ŻYWIENIE NIEMOWLĄT

1. Karmienie naturalne:

- wspomaga kontakt psychofizyczny między matką a jej dzieckiem

- skład mleka kobiecego jest łatwo przyswajalny dla przewodu pokarmowego niemowlęcia; mleko kobiece charakteryzuje się właściwościami ochronnymi

- karmienie minimum do 6 miesiąca, maksymalnie do 1,5 roku

- właściwości immunologiczne mleka kobiecego:

+ laktoferyna - wiąże żelazo komórki bakteryjnej i zapobiega zakażeniom E. coli

+ swoista immunoglobulina A - hamuje wzrost i reprodukcję bakterii i wirusów w jelicie niemowląt

+ lizozym - właściwości bakteriostatyczne

+ krwinki białe, makrofagi, przeciwciała z krwi matczynej

- największe zmiany w składzie mleka kobiecego występują w pierwszym dniu laktacji

- siara (młodziwo):

+ jest wydzielana przez pierwsze 2-4 dni po porodzie

+ ma kolor żółtawy, jest gęsta, zawiera więcej białka niż mleko dojrzałe, lecz mniej węglowodanów i tłuszczów

+ w kilka dni po porodzie zaczyna wydzielać się mleko przejściowe, które ulega dalszym zmianom, aby ok. 3 tygodnia osiągnąć cechy dojrzałego mleka kobiecego

na 100 ml	Siara	Mleko dojrzałe	Mleko krowie
wartość energetyczna [kcal]	58	70	66
laktoza [g]	5,3	7,3	4,8
białko całkowite [g]	2,3	0,9	3,4

- karmienie piersią:

+ powinno rozpocząć się w ciągu pierwszych 2 godzin życia noworodka

+ przystawianie do piersi „na żądanie”, 7-8x na dobę (później 5-6x)

+ miarą wypitego pokarmu jest wystarczający przyrost masy ciała (ok. 400-500g miesięcznie) oraz dobre samopoczucie niemowlęcia

+ przeciwwskazania:

- choroby zakaźne u matki, antybiotykoterapia (przeziębienie nie jest przeciwwskazaniem!)

- galaktozemia noworodka.

2. Model żywienia niemowląt karmionych piersią:

- 1 miesiąc - pokarm matki na żądanie

- 2 miesiąc - j/w + witamina D₃ (cholekalcyferol 20μg)

- 3 miesiąc - j/w

- 4 miesiąc - j/w + vibowit 1 opakowanie (tylko wtedy, gdy matka nie odżywia się prawidłowo)

- 5 miesiąc - pokarm matki 4-5x dziennie, zupa jarzynowa (180ml), soki z owoców lub warzyw (30-60ml)

- 6 miesiąc - pokarm matki na żądanie, zupa na rosole i 10g gotowanego mięsa (cielęcina, zając; nie wieprzowina)

- 7 miesiąc - pokarm matki na żądanie (3-4x dziennie), zupa jarzynowa z dodatkiem ½ żółtka lub zupa na rosole, papka jarzynowa z 10g mięsa, sok lub przecier owocowy, deser owocowy

- 8 miesiąc - 3x karmienie piersią, zupa jarzynowa na rosole, 10g mięsa i papka z jarzyn, sok lub przecier owocowy, deser owocowy

- 9-12 miesiąc - j/w + biszkopt bezglutenowy, chrupki kukurydziane, karmienie piersią 2-4x dziennie; pozostałe posiłki wg schematu żywienia sztucznego niemowląt.

3. Karmienie sztuczne:

- rodzaje mleka modyfikowanego:

+ mleko początkowe (starting formula) - dla niemowląt w pierwszych miesiącach życia

+ mleko następne (follow-on formula) - dla niemowląt po 4. miesiącu

- 1 miesiąc - 7 posiłków x 90-110ml (mleko początkowe)

- 2 miesiąc - 6 posiłków x 110-130ml

- 3 miesiąc - 6 posiłków x 130ml

- 4 miesiąc - 6 posiłków x 150ml

- 5 miesiąc - 5 posiłków po 180ml (4x mleko początkowe, 1x zupa-przecier jarzynowy), skrobane jabłko/sok (najlepiej przecierowy, 50-100g); skład tłuszczowy zupy - masło, oliwa z oliwek, niskoerukowy olej rzepakowy

- 6 miesiąc:

+ 5 x 180ml (4x mleko początkowe, 1x zupa-przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego -
2-3g kleiku na 100ml + 10g gotowanego mięsa bez wywaru), przecier owocowy

+ przecier owocowy/sok (najlepiej przecierowy - nie więcej niż 150g)

+ 1 x 180ml mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (2-3g na 100ml)

- 7 miesiąc - 5 posiłków:

+ 2 x 180ml - mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (2-3g na 100ml)

+ 1 x 200ml - zupa-przecier jarzynowy z ½ żółtka (co drugi dzień) i gotowanym mięsem (codziennie; 10g) - konsystencja mięsa i jarzyn powinna stymulować żucie pokarmu

+ 1 x 150g - kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy

+ przecier owocowy/sok - maksymalnie 150g

- 8 miesiąc - 5 posiłków:

+ 1 x 180ml - mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (6g/100ml)

+ 2 x 180ml - mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (6g/100ml)

+ 1 x 200ml - zupa-przecier jarzynowy z ½ żółtka (co drugi dzień) i gotowanym mięsem (codziennie; 10-15g)

+ 1 x kaszka na mleku następnym lub deser mleczno owocowy

+ przecier owocowy/sok - maksymalnie 150g

- 9 miesiąc - 5 posiłków:

+ 1 x 200ml - mleko następne z dodatkiem kaszki glutenowej (kaszka manna)

+ 1 x 200ml - mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej

+ 1 x 200ml - kaszka na mleku następnym

+ 1 x 200ml - zupa-przecier jarzynowy z dodatkiem ½ żółtka i gotowanym mięsem (10-15g)

+ 1 x 150g - owoc/kompot/sok (najlepiej przecierowy) + biszkopt

- 10 miesiąc - 4-5 posiłków:

+ 3 x 220ml - mleczny posiłek łączony z produktami zbożowymi (mleko następne, kaszki mleczne glutenowe/bezglutenowe, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki

+ 1 x zupa jarzynowa z kaszką glutenową

+ 1 x obiad - jarzynka z gotowanym mięsem (15-20g), ½ żółtka, dodatkowo ziemniak lub ryż

+ przecier owocowy/owoce/kompot/sok - najczęściej przecierowy (maksymalnie 150g)

- 11-12 miesiąc - 4-5 posiłków:

+ posiłki jak w 10. miesiącu

+ zmiany - wprowadzić całe jajko 3-4x w tygodniu, twarożek, kefir, jogurt (kilka razy w tygodniu)

+ tylko naturalne składniki, bez konserwantów, z ograniczeniem cukru.

4. Zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze:

- jest największe u dzieci w okresie niemowlęcym i maleje wraz z wiekiem dziecka; przez pierwsze pół roku dziecko podwaja swoją masę, a po roku potraja

- białko:

+ 2,4g/kg/dobę w pierwszym półroczu i 2,1g/kg/dobę w drugim

+ źródło białka ma ogromne znaczenie (najlepszy skład ma białko pokarmu kobiecego)

+ istotna podaż aminokwasów egzogennych, niezbędnych do wzrostu, budowy tkanek i innych potrzeb organizmu; zapotrzebowanie na aminokwasy egzogenne pokryte jest przez białko pokarmu naturalnego

- tłuszcze:

+ powinny pokrywać 41% zapotrzebowania energetycznego w pierwszym półroczu i 35% w drugim

+ szczególne znaczenie ma jakość tłuszczu

+ rola - prawidłowy wzrost oraz mielinizacja ośrodkowego układu nerwowego

- węglowodany:

+ zapotrzebowanie nie jest określone - uzupełniają dzienne pokrycie energetyczne po odliczeniu wartości kalorycznej białek i tłuszczów

+ niemowlęta powinny otrzymywać 12,7-13,6 g/kg/dobę.