GERIATRIA WYKŁAD 3
dr Piotr Czynsz

CZYNNIKI RYZYKA NOWOTWORU JĄDRA :

• WNĘTROSTWO (niezstąpienie jądra do moszny do 2r.ż),

• synowie pierworodni,

• chłopcy z ciąż tzw. niepowściągliwych wymiotów,

• chłopcy z zespołem dyzgenezji jąder,
  

EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORU :

• od lat 50 - tych liczba chorych na tę jednostkę chorobową powoli wzrasta,

• stale wzrasta liczba zgonów z powodu nowotworu,
  

• nowotwory jądra stanowią około 1% ogółu nowotworów, jednak stanowią najczęstrzą przyczynę zgonów z powodu nowotworów u mężczynz,
  

• wzrost zachorowań o 1-2% / rok,

• najczęściej mężczyźni w wieku 15 - 44 lata,

• średnia skrócena życia 35,6%,

• średnia przeżycia po wykryciu nowotworu - 9miesięcy,
  

• rozprzestrzenianie się nowotworu w formie przerzutów jest tak szybkie, że z regóły przerzyty są wykrywane prędzej niż nowotwór pierwotny,
  

• rozsiane przerzuty nowotworu okrajają możliwość wybrania formy leczenia jaką jest resekcja i teleradioterapia,
  

OBIAWY NIEPOKOJĄCE :

• zgrubienie w okolicy jadra i moszny,

• dolegliwości bólowe okolicy jądra (tempy długi lub okresowy charakter bólu),

• ciężkie jądra,

• zmiany okolic moszny (zmiany kolorystyczne),

ŁAGODNY ROZROST STERCZ (BPH) - jest procesem związanym z niekontrolowanym rozrostem komórek stercza i elementów włóknisto - mieśniowych i gruczołowych,

EPIDEMIOLOGIA :

• dotyczy około 35% populacji mężczyzn powyżej 60 r.ż,

• najczęściej u populacji ludzi białych, kolejno czarni i azjaci,

• pierwsze obiawy około 40 - 50 r.ż,
  

• łagodny rozrost stercza nie u wszystkich obiawia się w postaci obiawów (oboby chorujące na BPH mogą żyć bezobiawowo),
  

• wielkość gruczolaka nie zawsze wpływa na przebieg i nasilenie obiawów,
  

FAZY KLINICZNE ROZROSTU STERCZA :

1. OKRES POCZĄTKOWY - zaburzenia mikcji (częste oddawanie moczu, oddawanie moczu porcjami tzw. przerywana mikcja),
   

2. OKRES CZĘŚCIOWEGO ZALEGANIA MOCZU (niebespieczny ponieważ sprzyja rozwojowi bakterii dzieki korzystnym warunką [wilgotność, pH, temperatura]
   w konsekwencji infekcje i stany zapalne płony pęcherza),
   

3. OKRES DEKOMPRESJI (zachamowanie odpływu moczu - w konsekwencji zatrucie mocznikiem przez powrót do krwioobiegu - uszkodzenie mózgu),

TEMAT 2

CUKRZYCA U OSÓB STARSZYCH :

• najczęściej typ II - niezależny od insuliny (NIDDM) - cechą charakterystyczną jest to, że niedobór insuliny nie występuje albo ma inne przyczyny niż cukrzyca typu I,
  

• rozpowszechnianie się cukrzycy typu II w ostatnich dekadach ma charakter epidemii, związane jest z wydłużeniem się czasu trwania życia, rosnącym odsetkiem osób starszych,
  

• próg nerkowy 180 mg%,

• glikemia na czczo126mg%,
  

PODŁOŻE CUKRZYCY TYPU II :

1. czynniki inwoulacyjne,

2. czynniki genetyczne,

3. czynniki środowiskowe,
   

• w starości zmniejsza się wrażliwość komórek beta trzustki na wzrost stężenia

glukozy w surowicy krwi np. po posiłku, jest to wyrazem niewydolności tych

komórek, zaniku zdolności do reagowania na wyższe stężenie glukozy,

• paradoksalnie ogólna ilość insuliny jest zwykle wyższa z powodu receptorowej

i pozareceptorowej insulinooporności komórek m.in.: tucznych,

mm.szkieletowych i komórek wątrobowych,

• predyspozycje do insulinooporności są uwarunkowane genetycznie, a ich

wykrycie następuje pod wpływem czynników środowiskowych np. otyłość
u 80%, błędy żywienia, zmniejszona aktywność ruchowa, leki zwiększające
ilość glukozy we krwi (moczopędne, L-dopa, estrogeny, hydrokortizon),

ZMIANY W TKANKACHNA SKUTEK CUKRZYCY :

• przedwczesne występowanie zaniku mięśni szkieletowych i zaćmy,

• cukrzyca sprzyja miażdżycy naczyń ze wszystkim jej następstwami,
  

• strukturalne zmiany błon podstawnych i ścian małych naczyń, powoduje powstanie mikroangiopatii - przyczyniającej się do niewydolności wielu narządów i układów,

PIERWSZE OBIAWY CUKRZYCY TYPU II :

• zakażenie skóry, świąd krocza (grzybica),

• hypoglikemia : zaburzenia pamięci, bóle głow szczególnie w godzinach rannych, depresja, osłabienie,

• inne ; głod, potliwość, apatia, senność,

• groźna hipoglikemi i przewlekła neuroglikopenia - przyczyna śpiączki cukrzycowej,

• duże stężenie glukozy we krwi może nie powodować wystąpienia pragnienia ani glikozurii,
  

POWIKŁANIA CUKRZYCY :

• retinopatie i nefropatie,

• nadciśnienie tętnicze,
  

• polineuropatie - zaburzenia czucia powierzchownego, parastezje, a niekiedy nawet porażenia kończyn,
  

• neuropatia autonomiczna - pocenie twarzy, głowy i karku pod wpływem bodzców smakowych, hypotonia ortosomatyczna, zatrzymanie akcji serca lub/i oddychania,
  

• stopa cukrzycowa - tj. współistnienie obiawów jałowej martwicy kości, polineuropati, angiopatii ze zgorzelą oraz grzybicą skóry i paznokci,
  

WYKRYWANIE CUKRZYCY :

• ocena progu nerkowego,

• poziom cukru we krwi,

• profil całodobowy,

• badanie moczu - ciała ketonowe,

• profil lipidowy,

LECZENIE CUKRZYCY :

• obniżenie masy ciała ( ćwiczenia ruchowe i dietoterapia - po 70 roku życia zmniejszenie zapotrezbowania energetycznego, zmniejszenie kaloryczności posiłku
  o około 30 %, zapotrzebowanie energetyczne pokryte w 55 - 60% przez węglowodany, 30% tłuszcze, 20% białko, eliminacja cukrów prostych z diety,
  15 - 20 kcal/ kg należnej mc ),
  

• lecznie farmakologiczne : najmniejsza skuteczna dawka leków - lecznie insuliną,

• edukacja chorego,
  

ZABURZNIA GOSPODARKI WĘGLOWODANOWEJ - dyslipidemie, nadciśnienie tętnicze, upośledzenie funkcji nerek, hipoglikemia (leki moczopędne)

1