Teorie w pielęgniarstwie

Współczesna literatura proponuje około 300 teorii pielęgnowania.

Cele teorii pielęgnowania

• Naukowy,

• Praktyczny,

• Dydaktyczny,

Teorie pielęgniarstwa

Związek nauki z teorią

Teorie pielęgniarstwa

„logicznie spójny i uporządkowany zbiór twierdzeń, spełniający metodologiczne kryterium naukowości danej dyscypliny”.

Jedynak 1996

Teorie odpowiadają na pytania

Czym dla autora danej teorii jest pielęgnowanie

Kim jest pielęgniarka, jej rola w stosunku do podmiotu opieki

Na czym polega istota opieki aby uzyskać optymalne wyniki

Blak 1995

Teorie pielęgniarstwa
Pojęcia wspólne dla wszystkich teorii:

• Osoba

(podmiot opieki)

• Środowisko

(domowe, pracy, nauki)

• Zdrowie

(odnoszące się do definicji danego teoretyka)

• Pielęgnowanie (istota pielęgnowania, treść)

Teorie pielęgniarstwa
Twierdzenia wspólne dla wszystkich teorii pielęgniarstwa

• Podmiot opieki odnosi korzyści z opieki pielęgniarskiej,

• Podmiot opieki ma możliwość poprawiania swojego stanu zdrowia, ma do tego siłę

• Zdrowie człowieka to nie tylko zaspokojenie potrzeb fizjologicznych,

• Środowisko naturalne i inni ludzie mają wpływ na człowieka, ludzi

Teorie pielęgniarstwa Twierdzenia wspólne dla wszystkich teorii pielęgniarstwa

• Zdrowie to wartość pozytywna

• Pielęgnowanie różni się od innych form dbania o zdrowie

• Ulepszenie opieki pielęgniarskiej następuje w wyniku głębszego poznania istoty ludzkiej

• Pielęgniarstwo ma udział w pokazaniu związku pomiędzy stanem zdrowia a chorobą

Ciechaniewicz 2006

Teoria Florence Nightingale

Model pielęgniarstwa F.N. - model koncentryczny (1860) Ciechaniewicz 2006

Teoria Florence Nightingale -

Podstawowe pojęcia

Człowiek, istota ludzka

Zdrowie

Środowisko

Pielęgnowanie

Podstawowe założenia teoretyczne

Zdrowie człowieka uzależnione od środowiska

Pielęgniarka wpływa na zmiany w środowisku a tym samym na zdrowie człowieka

Naukowość pielęgniarstwa

Florencja Nightingale

Miała świadomość potrzeby naukowości w pielęgniarstwie.

Naukowość pielęgniarstwa.
Model teoretyczny pielęgniarstwa Florence Nightingale

Pacjent postrzegany jako całość bio - psycho -społeczna i duchowa - podejście holistyczne.

Naukowość pielęgniarstwa.
Model teoretyczny pielęgniarstwa Florence Nightingale

Zdrowie możliwe do osiągnięcia poprzez zmiany w środowisku w zakresie:

Czystości otoczenia

Czystości wody

Prawidłowości odżywiania

Wilgotności i ruchu powietrza

Usuwania nieczystości

Choroba wywołana jest przez braki środowiska

Naukowość pielęgniarstwa.
Model teoretyczny pielęgniarstwa Florence Nightingale

Kanony pielęgniarstwa

1. Dbanie o zapewnienie dostępu świeżego powietrza: wietrzenie, zapobieganie przeciągom, zapobieganie wyziębieniu

2. Możliwość widzenia nieba i słońca: czyste okno, usytuowanie łóżka względem okna, werandowanie

3. Zapewnienie wypoczynku poprzez udostępnienie dźwięku z otoczenia. Izolacja od hałasu.

Naukowość pielęgniarstwa.
Model teoretyczny pielęgniarstwa Florence Nightingale

4. Zapewnienie różnorodności bodźców: zmiana kwiatów

5. Dbanie o higienę własną i pacjenta: , mycie rąk, powierzchni

6. Likwidowanie niepokoju, bezsenności: słanie łóżka

7. Prawidłowe odżywianie

8. Terapeutyczne komunikowanie

9. Gromadzenie danych na podstawie obserwacji

10. Organizacja pracy własnej i opieki nad pacjentem

11. Cechy pielęgniarki współistniejące z powołaniem

12. Zapewnienie warunków sanitarnych

Naukowość pielęgniarstwa.
Model teoretyczny pielęgniarstwa Florence Nightingale

Zakres pielęgnowania i jego charakter uzależniony jest od stanu środowiska

Pielęgnowanie pozostaje w ścisłym związku z przemianami w środowisku

(zdrowie uzależnione jest od

środowiska). Działania

skierowane na środowisko -

nieprawidłowe: zmiany, prawidłowe - utrzymanie.

Teoria Virginii Henderson

Pielęgniarka

Teoria Virginii Henderson

Podstawowe pojęcia

Pojedynczy człowiek

Pielęgniarka

Zdrowie

Niezależność pacjenta

(cel pielęgnowania)

Teoria Virginii Henderson
podstawowe założenia

Zdrowie uzależnione jest od stanu zaspokojenia potrzeb bio - psycho - społecznych i duchowych dlatego:

1. Istnieje konieczność rozpoznania potrzeb człowieka

Potrzeby: dopływu świeżego powietrza, odżywiania, odpowiedniego nawodnienia, wydalania, ruchu, snu i odpoczynku, ubioru, termoregulacji, czystości, bezpieczeństwa, komunikacji, wiary (wyznanie), pracy, uczenia się

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Virginii Henderson

2. Pielęgnowanie polega na asystowaniu człowiekowi choremu lub zdrowemu), aby powrócił do zdrowia lub uzyskał jego poprawę.

Teoria Virginii Henderson
Rola pielęgniarki

1. Asystowanie (pomaganie) podmiotowi opieki w rozpoznaniu 14 potrzeb

2. Dążenie do zaspokojenia tych potrzeb gdy pacjent, podmiot opieki nie ma wiedzy, siły, woli.

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Virginii Henderson

Zastosowanie:

• W każdej sytuacji zdrowotnej pacjenta

W Opiece środowiskowo - rodzinnej

W stosunku do leżących w szpitalu ciężko chorych

Po przewartościowaniu tych założeń

teoretycznych w celu zapewnienia warunków

sprzyjających wysokiej jakości opieki

pielęgniarskiej.

Teoria Dorothy Orem

Model D.O. - model liniowo - kołowy (1971) Torres 1986

W - współdziałanie, < deficyt współdziałania

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Dorothy Orem

Teoria D. Orem

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Dorothy Orem

Teoria samoopieki: Człowiek posiada naturalną skłonność do zapewnienia opieki sobie oraz bliskim. Posiada potencjał niezbędny do dbania o własne zdrowie.

Każdy człowiek odpowiada za własne bezpieczeństwo, zdrowie i życie - samoopieka

Samoopieka to wyuczona aktywność, którą człowiek podejmuje i kontynuuje w celu utrzymania życia, zdrowia i dobrego samopoczucia.

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Dorothy Orem

Deficyt samoopieki

Występuje gdy jednostka nie jest w stanie (w stopniu częściowym lub pełnym) opiekować się sobą i zaspokajać potrzeb.

Pacjent staje się biorcą opieki

Pielęgniarka pomaga w samoopiece: całkowite lub częściowe kompensowanie ograniczeń, wspieranie lub uczenie.

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Dorothy Orem

W zależności od stopnia deficytów samoopieki i zakresu pomocy Orem wyróżnia 3 systemy pielęgnowania:

1. System całkowicie kompensacyjny działanie „za pacjenta”

2. System częściowo kompensacyjny

3. System wspierająco - edukacyjny

Naukowość pielęgniarstwa.
Teoria Dorothy Orem

Pielęgniarka włączy się do opieki gdy stwierdzi deficyt samoopieki.

---