Elementy topograficzne kończyny dolnej.
Rozstęp wspólny
Otwory kulszowe
Kanał zasłonowy
Kanał udowy
Trójkąty udowe
Kanał przywodzicieli
Dół podkolanowy
Kanał kostki przyśrodkowej.
Ad 1.
Rozstęp wspólny (lacuna comunis) jest to element topograficzny, który umożliwia przejście mięsni, naczyń i nerwów z miednicy na udo po stronie przedniej. Ograniczeniem dolnym jest brzeg górny kości miednicznej, a ograniczeniem górnym więzadło pachwinowe. Jest on podzielony przez łuk biodrowo - łonowy (arcus iliopectuneus) na część boczną tj. rozstęp mięśni (lacuna musculorum) i na część przyśrodkową tj. rozstęp naczyń (lacuna vasorum).
przez rozstęp mięśni przechodzi m. biodrowo - lędźwiowy i n. udowy;
przez rozstęp naczyń przechodzi bocznie t. udowa z gał. udową n. płciowo - udowego na jej przednim obwodzie; a przyśrodkowo ż. udowa.
W kącie przyśrodkowym rozstępu naczyń znajduje się pierścień udowy głęboki. Jego ograniczenie górne to więzadło pachwinowe, dolne - grzebień kości łonowej, boczne - żyła udowa, a przyśrodkowe - więzadło rozstępowe. Jest on zamknięty przez powięź poprzeczną brzucha o nazwie przegroda udowa (septum femorale).
Ad 2.
Otwory kulszowe większy i mniejszy to elementy topograficzne, które umożliwiają przejście naczyń i nerwów z miednicy na udo po stronie tylnej. Otwory te powstają przez domknięcie 2 równoimiennych wcięć k. miednicznej przez 2 więzadła:
krzyżowo - guzowe,
krzyżowo - kolcowe.
Przez otwór kulszowy większy przebiega w poprzek m. gruszkowaty i dzieli go wtórnie na otwór nadgruszkowy i otwór podgruszkowy .
przez otwór nadgruszkowy przebiega triada pośladkowa górna;
przez otwór podgruszkowy przebiegają kolejno od strony przyśrodkowej ku bokowi: triada sromowa wew.; triada pośladkowa dolna; n. skórny tylny uda; n. kulszowy.
Przez otwór kulszowy mniejszy przebiegają:
m. zasłaniacz wew.;
triada sromowa wew., która tędy wstępuje do części podprzeponowej miednicy (kanału sromowego).
Ad 3.
Kanał zasłonowy jest to element topograficzny w części górnej otworu zasłonionego, który umożliwia przejście triady zasłonowej z części podotrzewnowej miednicy do komory przywodzicieli. Jego ograniczenie górne tworzy bruzda zasłonowa (która znajduje się na k. miednicznej), a ograniczenie dolne górny brzeg błony zasłonowej obudowanej od zewnątrz i wewnątrz mięśniami zasłoniaczami (zew. i wew.).
W triadzie zasłonowej najwyżej znajduje się nerw zasłonowy, niżej tętnica zasłonowa, a najniżej żyła zasłonowa.
Ad 4.
Kanał udowy to potencjalna przestrzeń na udzie, która nie ma zawartości, a tylko w przypadkach patologicznych przebiega tedy przepuklina udowa. Ma ona wlot, wylot, i 3 ściany.
wlotem jest pierścień udowy głęboki w kącie przyśrodkowym rozstępu naczyń;
wylotem czyli pierścieniem udowym powierzchownym jest rozwór odpiszczelowy (hiatus saphenus);
ścianę boczną tworzy żyła udowa;
ścianę przednią blaszka powierzchowna;
ścianę tylną blaszka głęboka powięzi szerokiej uda.
Ad 5.
Oba trójkąty udowe: większy i mniejszy mają ograniczenie górne w postaci więzadła pachwinowego, oraz ograniczenie boczne w postaci brzegu przyśrodkowego mięśnia krawieckiego ograniczeniem przyśrodkowym w trójkącie udowym większym jest brzeg przyśrodkowy przywodziciela długiego, a w trójkącie mniejszym jego brzeg boczny.
Trójkąt - trójkąt + przywodziciel. Pole trójkąta udowego mniejszego tworzy m. biodrowo - lędźwiowy i m. grzebieniowy, a w trójkącie większym dochodzi ponadto m. przywodziciel długi.
Trójkąty udowe zawierają:
naczynia udowe;
nerw udowy;
gałąź udową nerwu płciowo - udowego.
Wierzchołek trójkąta udowego mniejszego wiedzie do kanału przywodzicieli.
Ad 6.
Kanał przywodzicieli Huntera przeprowadza naczynia ze strony przedniej uda na stronę tylną do dołu podkolanowego.
ograniczenie przyśrodkowe tworzy m. przywodziciel wielki;
boczne m. obszerny przyśrodkowy;
przednie - rozpięta między tymi mięśniami blaszka obszerno - przywodzicielowa. Przeszywa ja n. udowo - goleniowy, który zstępuje na stronę przyśrodkową goleni wraz z tętnicą zstępującą kolana.
Ad 7.
Dół podkolanowy występuje na pograniczu uda i goleni po stronie tylnej (zgięciowej). Ma kształt stojącego rombu.
ograniczenie górno - przyśrodkowe tworzą mięśnie: półbłoniasty i półścięgnisty;
górno - boczne: m. dwugłowy uda;
dolno -przyśrodkowe: głowa przyśrodkowa m. brzuchatego łydki;
dolno - boczne jego głowa boczna i m. podeszwowy.
Od kata górnego do kąta dolnego przebiegają naczynia podkolanowe i nerw piszczelowy, a od kąta górnego do bocznego - n. strzałkowy wspólny.
Ad 8.
Kanał kostki przyśrodkowej przeprowadza trzy ścięgna zginaczy goleni oraz naczynia i nerwy na podeszwę.
ograniczenie boczne tworzy kostka przyśrodkowa wraz z pow. przyśrodkową kości piętowej;
ograniczenie przyśrodkowe tworzy troczek zginaczy, który zaczyna się na kostce przyśrodkowej, przeskakuje do k. piętowej po czym rozdwaja się na blaszkę głęboką i na blaszkę powierzchowną.
W kanale wyróżnia się:
cz. przednią (pod nierozdwojonym troczkiem zginaczy), która zawiera m. piszczelowy tylny;
część tylna dzieli się na: część głęboką (między k. piętową a blaszką głęboką) oraz część powierzchowną pomiędzy 2 blaszkami
w części głębokiej są 2 przedziały: dla zginacza dł. palców oraz zginacza dł. palucha;
cz. powierzchowna kanału zawiera: n. piszczelowy, naczynia piszczelowe tylne, które tu rozdwajają się na 2 triady powierzchniowe ( przyśrodkową i boczna).
3
Wykład XIII - 11.01.2001r.