WYKŁAD 12
Bad. Jaronen, Murdack 1993
Uczniowie proszeni są o wyjaśnienie nauczycielom, rodzicom przyczyn swoich porażek w szkole i przyczyn sukcesów. Następnie to samo czynią wobec swoich dorastających kolegów
Tłumaczenie rodzicom:
porażka (w teście/ szkoła) - efekt braku zdolności
-> sukces: częściej jako wynik własnego wysiłku raczej niż zdolności
Tłumaczenia kolegom:
porażka -> częściej jako efekt braku motywacji
sukces -> częściej jako efekt zdolności
Atrybucyjna analiza zjawisk klinicznych ( lęk, depresje)
Wykazuje, że nie powstają one bezpośrednio jako rezultat zewnętrznego bodźca, ale zależy od tego jak są one interpretowane
Beck 1979 - analizuje poznawcze determinanty (przyczyny) i konsekwencje depresji
Główne pojęcia:
- nierealistyczne obserwacje: negatywne obserwacje własnej osoby i sytuacji i przyszłości
- Ja. Widziane jako nieadekwatne, bezwartościowe z przyszłością bez nadziej
Sztywne schematy poznawcze, dlaczego depresyjne osoby podtrzymują nierealistyczne widzenie siebie, sytuacji, przyszłości -> mimo rozbieżnych z taką percepcją pozytywnych informacji
Błędne przetwarzanie informacji -> generuje złe emocje -> zbyt szybko z pojedynczych przypadków generowane są ogólne wnioski (on raz na mnie krzywo spojrzał, a ja już sadzę, że mnie nie nawiedzi)
BECK - zbyt szybkie wnioskowanie o wewnętrznych stałych, osobowościowych czynnikach niepowodzeń prowadzi do depresji
TERAPIA ATRYBUCYJNA: (c.d.)
Problem pacjenta NIE polega na doznawaniu pewnych uczuć czy objawów, ile na przypisaniu im znaczenia i przyczyn -> dostarcza się pacjentowi nowych interpretacji jego doznań oraz informacji o czynnikach - przyczynach tych zachowań
KOMUNIKOWANIE WYNIKÓW ATRYBUCJI:
- pośrednie, nie intencjonalne: poprzez zachowania, które dowodzą, że „obwiniamy” kogoś za jego grzechy / atrybucje wewnętrzne / lub szukamy zewnętrznych usprawiedliwień / pomagam /
- strategiczne, manipulacyjne: zachowania i wypowiedzi … ? …
Rozwój percepcji społecznej (wg. Flavell 1974-77)
Warunki specyficznej „ludziej” percepcji innych ludzi:
- świadomość, że inny człowiek ( nie tylko samo dziecko) posiada wewnętrzne właściwości
(dziecko > tylko ja mam wewnętrzne życie, tylko ja coś czuje
wg. Piaget dziecko jest w środku świata)
- inny człowiek może posiadać takie właściwości, których spostrzegający nie posiada
- świadomość procesu wnioskowania (interferencji) o cechach innego człowieka
z cech widocznych z zachowania
Decentracja interpersonalna:
->związana z operacyjnością myślenia
Piaget - odwracalność operacji, bad. Nad „stałością masy”
Proszono dzieci by przelewały wodę do naczyń wąskich + wysokich oraz niskich + szerokich > pytano, czy dzieci uważają, że w obu naczyniach jest taka sama ilość wody
- d 6 roku życia -> w wąskich jest więcej wody
związane ze strukturalnymi cechami reprezentacji poznawczych z izolacją różnych struktur ( Feffer, Role Taking Test: RTT)
(test projekcji z modyfikacjami)
- seria obrazków przedstawiających sceny z życia, np. mężczyzna stoi przy oknie, kobieta wiesza firanki „X” temu podobnych sytuacji
-polecenia:
Opisz co widzisz na obrazku
- opisz jak byś był kobietą
- opisz z tego punktu widzenia tego mężczyzny
dla dorosłych inne obrazki:
- pyt. Czy są w stanie z różnych stron opisać tą historyjkę?
2 rodzaje utrudnień przy przyjmowaniu cudzej perspektywy, wg. Reyowskiego 1977
- intelektualne (złożoność sytuacji, odległość perspektywy)
- emocjonalne (procesy emocjonalne utrudniają decentrację , gniew, wrogość)
Zdolność decentracji zwiększa (wg. Hoffmana)
-zabieg indukcji - wskazywanie konsekwencji własnego zachowania dla innych
- trening w przyjmowaniu różnych perspektyw ( coś jakby test RTT w życiu)
- dobre kontakty z rodzicami, doświadczenie bycia traktowanym empatycznie
BADANIE MEYERA 1992 i GRAHAMA 1990
Jak uczniowie i studenci reagują na oceny komunikaty nauczycieli
„ Przekładanie” charakteru ocen po sukcesie i porażce - na ocenę zdolności ucznia
WYNIKI:
- mniej przyjacielska reakcja po sukcesie a większe obwinianie i złość nauczyciela po niepowodzeniu
Kiedy ktoś chwali nas za „średnio dobry” wynik - nie ceni naszych zdolności
ROZWÓJ PERCEPCJI SPOŁECZNEJ
od opisu zewnętrznego - do opisu cech psychologicznych
od egocentryzmu ( dzieci nie przypisują innym ludziom tego, czego sami nie przeżywają) - do decentracji ( ujmowanie innego człowieka z innej perspektywy niż nasza własna)
od chaosu- do uporządkowania, nadawania struktury