Zadanie domowe - ćwiczenia 1

1. Istota prawa stanowionego:

• Prawo to zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym

Przepis prawa - elementarna część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepisem jest więc: artykuł, paragraf, punkt, ustęp, itd.

• Przepis nie musi się pokrywać z normą prawna

• Przepis blankietowy - rodzaj przepisu prawnego, który pewnych kwestii sam nie rozstrzyga, sam nie wyznacza sposobu postępowania adresatów, lecz wydawane rozstrzygnięcie uzależnia od postanowień innych generalnych aktów prawnych.

• Norma prawna - to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym.

• Cechy normy prawnej:

• Ma charakter ogólny i nie indywidualizuje osoby, na której ciąży wynikający z niej obowiązek

• Ma charakter dwustronny (dla jednej osoby obowiązek, dla drugiej prawo)

• Jest zagwarantowana przymusem państwowym

• Jest zbudowana z 3 części:

• Hipotezy - określa, w jakiej sytuacji norma znajduje zastosowanie

• Dyspozycji - wskazuje obowiązujący w danej sytuacji sposób zachowania

• Sankcji - nie należy jej utożsamiać z karą (taką postać przybiera jedynie norma prawa karnego) Np. sankcją za naruszenie zasad sporządzania testamentu jest jego nieważność

• Rodzaje norm prawnych:

• Bezwzględnie obowiązujące (imperatywne) - zawierają niepodważalny nakaz państwa, od wypełnienia, którego nie można się uchylić, nawet, jeżeli wszystkie osoby biorące udział w jakiejś transakcji zgadzają się na uregulowanie własnych praw w sposób odmienny niż nakazuje norma imperatywna tego rodzaju umowa jest nieważna

• Względnie obowiązujące (dyspozytywne) - strony umowy zobowiązane są w trakcie jej wykonania postępować zgodnie z normami dyspozytywnymi tylko wtedy, gdy spraw, których norma dotyczy nie uregulowały inaczej w umowie.

• Gałęzie prawa:

• Podstawowym kryterium, w oparciu, o które następuje wyodrębnienie zespołu norm w gałąź prawa, stanowi jednorodność regulowanych przez te normy stosunków społecznych (wspólny lub jednakowy przedmiot regulowania).

• Prawo konstytucyjne - zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa.

• Prawo administracyjne - zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne powstające w toku władczej działalności tych organów.

• Prawo finansowe - zespół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę, oraz tryb działania organów i instytucji finansowych.

• Prawo cywilne - zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi - w danej sprawie - podmiotami prawa.

• Prawo rodzinne - to zespół norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki pomiędzy małżonkami, krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli.

• Prawo pracy - to zespół norm regulujących stosunki miedzy pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy.

• Prawo karne - to zespół norm mówiących, jakie czyny są przestępstwami, ustalających kary za te przestępstwa oraz określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej.

• Prawo procesowe - nie jest jednolitym zespołem norm, wyróżnia się w nim:

• Prawo cywilne procesowe - to zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy oraz właściwość tych organów.

• Prawo karne procesowe - to zespół norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości.

• Stosunek prawny - jest to stosunek społeczny uregulowany przez prawo, Np. ktoś pożyczył komuś pieniądze

• Stosunki społeczne powstają, kiedy człowiek, na co dzień styka się z ludźmi, w swoim charakterze są zróżnicowane.

• Osoby lub grupy osób uczestniczące w stosunku prawnym nazywa się stronami stosunku prawnego, w każdym stosunku uczestniczą przynajmniej 2 strony.

• Elementy stosunku prawnego:

• Prawo podmiotowe - przysługująca określonemu podmiotowi prawa możliwość domagania się od innego podmiotu prawa pewnego zachowania się (oddania pieniędzy, udzielenia urlopu, wykonania zamówienia)

• Obowiązek odpowiadający prawu podmiotowemu

• Podmiot prawa

• Podmiot obowiązku

• Przedmiot stosunku prawnego

• Podmiot prawa - ten, kto może posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną. Podmiotowość prawną nadaje prawo. Każdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili urodzenia aż do śmierci.

• Podmiotem prawa jest:

• Osoba fizyczna

• Osoba prawna

• Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, jeśli posiada zdolność prawną

• Stosowanie prawa - określenie przez upoważniony organ państwowy konsekwencji prawnych pewnego stanu faktycznego. Wynikiem stosowania prawa jest sformułowanie konkretnych i indywidualnych norm, opartych na generalnych i abstrakcyjnych normach systemu prawnego.

• Zarówno sama czynność stosowania prawa, jak i sformułowany w jej wyniku dokument nazywane bywają aktem stosowania prawa.

• Od stosowania prawa odróżnia się tworzenie prawa (formułowanie generalnych i abstrakcyjnych norm prawnych przez organy państwowe), przestrzeganie prawa (świadome zachowanie dowolnego podmiotu zgodnego z obowiązującymi normami prawnymi), oraz realizowania prawa (nieświadome zachowanie zgodne z obowiązującymi normami).

• W zależności od rodzaju podmiotu stosującego prawo, wyróżnia się sądowe i administracyjne stosowanie prawa. Administracyjne stosowanie prawa to wydawanie decyzji w oparciu o akty prawne. Sądowe stosowanie prawa to wydawanie orzeczeń sądowych.

• Etapy stosowanie prawa:

• Ustalenie stanu faktycznego, czyli zebranie materiału dowodowego o faktach, z którymi mają być wiązane skutki prawne;

• Odpowiedź na pytanie, czy i jakie przepisy i ewentualnie zawarte w nich normy odnoszą się do ustalonego stanu faktycznego;

• Interpretacja obowiązujących przepisów prawnych w celu ustalenia znaczenia normy prawnej;

• Subsumpcja, czyli podciągnięcie ocenianego stanu faktycznego pod sformułowaną w wyniku wykładni normę prawną.

• Podjęcie decyzji lub wydanie orzeczenia sądowego.

Finanse i Rachunkowość	Przedmiot: Prawo finansowe (ćwiczenia)
Rok akademicki 2012/2013	Semestr I
Dr D. Benduch	Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski

2

---