System służy do elektronicznej rejestracji oraz obróbki danych uzyskanych urządzenia typu planograf. W jego skład wchodzą następujące elementy:

• interfejs pomiarowy wraz z czujnikami zamontowany na planografie

• program pracujący komputerowy pracujący w środowisku MS Windows 95,98,Me,NT,XP

• komputer typu IBM PC

• przewód transmisji i zasilania

System pomiarowy rejestruje nierówności podobnie jak odbywa się to w systemie mechanicznym z taśmą papierową. Zapis danych odbywa się co ściśle określoną odległość (co obwód kółka), a zapisywany wynik zawiera minimalną oraz maksymalną wartość nierówności dla tego odcinka. Zapis wszystkich wartości w jednostkach niemianowanych (wewnętrznie wykorzystywanych przez system) pozwana na dokonanie kalibracji nawet po wykonanym pomiarze.

-4 ---------------------------------------------------------------------

• 
  
  
  
  ---------------------------------------------------------------------

4 ---------------------------------------------------------------------

• ---------------------------------------------------------------------

12 ---------------------------------------------------------------------

Dane techniczne

Rozdzielczość rejestracji drogi: obwód kółka pomiarowego (około 500mm)

Rozdzielczość rejestracji nierówności: 0,1mm

Zakresy pomiarowe: dowolnie definiowane od 1 do 24mm

Można zdefiniować do 6 zakresów pomiarowych dla każej serii danych (np. 3-4,4-6,6-9,9-12,12-15,15<

Maksymalna liczba punktów: bez ograniczeń

Temperatura pracy: od 0 do 45 C

Zasilanie rejestratora: od 9V do 15V (ok. 0,2A), zasilanie standardowe z gniazda zapalniczki samochodowej

Interfejs pomiarowy

Interfejs pomiarowy to urządzenie pośredniczące w przekazywaniu danych między czujnikami pomiarowymi a komputerem. Podczas normalnej pracy interfejs ten nie wymaga żadnej obsługi. Jest on w pełni sterowany przez komputer.

Komputer sterujący

Do sterowania systemem pomiarowym niezbędny jest komputer IBM PC. Komputer ten musi spełniać następujące wymagania:

• zainstalowany system operacyjny Windows 95, 98, Me, NT lub XP

• wolny interfejs szeregowy RS-232C (popularny port COM)

• możliwość zasilania w samochodzie

• zalecany jest procesor klasy Pentium MMX lub lepszy

Gdy zastosowany komputer posiada wbudowany system oszczędzania energii należy zwrócić szczególną uwagę na ustawienie poszczególnych funkcji tego systemu. System oszczędzania energii jest obecnie powszechnie stosowany w komputerach typu notebook. Polega on na automatycznym odłączaniu zasilania od poszczególnych układów komputera w przypadku gdy nie korzysta się przez określony czas z klawiatury. Zaleca się takie ustawienie systemu aby wszystkie układy pracowały przez cały czas wykonywania pomiarów. Sposób ustawienia poszczególnych opcji powinien być opisany w instrukcji komputera lub systemu operacyjnego.

Uruchomienie systemu

Przed przystąpieniem do pomiarów należy wykonać następujące połączenia pomiędzy poszczególnymi elementami systemu:

• połączyć interfejs pomiarowy z komputerem (gniazdo 9 pinowe) - komputer powinien być wyłączony)

• połączyć interfejs pomiarowy z zasilaniem (poprzez gniazdko zapalniczki w samochodzie)

• jeśli komputer nie będzie zasilany z własnych baterii podłączyć zasilanie do komputera

Po wykonaniu połączeń można włączyć komputer.

UWAGA! Należy unikać uruchamiania silnika samochodu podczas pracy systemu pomiarowego. Zaleca się podłączenie zasilania interfejsu pomiarowego po włączeniu silnika samochodu.

Po połączeniu systemu należy uruchomić program PLANOGRAF.EXE (Menu „Start->Programy->Omega”).

Opis oprogramowania

Do sterowania przebiegiem pomiarów drogowych oraz przeglądania zgromadzonych w czasie pomiarów danych służy program „PLANOGRAF”. Po uruchomieniu programu na ekranie komputera ukazuje się okno z możliwością wybrania podstawowych funkcji:

• Archiwum wyników- zawiera dane zarejestrowane

• Pomiary - otwiera okno umożliwiające utworzenie nowej sesji pomiarowej

• Kalibracja - otwiera okno kalibracji programu

• Wyjście

Poszczególne funkcje programu dostępne są bądź przez standardowe kliknięcie myszką, bądź przez naciśnięcie klawisza Alt+[podkreślona litera w nazwie kontrolki].

Np. przycisk „Kalibracja” można uruchomić po naciśnięciu Alt+K

Kalibracja

Kalibracja systemu pomiarowego polega na:

• wyznaczeniu wartości przeliczeniowych odczytów czujnika

• wyznaczeniu obwodu koła pomiarowego

Podczas kalibracji dokonane będą odczyty z urządzenia pomiarowego. Należy więc dokonać wszystkich połączeń zgodnie w jednym z poprzednich rozdziałów. W przypadku gdy współczynniki kalibracyjne są znane można je wpisać ręcznie.

Kalibracje urządzenia przeprowadza się w następujący sposób:

• wybór portu komunikacyjnego

• wpisanie obwodu kółka pomiarowego - pomiar można dokonać przez pomiar bezpośredni lub wykonując kilkakrotnie przejazd kalibracyjny przez znany odcinek

• wyznaczenie wartości minimalnej równości (maksymalna ujemna wartość)

• ustawić kółko pomiaru równości w pozycji minimalnej (krańcowe górne położenie)

• nacisnąć przycisk Odczyt obok odpowiedniego pola (Alt+C)

• w polu Wartość min. powinna pojawić się nowa wartość - ewentualny komunikat o błędzie pojawi się w pasku statusu na dole okna

• wyznaczenie wartości zerowej nierówności

• ustawić kółko pomiaru równości w pozycji zerowej

• nacisnąć przycisk Odczyt obok odpowiedniego pola (Alt+D)

• w polu Wartość dla 0mm powinna pojawić się nowa wartość - ewentualny komunikat o błędzie pojawi się w pasku statusu na dole okna

• wyznaczenie wartości kalibracyjnej dla położenia odpowiadającego nierówności 20mm dokonuje się w podobny sposób (pola „Zablokuj odległość między 0 a 20” nie może być zaznaczone), jednak jest to konieczne tylko w przypadku pierwszej kalibracji lub po gruntownych zmianach w urządzeniu (np. remont), w przypadku gdy zmiany takie nie nastąpiły pole „Zablokuj odległość między 0 a 20” można pozostawić zaznaczone i wartość kalibracyjna dla nierówności 20mm zostanie wyznaczona automatycznie

UWAGA!!! Jeśli ostatnia wartość kalibracyjna ma być wyznaczona automatycznie pole „Zablokuj odległość między 0 a 20” musi być zaznaczone jeszcze przed dokonaniem jakichkolwiek zmian w polu Wartość dla 0mm

Wszystkie wartości kalibracyjne można skorygować po dokonaniu pomiarów (dla każdego pomiaru osobno) tak więc w przypadku wykrycia takiej konieczności wyniki można skorygować.

Pomiar drogowy

Po uruchomieniu okna pomiarów należy:

• wybrać odpowiedni port komunikacyjny i nacisnąć Połącz, jeśli urządzenie jest poprawnie podłączone pojawi się odpowiedni napis w polu Wersja urządzenia

• wypełnić pola karty pomiaru a w szczególności nadać unikalną nazwę (mogącą być jednocześnie nazwą pliku) i nacisnąć Utwórz nową sesję

• zarejestrować wszystkie serie danych

• ustawić przyrząd na początku odcinka pomiarowego

• wpisać nazwę pierwszej serii danych (np. strona lewa) wypełnić pozostałe pola serii danych i nacisnąć Rozpocznij rejestrację

• dokonać pomiarów a następnie nacisnąć Przerwij rejestrację

• aby dokonać pomiaru następnej serii danych należy nacisnąć przycisk Nowa seria danych aby zakończyć pomiary należy zamknąć okno pomiarów

Struktura danych

Aby sprawnie posługiwać się programem niezbędne jest zapoznanie się ze strukturą danych zapisywanych przez urządzenie.

Seria danych - wyniki pomiarów z jednego przejazdu (np. strona lewa), definiuje się dla niej podstawowe parametry jak:

• punkt początkowy - na jego podstawie obliczane położenie każdego punktu pomiarowego

• kierunek - zgodny czy przeciwny do kierunku zmian kilometraża na danym odcinku drogi

• opis - tekst pojawiający się na wydrukach jako tytuł serii

• wartości kalibracyjne - mające bezpośrednio wpływ na przeliczone wyniki

• uwagi

Sesja pomiarowa - może składać się z wielu serii danych. Dla sesji pomiarowej drukowane są raporty. Każda sesja pomiarowa zawiera prócz dowolnej ilości serii danych także kartę pomiaru, kilka najważniejszych pól tej karty to:

• zakresy pomiarowe - można zdefiniować do 6 zakresów, np. wpisanie wartości 3,4,6 spowoduje dokonanie obliczeń dla zakresów 3-4, 4-6, 6<

• Odcinek od i do km - ustala dla jakiego odcinka drogi wykonane będą raporty, punktu serii danych znajdujące się poza tym zakresem nie będą brane pod uwagę przy dokonywaniu raportów

Archiwum wyników

Okno Archiwum wyników służy do przeglądania, edycji oraz wydruku danych oraz raportów.

• Po lewej znajduje się drzewo z sesjamie pomiarowymi znajdującymi się w 4 katalogach: Odebrane, Roboczy, Archiwum, Kosz. Na drzewie można przeprowadzać następujące operacje:

• rozwijanie drzewa - kliknięcie znaczka `+' przy wybranym katalogu (lub nacisnięcie strzałki `→' w klawiaturze)

• przeciąganie myszką sesji z katalogu do katalogu

• usuwanie sesji (przez naciśnięcie przycisku USUŃ znajdującego się powyżej drzewa), usuwanie najpierw odbywa się do kosza, z kosza dane usuwane są permanentnie

• Na środku okna Archiwum znajduje się Karta pomiarowa. Zawarte w niej dane można edytować, przełączanie między kolejnymi polami wykonuje się przez naciśnięcie klawisza TAB (Shift+TAB przesunięcie z powrotem).

• Po prawej stronie okna znajduje się panel z informacjami dotyczącymi wszystkich serii danych. Zawiera on tabele z nazwami wszystkich serii danych. Po wybraniu jednej z sesji można edytować jej parametry takie jak: opis, kierunek, punkt początkowy i wartości kalibracyjne