Referat dla rodziców:
„CHARAKTERYSTYKA ROZWOJU DZIECKA 3 LETNIEGO
A PRZYSTOSOWANIE SIĘ DO WARUNKÓW WYCHOWANIA ZBIOROWEGO”
Wiek przedszkolny w życiu człowieka jest okresem najintensywniejszych przemian rozwojowych. często postuluje się w różnych opracowaniach badanie zagadnienia przystosowania małych dzieci do warunków wychowania zbiorowego. Dziecko, aby mogło w pełni korzystać ze stymulującej roli środowiska przedszkolnego, powinno być do niego przystosowane, czyli musi uruchomić szereg mechanizmów i procesów wewnętrznych, zmodyfikować standardy swoich dotychczasowych zachowań, nauczyć się wchodzić w interakcje z nie znanym sobie otoczeniem.
Przystosowanie dziecka do warunków życia zbiorowego wyznaczane jest współdziałaniem różnorodnych czynników. Sam proces rozwojowy u małych dzieci nasuwa rozliczne problemy w zakresie przystosowania się do otoczenia.
Przystosowanie się jednostki zależy od jej wyposażenia w pewne wrodzone sprawności poznawczo - intelektualne, posiadany aktualnie poziom pojęciowy i sprawności instrumentalne związane z samowiedzą czy chociażby znajomość swoich potrzeb i umiejętność ich wyrażania a także możliwości ich zaspokajania.
Jest ono zdeterminowane właściwościami procesów neurofizjologicznych jednostki. Podstawowe funkcje zabezpieczające adaptację to - według kryteriów biomedycznych:
poziom dojrzałości centralnego układu nerwowego,
poziom dojrzałości immunologicznej,
poziom rozwoju somatycznego.
Wśród kryteriów psychologicznych na pierwszy plan wysuwa się poziom reakcji emocjonalno-poznawczych oraz poziom sprawności psychomotorycznych. Ponadto w rozwoju dziecka istnieją okresy negatywnej sensytywności na zmiany.
Wiek przedszkolny to okres w życiu człowieka charakteryzujący się rozwojem wielu procesów poznawczych, przemian w organizmie spowodowanych dojrzewaniem i doskonaleniem jego funkcji pod wpływem ćwiczeń, kształtowania podstawowych struktur osobowości itp. Nie oznacza to jednak równoległego i równomiernego wznoszenia się wszystkich sfer na coraz to wyższy poziom ontogenezy, dysharmonia między nimi jest zjawiskiem naturalnym . Stąd w rozwoju dziecka dają się zaobserwować okresy bardzo intensywnych przemian, ale też i okresy wyciszenia. Dopiero z pewnego dystansu czasowego daje się zauważyć nową jakość.
Przyglądanie się właściwościom rozwojowym dziecka 3-letniego uświadamia nam, jak wiele trudności i ograniczeń wynika tylko z samego procesu rozwojowego, z którym musi ono przecież poradzić sobie podczas adaptacji. Tak więc możemy powiedzieć, że przebieg tego procesu zależy zawsze od ogólnego poziomu rozwoju psychoruchowego dziecka, u którego żaden z mechanizmów adaptacyjnych nie jest w pełni ukształtowany i dojrzały.
Reasumując, mamy u dzieci 3-letnich do czynienia z szeregiem właściwości rozwojowych nie sprzyjających rozpoczynaniu edukacji przedszkolnej, z jednocześnie pojawiającymi się tendencjami w rozwoju przemawiającymi za poszerzeniem środowiska wychowawczego. Do tych pierwszych, nie sprzyjających przystosowaniu należy zaliczyć:
niski poziom autoidentyfikacji,
wysoka reaktywność na szereg bodźców,
dominacja sfery emocjonalnej i wynikające stąd konsekwencje w zaspokajaniu potrzeb dziecka, np. potrzeby bezpieczeństwa, miłości,
niski poziom kompetencji językowej,
aktualny poziom rozwoju poznawczego i sposób poznawania pojęć czasu i przestrzeni, niezwykle potrzebnych do orientacji w nowym środowisku społecznym,
nieznajomość środowiska materialnego, w którym dziecko ma samodzielnie funkcjonować przez wiele godzin,
obecność nie sprzyjających tendencji w rozwoju osobowości dziecka do rozwijania jego poczucia przynależności do grupy społecznej.
Za rozpoczynaniem edukacji przedszkolnej przemawiają w rozwoju dziecka następujące tendencje:
poszukiwanie uwagi u innych, np. u rówieśników,
wzrost autonomii dziecka wobec matki i rosnąca niezależność w zaspokajaniu szeregu potrzeb fizjologicznych.
Wiek przedszkolny to okres osiągania kolejnego stadium dojrzałości fizjologicznej organizmu i rozwoju intelektualnego, budowania podstawowych struktur osobowości, to złoty wiek uczenia się, zdobywania doświadczeń społecznych dziecka., w tym i przystosowujących do życia w grupie.
Proces przystosowania się dzieci 3-letnich do przedszkola może stać się dla wielu z nich sprawcą korzystnych zmian w rozwoju pod warunkiem, że będzie on przebiegał na miarę ich możliwości. Nie każdy 3-latek jest na tyle dojrzały i gotowy, aby temu procesowi samodzielnie nadać właściwy kierunek. Istnieje potrzeba wsparcia dziecka w tym działaniu przez intencjonalnie stworzone środowisko wychowawcze. Poznawanie przez dzieci nowego środowiska społecznego jest szansą na wzbogacenie i stymulację procesów rozwojowych, uspołecznienie, ale tylko wówczas gdy to środowisko zaakceptują.