Przepis nie musi się pokrywać z normą prawna
Przepis blankietowy - rodzaj przepisu prawnego, który pewnych kwestii sam nie rozstrzyga, sam nie wyznacza sposobu postępowania adresatów, lecz wydawane rozstrzygnięcie uzależnia od postanowień innych generalnych aktów prawnych.
Norma prawna - to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym.
Cechy normy prawnej:
Ma charakter ogólny i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek
Ma charakter dwustronny (dla jednej osoby obowiązek, dla drugiej prawo)
Jest zagwarantowana przymusem państwowym
Jest zbudowana z 3 części:
Hipotezy - określa, w jakiej sytuacji norma znajduje zastosowanie
Dyspozycji - wskazuje obowiązujący w danej sytuacji sposób zachowania
Sankcji - nie należy jej utożsamiać z karą (taką postać przybiera jedynie norma prawa karnego) Np. sankcją za naruszenie zasad sporządzania testamentu jest jego nieważność
Rodzaje norm prawnych:
Bezwzględnie obowiązujące (imperatywne) - zawierają niepodważalny nakaz państwa, od wypełnienia, którego nie można się uchylić, nawet, jeżeli wszystkie osoby biorące udział w jakiejś transakcji zgadzają się na uregulowanie własnych praw w sposób odmienny niż nakazuje norma imperatywna tego rodzaju umowa jest nieważna
Względnie obowiązujące (dyspozytywne) - strony umowy zobowiązane są w trakcie jej wykonania postępować zgodnie z normami dyspozytywnymi tylko wtedy, gdy spraw, których norma dotyczy nie uregulowały inaczej w umowie.
Gałęzie prawa:
Podstawowym kryterium, w oparciu, o które następuje wyodrębnienie zespołu norm w gałąź prawa, stanowi jednorodność regulowanych przez te normy stosunków społecznych (wspólny lub jednakowy przedmiot regulowania).
Prawo konstytucyjne - zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa.
Prawo administracyjne - zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku władczej działalności tych organów.
Prawo finansowe - zespół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę, oraz tryb działania organów i instytucji finansowych.
Prawo cywilne - zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi - w danej sprawie - podmiotami prawa.
Prawo rodzinne - to zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki pomiędzy małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli.
Prawo pracy - to zespół norm regulujących stosunki miedzy pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy.
Prawo karne - to zespół norm mówiących, jakie czyny są przestępstwami, ustalających kary za te przestępstwa oraz określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej.
Prawo procesowe - nie jest jednolitym zespołem norm, wyróżnia się w nim:
Prawo cywilne procesowe - to zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy oraz właściwość tych organów.
Prawo karne procesowe - to zespół norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości.
Stosunek prawny - jest to stosunek społeczny uregulowany przez prawo, Np. ktoś pożyczył komuś pieniądze
Stosunki społeczne powstają, kiedy człowiek, na co dzień styka się z ludźmi, w swoim charakterze są zróżnicowane.
Osoby lub grupy osób uczestniczące w stosunku prawnym nazywa się stronami stosunku prawnego, w każdym stosunku uczestniczą przynajmniej 2 strony.
Elementy stosunku prawnego:
Prawo podmiotowe - przysługująca określonemu podmiotowi prawa możliwość domagania się od innego podmiotu prawa pewnego zachowania się (oddania pieniędzy, udzielenia urlopu, wykonania zamówienia)
Obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu
Podmiot prawa
Podmiot obowiązku
Przedmiot stosunku prawnego
Podmiot prawa - ten, kto może posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną. Podmiotowość prawną nadaje prawo. Każdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili urodzenia aż do śmierci.
Podmiotem prawa jest:
Osoba fizyczna
Osoba prawna
Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, jeśli posiada zdolność prawną
Stosowanie prawa - określenie przez upoważniony organ państwowy konsekwencji prawnych pewnego stanu faktycznego. Wynikiem stosowania prawa jest sformułowanie konkretnych i indywidualnych norm, opartych na generalnych i abstrakcyjnych normach systemu prawnego.
Zarówno sama czynność stosowania prawa, jak i sformułowany w jej wyniku dokument nazywane bywają aktem stosowania prawa.
Od stosowania prawa odróżnia się tworzenie prawa (formułowanie generalnych i abstrakcyjnych norm prawnych przez organy państwowe), przestrzeganie prawa (świadome zachowanie dowolnego podmiotu zgodnego z obowiązującymi normami prawnymi), oraz realizowania prawa (nieświadome zachowanie zgodne z obowiązującymi normami).
W zależności od rodzaju podmiotu stosującego prawo, wyróżnia się sądowe i administracyjne stosowanie prawa. Administracyjne stosowanie prawa to wydawanie decyzji w oparciu o akty prawne. Sądowe stosowanie prawa to wydawanie orzeczeń sądowych.
Etapy stosowanie prawa:
Ustalenie stanu faktycznego, czyli zebranie materiału dowodowego o faktach, z którymi mają być wiązane skutki prawne;
Odpowiedź na pytanie, czy i jakie przepisy i ewentualnie zawarte w nich normy odnoszą się do ustalonego stanu faktycznego;
Interpretacja obowiązujących przepisów prawnych w celu ustalenia znaczenia normy prawnej;
Subsumpcja, czyli podciągnięcie ocenianego stanu faktycznego pod sformułowaną w wyniku wykładni normę prawną.
Podjęcie decyzji lub wydanie orzeczenia sądowego.
Finanse i Rachunkowość |
Przedmiot: Prawo finansowe (ćwiczenia) |
|
Rok akademicki 2012/2013 |
Semestr I |
|
Dr D. Benduch |
Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski |
|
2