Geografia

CZYNNIKI ROZWOJU ROLNICTWA W POLSCE

1. Czynniki przyrodnicze

- typy gleb (średnio korzystne; pobrzeża, pojezierza, niziny: brunatne, bielicowe; wyżyny: czarnoziemy(na lessach), rędziny (na skałach węglanowych), mady)

- długość okresu wegetacyjnego (od 180-230dni)

- ukształtowanie terenu (najlepsze nizinne, niekorzystne górzyste)

- opady atmosferyczne (średnia roczna suma opadów: 600mm, korzystna)

a) najlepsze warunki - Nizina Śląska (pszenica, buraki cukrowe)

- równinne tereny, długo okres wegetacyjny, dobre gleby czarne ziemie

b) najgorsze warunki - Pojezierze Suwalskie (żyto, ziemniaki)

- najkrótszy okres wegetacyjny, słabe gleby bielicowe i brunatne, wzgórza i pagórki

2. Czynniki pozaprzyrodnicze

- chemizacja (stosuje się mniej nawozów sztucznych niż w europie, rolników nie stać na sprzęt do nawożenia)

- mechanizacja (1,4mln ciągników; 1ciągnik na 12ha; Polska w czołówce; dużo starych ciągnik)

- wielkość gospodarstw rolnych (średnia wielkość 8,2ha)

- polityka rolna państwa (udział we Wspólnej Polityce Rolnej Unii Europejskiej; dotacje, rynek zbytu)

- wykształcenie rolników (którka edukacja, 40%wykształcenie podstawowe, 5% wyższe)

a) niekorzystne zjawiska:

- rozdrobnienie gruntów (gospodarstwo składa się z kilku oddzielnych działek)

- duży odsetek pracujących w rolnictwie (2mln, 18,4% ogółu zatrudnionych w gospodarce)

- bezrobocie (brak innych miejsc pracy oprócz rolnictwa, pracę jednego człowieka wykonuje wielu; najwięcej w zachodniej i północnej Polsce)

pracujący w rolnictwie: 18,4%

średnia powierzchnia gospodarstwa: 8,2ha

zużycie nawozów na 1ha: 93,6kg

powierzchnia użytków na 1 traktor: 11,8ha

PRODUKCJA ROŚLINNA W POLSCE

Zbiory - ogólna ilość zebranego produktu

Plony - masa produktu zebrana z jednostki powierzchni

1. Struktura użytków

- użytki rolne - wszystkie tereny użytkowane rolniczo (59% powierzchni kraju)

- grunty orne (78,2%)

- łąki (14,5%)

- pastwiska (5,7%)

- sady (1,6%)

- lasy (29% powierzchni kraju)

- nieużytki (12% powierzchni kraju)

2. Struktura upraw

a) zboża (75%)

- pszenica (największe wymagania klimatyczne i glebowe) - mąki do chleba, makaronu - Nizina Śląska, Wyżyna Lubelska, Pojezierze Wielkopolskie

- żyto (małe wymagania glebowe i klimatyczne), Polska w światowej czołówce uprawy pszenżyta (pszenica + żyto) - mąki - Środkowa, Południowa Polska

- jęczmień (duże wymagania glebowe) - kasza, piwa, pasze

- owies (klimat chłodny, wilgotny) - pasa dla koni

b) ziemniaki (7%) (małe wymagania glebowe) - pożywienie, pasza, surowiec do krochmalu, syropu, spirytusu - Karpaty, Kotlina Sandomierska, Oświęcimska, Wyżyna Kielecka

c) buraki cukrowe (2,6%) (duże wymagania glebowe, wilgoć) duże nakłady pracy ludzkiej - cukier, pasza - Pojezierze Wielkopolskie, Wyżyna Lubelska, Nizina Śląska

d) rzepak (4,1%) (żyzne gleby, łagodny klimat) - olej, margaryna - zachodnia Polska

rośliny przemysłowe: buraki cukrowe, rzepak, chmiel, tytoń, len

d) warzywa i owoce (największe skupiska wokół miast) najwięcej sadów na Nizinie Mazowieckiej - jabłka (1 miejsce w Europie), porzeczki (2 miejsce w Europie), kapusta (2 miejsce w Europie), marchew (2 miejsce w Europie)

odsetek użytków rolnych: 58,7%

plony pszenicy 34 dt/ha; żyta 21,4dt/ha; pszenżyto 28,5dt/ha; ziemniaki 179dt/ha; buraki cukrowe 410dt/ha

HODOWLA ZWIERZĄT W POLSCE

1. Bydło (hodowla mięsna i mleczna) 5,4 mln sztuk

rozmieszczenie: północno-wschodnia Polska, Pogórze Karpackie

W ciągu ostatnich 30 lat pogłowie bydła zmniejszyło się dwukrotnie do 5,4mln sztuk. Przyczyny: likwidacja państwowych stad bydła, okresowa nieopłacalność, choroba „wściekłych krów”

Produkcja mleka: Holandia, Szwajcaria, Francja, Polska, Czechy, Węgry

2. Trzoda chlewna 18,6 mln sztuk

rozmieszczenie: województwo kujawsko-pomorskie, wielkopolskie

obsada (liczba zwierząt przypadająca na 100ha użytków rolnych) to 200 sztuk, jest dwukrotnie wyższa od średniej krajowej

W ciągu ostatnich 30 lat nastąpiły małe zmiany. Przyczyny: właściciele szybko osiągają dochody, popularność mięsa wieprzowego.

Pogłowie trzody chlewnej: Niemcy, Hiszpania, Polska, Rosja, Francja, Dania

3. Konie 0,5 mln sztuk

Pogłowie maleje. Przyczyny: mechanizacja rolnictwa. Obecnie cele rekreacyjne.

4. Owce 0,3 mln sztuk

rozmieszczenie: Podhale, Beskidy

Cele: mięso, mleka, wełna

W ciągu ostatnich 15 lat nastąpił spadek pogłowia. Przyczyny: nieopłacalność produkcji, trudność ze zbytem mięsa i wełny

5. Drób 50 mln sztuk

Popularyzacja spożywania tego mięsa.

Cele: jaja, mięso