu na nasze motywy.
Kamila Górecka
1\3
Dobroczynność - czym jest, jak działa?
_______________________________________________________________________