TRAUMATOLOGIA NARZADU RUCHU

URAZ- działanie czynnika zewnętrznego, który wywołuje w organizmie zmiany anatomiczne i czynnościowe. Mogą je wyzwolić czynniki fizyczne-( mechaniczne, energia promienista i termiczna), Chemiczne( kwasy i zasady), Mieszane

USZKODZENIE nazywa się wynik działania urazu na organizm. Jego wielkość i charakterystyka zależy od rodzaju i siły urazu i odporności tkanki.

URAZ NARZĄDU RUCHU

- Uraz tkanek miękkich

- skręcenie stawu

- zwichnięcie stawu

- złamania

DIAGNOSTYKA NARZĄDU RUCHU

- badanie kliniczne

- klasyczne zdjęcie RTG
* projecka AP i boczna

* projekcja specjalna

- diagnostyka obrazowa (CT i MRI)

- ultrasonografia

- scyntygrafia z podaniem kontrastu który odkłada się w miejscu uszkodzenia tkanek

URAZ TKANEK MIĘKKICH

- ZAMKNIETY

• Stłuczenie

• Uszkodzenie jednostek mięśniowo- ścięgnistych

• Naciągnięcie

• Naderwanie

• Przepuklina mięśniowa

• Przerwanie

• Uszkodzenie kaletek maziowych

- OTWARTE- rany

STŁUCZENIA

- uszkodzenie powstaje podczas upadku na twarde podłoże lub uraz tępym narzędziem

- dotyczy skóry, tkanki podskórnej, mięśni i kości

- objawy: ból, obrzęk, uszkodzenie naczyń (wylew krwawy), wzmożone ocieplenie, otarcie naskórka, podskórne uszkodzenie tkanki

URAZ STAWU

Skręcenie (distorsio)

• Siła urazu przekracza mechaniczną wytrzymałość torebki stawowej

• Zakres wywołanego ruchu jest większy od fizjologi

• Objawy kliniczne

• Lekkie (naciągnięcia), ból minimalny, obrzęki i krwiak, bak ruchów patologicznych

• Średnie (naderwanie), Jak wyżej + ruchy patologiczne

• Ciężkie (rozerwanie), silny ból, duży obrzęk i duża niestabilność stawu

• Objawy radiologiczne

• Brak zmian w układzie kostnym

• Czasami widoczna asymetria szpary stawowej

• Leczenie- Faza ostra- zasada PRICE (ochrona, spokój, ochłodzenie, ucisk, uniesienie)

• Faza podostra- ćwiczenia izometryczne i czynne do granicy bólu, łagodnie rozgrzewamy

• Faza przewlekła- wzmacnianie, ćwiczenia czynne wolne i z oporem i itp.

Zwichnięcie (luksatio)

Pourazowe uszkodzenie stawu z całkowitą, trwałą lub chwilową utratą kontaktu powierzchni stawowych.

PODWICHNIĘCIE (subluksacja)

Pourazowe uszkodzenie stawu z częściową trwałą lub chwilową utratą kontaktu powierzchni stawowych

ZWICHNIĘCIE- objawy kliniczne

Ból, obrzęk, krwiak, zniekształcenie obrysu stawowego, zniesienie ruchu w stawie, przy próbie ich wykonania (ruch czynny i bierny)

Objawy radiologiczne- przemieszczenie kości, brak styczności powierzchni stawowej, ewnetulanie złamanie

Leczenie- nastawienie- ręczne, wyciągi, operacyjne, Unieruchomienie (gips)- mięśnie po zwichnięciu są mocno napięte i po nastawieniu mogą z powrotem zwichnąć staw- w stawie biodrowym są to mięśnie przyczepiające się na krętarzu większym.

Faza podostra i przewlekła- Kineza i fizykoterapia

ZŁAMANIA (fraktura)

• Przerwanie ciągłości tkanki kostnej obejmujący cały jej obwód

NADŁAMANIE

• Pęknięcie- części przekroju np. 1/3 lub ½

MECHANIZM URAZU KIERUNKU DZIALANIA SIŁ WARUNKUJĄCY RODZAJ ZAŁAMANIA

- złamanie otwarte

- złamania zamknięte

- złamania powikłane

- Złamania nie powikłane

PODZIAŁA ZE WZGLĘDU NA SZCZELINĘ ZŁAMANIA
- poprzeczne

-skośne

- spiralne

- z odłamem pośrednim

- wieloodłamowe (zmiażdżeniowe)

PODZIAŁA ZŁAMANIA ZE WZGLĘDU NA PRZEMISZCZENIA SIĘ IODLAMÓW

- boczne

- ze skróceniem

- z wydłużeniem

- kontowe

ZŁAMANIA OBEJUMJĄCE NASADY TWORZACE STAW I POWIERZCHNIE STAOWOWE
- śródstawowe

- Przezstawowoe

ZŁAMANIA PATOLOGICZNE

- nowotworowe, torbiele, osteoporoza

- złamania z odwapnienia po unieruchomieniu

- złamania w MPDz

- osteosakroma

- złamania zmęczeniowe- długotrwały nacisk na jakąś powierzchnię

ZŁAMANIA U DZIECI

- złamania zielonej gałązki- okostna nie jest przerwana co zabezpiecza przed przesunięciem się kości poza przesunięciem kątowym

- urazowe- złuszczenie nasad

- awolusyjne- z pociągania- mięsień w czasie skurczu może oderwać odłamy kostne np. złamanie w obrębie wyrostków kolczystych powodują tzw złamania Kopacza

RODZAJ ZŁAMANIA warunkuje jego dalsze leczenie

- nie operacyjne leczenie złamania

* jedno czasowe anatomiczne nastawienie złamań + unieruchomienie

* wyciągi- powolne nastawienie na wyciągu szkieletowym + unieruchomienie

* czynnościowe (zwichnięcia i złamania w obrębie stawu kolanowego i biodrowego (Gruccy)

OPERACYJNE LECZENIE ZŁAMANIA I WSKAZANIA
- złamanie otwarte

- złamanie nie możliwe do nastawienia

- złamanie powikłane uszkodzeniem naczyń i nerwów

- złamania towarzyszące urazom wielonarządowym

OSTEOSYNTEZA STABILNA

- anatomiczne nastawienie odłamów

- brak ruchomości odłamów po zespoleniu

- przenoszenie obciążeń statycznych i dynamicznych przez kość a nie elementy zespalające, utrzymanie zespolenia aż do uzyskania zrostu

- zespolenie zewnętrzne nie jest konieczne

RODZAJE ZESPOLEŃ

- o. wewnętrzna- dociskowe, osiowe, mieszane, śródszpikowe

- o. zewnętrzne- Ilizarowa, Wagnera

OSTEOSYNTEZA WEWNĘTRZNA- zespolenia dociskowe i osiowe,

OSTEOSYNTEZA ZEWNĘTRZNA- zespolenia mieszane- krętarz szyjka\

GOJENIE KOŚCI

- kość ma zdolność do całkowitej regeneracji po urazie (złamania), w przypadku stworzenia odpowiednich warunków gojenia się odtwarzana jest prawidłowa budowa i architektura tkanki

SCHEMAT PRAWIDŁOWEGO GOJENIA SIĘ

FAZA I- tworzenie krwiaka w miejscu urazu

FAZA II- tworzenie kostniny włóknistej

FAZA III- tworzenie kostnininy pierwotnej

FAZA IV- tworzenie kostniny wtórnej

FAZA V- przebudowa

POWIKLANIA URAZU NARZĄDU RUCHU

- wczesne- uszkodzenie naczyń, nerwów, tkanek miękkich, łąkotki i zespół ciasnoty przedziałów powięziowych

- późne- pourazowe przykurcze, zrosty i zesztywniania, skostnienia poza szkieletowe, zespoły z niedokrwienia (Volkmanna, Sudecka), zaburzenia wzrostu, stany zapalne kości i stawów