PIERWSZA POMOC Reanimacja - ożywienie
Ocena tętna ( na dwóch tętnicach - na linii kciuka przy nadgarstku i szyjnej wspólnej przyciskając ją do tchawicy). Mierzyć można przez 1 min. Mierzymy je trzema środkowymi palcami, nie dotykając kciukiem ( bo ma on własna tętnicę). Przyspieszenie tętna powyżej 120 i zwolnienie poniżej 60 uderzeń na minutę świadczy o stanie wymagającym natychmiastowego wezwania karetki.
Ocena oddechu - prawidłowa liczba oddechów u dorosłego człowieka wynosi 18/min, dzieci 20 -22/min. Oddech mierzymy też 15 sek x 4, trzymając grzbiet otwartej dłoni na klatce piersiowej.
3. Ocena stanu przytomności
4. Ułożenie ciała na boku - pozycja bezpieczna:
- głowa odchylona maksymalnie do tyłu i oparta na policzku
ręka od strony podłoża za plecami poszkodowanego
druga ręka zgięta w stawie łokciowym pod kątem prostym leży obok twarzy
kończyna dolna leżąca od podłoża wyprostowana
druga zgięta pod kątem prostym
Pomoc polega na: sztucznym oddychaniu, pośrednim masażu serca, wezwaniu karetki reanimacyjnej
Kolejność wykonywania czynności reanimacyjnych
położyć poszkodowanego na twardym podłożu na plecach
udrożnić drogi oddechowe: włożyć coś twardego między zęby trzonowe, głowa na boku, wyjmujemy protezę
podciągamy żuchwę ku przodowi i dołowi i odginamy głowę do tyłu
sztuczne oddychanie - klękamy obok głowy - nabieramy powietrza i rozchylając swoje usta obejmujemy usta ratowanego, jedna ręka pod kark, druga zaciska nos i wtedy wdmuchujemy powietrze. Wdmuchujemy raz, znów nabieramy powietrza i szybko wdmuchujemy drugi raz. Obserwujemy czy unosi się klatka piersiowa. Tempo około 12/min.
pośredni masaż serca - polega na miarowym zgniataniu serca pomiędzy mostkiem a kręgosłupem, co powoduje wyciskanie krwi na obwód. Nacisk na mostek powinien być w 1/3 jego wysokości, licząc od wyrostka mieczykowatego mostka. Nacisk wykonujemy mocno by ugiąć mostek na ok. 4-5 cm. Naciskamy w tempie 60-70/min. Zawsze jako drugą czynność po wdmuchnięciu powietrza do ust ratowanego.
KRWOTOK
Przyczyny - urazy naczyń, zabiegi, zaburzenia krzepnięcia krwi, skaza krwotoczna, hemofilia, żółtaczka, złamania otwarte, złamania żeber, uszkodzenia płuc, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Rodzaje krwotoków: Tętnicze, żylne, miąższowe, krwawienie z naczyń włosowatych.
Ze względu na miejsce wyróżniamy:
zewnętrzne - krew wynaczynia się na zewnątrz
wewnętrzne - krew wynaczynia się do tkanek lub jam ciała:
krwotok do jamy czaszkowej - pozycja półleżąca, zimny okład lub lód na głowę, wezwać pogotowie, gdy chory nieprzytomny - pozycja boczna, gdy są zaburzenia krążenia i oddychania - reanimacja
krwotok do jamy otrzewnej - wezwać pogotowie, zimny okład na brzuch, pozycja półleżąca z wałkiem pod kolana by znieść napięcie mięśni brzucha
krwotok z przewodu pokarmowego - nie podawać nic do picia, wezwać pogotowie
krwotok z nosa -sadzamy chorego z głową pochyloną do przodu, na kark i nasadę nosa kładziemy zimny okład
Tamowanie krwotoków z dużych tętnic i żył za pomocą opasek uciskowych.
opaskę uciskową zakładamy zawsze w 1/3 długości uda i 1/3 długości ramienia (nigdzie więcej)
opaska najprostsza to chustka i krępowanie jej ołówkiem lub trzonkiem łyżki
opaskę zakładamy tak mocno by kończyna stała się blada, zimna i bez tętna, ale nie sina
opaski nie wolno pozostawić na dłużej niż 1i ½ godz.
co pół godz. rozluźnić opaskę
zawsze należy zapisywać godz. i min. założenia opaski.
UTONIĘCIA
rozpoczęcie sztucznego oddychania
nie usiłować opróżnić płuc z wody
ZŁAMANIE KOŃCZYNY DOLNEJ - nie wykonujemy ruchów chorą nogą, pozostawiamy ją w dotychczasowej pozycji. Obstawiając kończynę odpowiednimi przedmiotami staramy się unieruchomić
ZATRUCIE CZADEM - należy szeroko otworzyć okno i drzwi, przystąpić do reanimacji, kłaść zimne okłady na głowę, wezwać pogotowie
GRZYBAMI - szybko wezwać pogotowie, wywołać wymioty, podać środek przeczyszczający, podać do picia mleko.
ŚRODKAMI CHEMICZNYMI :
kwasami ( podać do picia wodę z sodą, mleko, białko, skrobia, roztwór żelatyny, kleiki, oliwę, szybko odwieść do szpitala.
alkoholem metylowym ( podawać 4% roztwór sody (wymioty co 1 godz.) lub roztwór z łyżki soli na szklankę do picia , wezwać pogotowie)
lekami nasennymi (wezwać szybko pogotowie, reanimacja gdy chory nieprzytomny - płukać przez wymioty wodą z węglem , wodą z sodą ( nie wolno podawać mleka ani oleju)
BUDOWA I FUNKCJE UKŁADU POKARMOWEGO przygotowanie pokarmu odbywa się w przewodzie pokarmowym / mechaniczne rozdrabnianie, transport, trawienie (żucie, rozcieranie, połykanie), usunięcie na zew w postaci kału/. Skład:
JAMA USTNA tylna ściana gardła, podniebienie, język, zęby, migdałki podniebienne. GARDZIEL część jamy ustnej łączącej się z jamą gardłową. GARDŁO skrzyżowanie dróg oddechowych i pokarmowych. PRZEŁYK łączy gardło z żołądkiem. Powoduje przesuwanie się pokarmów do żołądka. ŻOŁĄDEK między przełykiem a dwunastnicą. Jest przejściowym zbiornikiem pokarmu. Jest wysłany błoną śluzową, gdzie znajdują się liczne gruczoły. Wydzielina tych gruczołów to sok żołądkowy. JELITO najdłuższa część przewodu pokarmowego rozciąga się od żołądka do odbyru. Dzieli się na jelito cienkie i grube. Funkcje jelita - trawienie i wchłanianie. DWUNASTNICA początkowy odcinek jelita cienkiego. Uchodzą do niej przewody dwóch gruczołów wątroby i trzustki. Przewodami tymi spływa żółć (rozbija tłuszcze na drobne kuleczki) z wątroby i sok trzustkowy z trzustki.
WATROBA największy gruczoł czlowieka. Miąższ wątroby zbudowany jest ze zrazików.
FUNKCJE WĄTROBY
produkcja żółci / skład: cholesterol, lecytyna, kwasy żółciowe/
przemiana węglowodanów
przemiana białkowa
przemiana tłuszczowa
magazynowanie witamin
gromadzenie żelaza
- funkcja odtruwająca
TRZUSTKA Komórki pęcherzyków produkują sok trzustkowy odprowadzany przewodem trzustkowym do dwunastnicy. Pomiędzy pęcherzykami leżą grupy komórek /wyspy Langerhansa/ produkujące insulinę. Leży w pętli którą tworzy dwunastnica. Jest gruczołem trawiennym wydzielającym sok trzustkowy do jelita cienkiego. Zaburzenia funkcji trzustki powoduje cukrzyca.
insulina /produkują komórki beta/
glikogen /produkują komórki alfa/
TARCZYCA Niedoczynność niedobór tyroksyny, przybiera na wadze, skóra jest sucha, obniżenie głosu, zaparcia, zwolnienie myślenia Nadczynność /polega na nadmiernym wydzielaniu hormonu tarczycowego/ powiększenie gruczołu, wytrzeszcz oczu, spadek wagi, skóra wilgotna, biegunka, wewn niepokój, ciągle gorąco, wytrzeszcz oczu, powiększone wole, bardziej niebezpieczna. Leczenie tarczycy polega na usunięciu tarczycy i podaniu jodu radioaktywnego.
BUDOWA OKA narządy zmysłów zapewniają organizmowi komunikację ze światem zewn. zaliczamy do nich: narząd wzroku, słuchu i równowagi, węchu, smaku, dotyku. Narząd wzroku rejestruje bodźce świetlne.
Gałka oczna
- błona zewnętrzna / rogówka, białkówka/
środkowa - naczyniowa /naczyniówka, tęczówka, ciała rzęskowe/
wewnętrzna /siatkówka/
Mięśnie poruszające
Aparat ochronny oka / powieki dolna i górna, rbwi, spojówka/
BUDOWA NARZĄDU SŁUCHU I RÓWNOWAGI Narządem słuchu i równowagi jest ucho , rejestrujące bodźce dźwiękowe. Składa się z ucha zewnętrznego , środkowego i wewnętrznego.
zewn /małżowina uszna, przewód słuchowy zewn, zamknięty błoną bębenkową/
środkowe / jama bębenkowa (młoteczek, kowadełko, strzemiączko), błona bębenkowa, otwór owalny/
wewnętrzne /błędnik kostny, ślimak, przedsionek, 3 kanały półkoliste /narząd równowagi//.
CUKRZYCA, NADWAGA, OBJAWY, LECZENIE jest to przecukrzenie krwi i cukromocz. Po przebytych chorobach zakaźnych, po zapaleniu płuc i innych chorobach gorączkowych, w przebiegu kiły, zimnicy. Objawy wzmożony apetyt, wydalanie dużej ilości moczu, wysoki ciężar właściwy, senność, otyłość, osłabienie wzroku, osłabiona potencja, popęd płciowy, bóle mięśniowe, zmiany na dnie oka. Przy otyłości stosować dietę ubogokaloryczną, dużo owoców i jarzyn. Przy cukrzycy należy ograniczyć kalorie białkowo tłuszczowe, wstrzykiwać insulinę, czyli zastosować leczenie insulinowo węglowodanowe.
NIKOTYNIZM tytoń przenika przez błonę śluzową i układ oddechowy. Zawiera tlenek węgla, sadzę, kwas pruski. Powoduje bóle głowy, nudności, wymioty, drgawki, zaburzenia trawienia, układu krążenia, wpływa na ostrość wzroku, obniżenie witaminy C, zmniejsza odporność. NASTĘPSTWA:
zwężenie naczyń, wrzody żołądka, dwunastnicy, raka płuc.
MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE uszkodzenie określonych struktur mózgowych. Proces ten nie postępuje ale nie ma możliwości odwrotu. Nabyte przed urodzeniem, w okresie okołoporodowym, czy po urodzeniu we wczesnym dzieciństwie. Objawy zależą od tego jakie struktury zostały uszkodzone i jak rozległe są zmiany. Choroba ta może oznaczać niewielką dysfunkcję narządu ruchu albo znaczny stopień niepełnosprawności fizycznej lub umysłowej. Zastosować rehabilitację ruchową poprzez prowadzenie zajęć przez terapeutę prowadzącego i wspomagającego, pracę w grupie, rytmiczność poleceń, dobrze opracowany program zajęć, specjalne przyrządy.
CHOROBA WRZODOWA ból o charakterze ucisku, gniecenia, palenia lub przeszywania. Leczenie za pomocą prądów selektywnych.
CHOROBY CYWILIZACJI poza chorobami układu krążenia i nowotworami coraz częściej występują choroby alergiczne spowodowane zanieczyszczeniem środowiska naturalnego, lub czynnikami genetycznymi. Najczęstsze choroby alergiczne to pyłkowica /uczulenie na pyłki traw, drzew i chwastów/. Nie leczony alergik choruje na astmę oskrzelową.