Filozofia

Oświecenie francuskie.

Denis Diderot (1713- 1784), poeta, filozof, publicysta. Cenił sobie działalność literacka. Autor „ Kubuś fatalista i jego pan”, „ Zakonnica”, „ Kuzynek mistrza Rameau”. Dzieła, które wnoszą filozoficzny aspekt „ Myśli filozoficzne”, „List o ślepcach”. Ostro występuje przeciwko wierze katolickiej. Diderot został wtrącony do bastylii, dzięki staraniom organizatorom encyklopedii wydostał się stamtąd.

W aspekcie metalogicznej był typowym wyrazicielem oświeceniowego minimalizmu. Wyraża się to, ze preferował nauki eksperymentalne kosztem spekulacji filozoficznych. Tym, co charakteryzuje jego filozofie jest eklektyzm, czyli brak podejścia systemowego, łączenie rożnych wątków w przekonaniu ze rzeczywistość jest zróżnicowana, wiec nauka nie może systematycznością. Utylitaryzm w zakresie określania genezy i zadań nauki. Diderot uważał ze nauka zrodziła się z potrzeb ludzkich i ma im służyć. W miarę rozwoju nauki zwiększa się rola czystej ciekawości to nawet aktualnie nieposiadające użytecznych odniesień nauki teoretyczne z czasem mogą znaleźć zastosowanie.

D' lambert zawdzięczamy mu klasyfikacje nauk, gdzie wyróżnia 2 grupy matematyczno-przyrodnicze( rolnictwo, medycyna, fizyka, geometria, arytmetyka, algebra, mechanika, astronomia) i humanistyczno- społeczne ( gramatyka, retoryka, historia, chronologia, geografia, polityka z prawem naturalnym oraz z prawem narodów). Ten podział nauk przyjmie nasza komisja edukacji.

Julien la Mettri zwolennik materializmu, jego dzieła: „ Historia naturalna duszy”, „ Człowiek maszyna”. Przypisanie materii właściwości ruchu, czucia i rozciągłości służyło do sformułowania antropologii w kategoriach materializmu mechanistycznego. Samoistnie funkcjonujące ciało zasilane przez pokarm jest ostatecznym źródłem wszystkich czynności, a wiec od tych najbardziej prostych po te najbardziej usyblimowane. Człowiek nie różni się zasadniczo od zwierząt, nie tylko w aspekcie organicznym, ale też wspólne jest podleganie prawu naturalnemu. Ponieważ zwierzęta nie tylko podlegają emocjom posługują się prostym językiem, ale także maja sumienie, które pozwala im rozpoznawać dobro i zło oraz nagradzać albo karcić zaczyny. Jedyna różnicą jest zdolność przekazywania w procesie wychowania wiedzy abstrakcyjnej, której fundament stanowi lepiej rozwinięty mózg. Jedynym postulatem etycznym koncentrującym się na zaspokojeniu potrzeb a zwłaszcza na potrzymaniu witalności organizmu i kwestionującym wolność woli w perspektywie totalnego podporządkowania wszystkich procesów psychicznym czynnościom organicznym jest zasada umiarkowania, której zachowanie warunkuje dobry stan zdrowia. Konsekwentne podejście przyrodnicze spowodowało także odrzucenie ideałów etyki religijnej czy zmysłu moralnego a spowodowało przyjęcie utylitaryzmu reinterpretując go w kategoriach materializmu i fizjokratyzmu. Z ładu fizycznego można wyprowadzić ład moralny. Znajomość praw fizjologicznych i społecznych celów ma być fundamentem utopijnego programu wpływania na jednostkę, by w procesie wychowania społecznego modyfikować jej zachowania np. zmieniać jej temperament a przez zmianę obiektywnych warunków wychowywać do działań prospołecznych. Jest zwolennikiem ateizmu. Negatywne nastawienie do religii, do powstania religii doszło w procesie deifikacji przyrody. Widzi negatywny wpływ na społeczeństwo jako negatywny hamulec postępu. Religia sankcjonuje niesprawiedliwy porządek społeczny. Potem przeszedł na deizm, ale nie uznaje on Opatrzności, ze Bóg się światem interesuje. Rolę Boga ogranicza do mechanika.

Jan Jakub Rousseau ( 1712- 1778).Autor „ Rozprawy o naukach i sztukach ”, która przyniosła mu sławę, dzieki niej wypłynął- niechęć do cywilizacji, nauka i sztuka deprawują człowieka ludzka pychą. Ideałem byłby stan pierwotny bez cywilizacji. Aktywność kulturalna realizująca się w życiu społecznym demoralizuje człowieka i uzależnia go od instytucji społecznych. Z zamiłowania do sztuk rodzi się lekceważenie dla działalności użytecznej oraz dążność do wyróżnienia rodząca rywalizacje. Rodzą one z kolei pogardę dla obowiązków moralnych w wyniku troski i opinie a nie autentyczna wartość, niszczą bezpośrednie stosunki miedzy ludzkie oparte na wzajemnym szacunku i życzliwości w miejsce, których podejmuje się zabiegi o osobista korzyść. Jest ona źródłem konfliktów społecznych, ponieważ nierówność majątkowa rodzi zróżnicowanie społeczne, najpierw w formie nierówności wobec prawa a następnie nierówności politycznej. Postuluje powrót do natury, dzikusek jest ideałem. Taki stan natury w, którym człowiek niczego nie pożąda i niczego nie pragnie. Krytyczna ocena społecznego i statusu quo służyła sformułowaniu diagnozy w zakresie pedagogiki i filozofii politycznej. W polityce proponuje model umowy społecznej, która zmierzała do przekształcenia instytucji społecznych drogą zmiany, mechanizmów prawnych. Chodziło o stworzenie prawa realizującego wymogi równości i wolności w taki sposób by wszyscy członkowie społeczeństw mu podlegali a jednocześnie nie podlegali sobie nawzajem. Wyrażają interesy ogółu władza czerpie swoje upragnienia od powołującego ja ludu. Taka koncepcja niosła jednak zagrożenie dla konstytutywnych praw jednostek. Akcentował rolę uczuć w życiu społecznym, które sa nie tylko tym co najbardziej pierwotne i autentyczne w człowieku ale maja także regulować czyny ludzkie to uczucia a nie rozum są głosem prawdy w dziedzinie moralnej spontaniczność uczuć jest głosem sumienia umożliwiającego dokonywanie ocen i formułowanie dyrektyw działania. Fundament autystycznej religijności jest przeżycie więzi w bogiem. Kładzie nacisk na specyficzne rozumianą autentyczność, w dziecku kryje się natura pierwotna, nie zepsuta przez życie społeczne i kulturę taka jaka wyszła z rąk Stwórcy i należy ja rozwijać. Nakaz wychowania zgodnego z natura oznacza z jednej strony ze ma ono umożliwić samorzutny rozwój dziecka a wiec bez przymusu, rola wychowawcy ma głównie charakter działań prewencyjnych niezniekształcających jego osobowości, ułatwiające mu wydobycie ukrytych zdolności. Z drugiej strony wychowanie ma nie tylko uwzględnić wszystkie naturalne potrzeby i uzdolnienie człowieka, ale także uwzględnić właściwą naturze ich hierarchie, czyli preferować rozwój uczuć nad rozumem i wolą, ponieważ to właśnie uczucia sa najważniejszymi najbardziej autentycznymi uzdolnieniami człowieka.