AKTYWNE SŁUCHANIE MUZYKI - METODA BATII STRAUSS
Słowo wstępne
W kwietniu 2006 uczestniczyłam w kursie „Aktywność muzyczno - ruchowa dzieci” prowadzonym przez Beatę Kubiak. Kurs przybliżył mi w szerokim tego słowa znaczeniu metodę pracy z dzieckiem proponowaną przez Batii Strauss.
Chciałabym w tym artykule zapoznać z możliwościami i wskazówkami realizacyjnymi oraz sposobami wykorzystania tej metody w praktyce.
Moje refleksje dotyczące kursu
Czas spędzony na kursie, nie był czasem straconym. Uczestniczyłam w bardzo pasjonującym, aktywnym słuchaniu muzyki przez 20 godzin. Poszerzyłam swoją wiedzę na temat metody, poznałam ludzi którzy podobnie jak ja lubią muzyczną formę pracy z dzieckiem. Działaniom naszym towarzyszył taniec, śpiew i gra na instrumentach. Osoba prowadząca umiejętnie, w sposób bardzo czytelny i zorganizowany przekazała nam swoją wiedzę.
Jestem nauczycielem z 20 letnim stażem pracy w zawodzie. W moich działaniach pedagogicznych muzyka odgrywa dużą rolę. Moją pasją są wszelkie działania dotyczące aktywizowania dzieci. Od 7 lat prowadzę zajęcia teatralne w Przedszkolu nr 33 w Bydgoszczy. Wszelkim działaniom na zajęciach w dużej mierze towarzyszy muzyka. W konstruowaniu scenariuszy przedstawień teatralnych duże znaczenie odgrywa dobór repertuaru muzycznego. Zwykle przeważają utwory instrumentalne, które można dowolnie zinterpretować. Należy jednak pamiętać o uwzględnianiu propozycji dzieci - to przecież one tworzą podwaliny przedsięwzięć nauczyciela.
Po kursie dokonałam analizy i syntezy działań własnych i proponowanych przez Batii Strauss. To naprawdę działa! Dzieci chętnie reagują na wszelkiego rodzaju bodźce muzyczne. Z doświadczenia wiem, że dłuższe słuchanie muzyki, szczególnie klasycznej nudzi małych słuchaczy. Metoda Batii Strauss skupia uwagę na utworze poprzez aktywne słuchanie. Po zakończeniu kursu byłam zrelaksowana, bogatsza o wiedzę z zakresu tematu i gotowa do przekazania swojej wiedzy wychowankom. Kurs, jak sama nazwa na to wskazuje, był aktywnym spędzeniem czasu. Nie kryję, iż chwilami towarzyszyło zmęczenie w tym maratonie dźwięku. Jednakże bodźce muzyczne były motorem i inspiracją do działania. Oceniam kurs jako jedną z najlepszych, atrakcyjnych i praktycznych form doskonalenia zawodowego. Serdecznie polecam !
Wykorzystanie metody w praktyce
W związku z kolejnymi etapami pracy z utworem moje działania jak na razie opierają się na pierwszym z nich. ( fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi ). W tym roku pracuję z dziećmi 3- letnimi i etap ten doskonale pasuje do potrzeb i możliwości dzieci. Na dzień dzisiejszy a minął miesiąc od ukończenia kursu moje maluchy wspaniale bawią się przy muzyce aktywnie jej słuchając.
Realizowaliśmy następujące utwory :
Pizzicato - dzieci zamieniają się w duszki strasząc się z uśmiechem na twarzy
Le Basgue - wędrują z pajączkiem na leśnej polanie
Bravado - idą na spacerek, maszerując i skacząc przy dźwiękach muzyki
Country dance - opowiadają o przygodach małych biedronek
Zabawę z woreczkami przeprowadziłam na zajęciu otwartym z rodzicami. Utwór ten pomógł w integracji środowiska rodzinnego. Rodzice trzymali swoje dzieci na kolanach, siedząc w dużym kole. Podawanie dźwięcznych woreczków w rytmie muzyki dostarczyło dzieciom i dorosłym wielu pozytywnych emocji.
Podsumowanie
Metoda aktywnego słuchania muzyki wg Batii Strauss naprawdę sprawdza się w praktyce! Jest w tej chwili jednym z głównych elementów planowania mojej pracy. Wspaniale wspiera aktywność twórczą dziecka, a mnie samej sprawia wiele przyjemności. Jeszcze raz polecam!
Poniżej zamieściłam materiały z kursu, które otrzymałam dzięki uprzejmości Beaty Kubiak.
Hanna Górska nauczyciel Przedszkola nr 33 w Bydgoszczy
Trochę teorii ( z materiałów Beaty Kubiak opracowanych na podstawie artykułu Jacka Tatarczyńskiego)
Metoda Batii Strauss:
chęć przybliżenia dzieciom muzyki klasycznej
dzieci słuchają aktywnie tzn. słuchając wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc lub proste ruchy taneczne proponowane przez nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych są to proste ruchy ilustrujące krótkie opowiadanie związane z każdym utworem muzycznym.
poprzez „aktywne słuchanie” dzieci nieświadomie poznają strukturę utworu muzycznego np. formę pieśni, ronda poprzez rozpoznawanie ciałem zmian w muzyce i różnicowanie poszczególnych części
zabawy rytmiczne są pierwszym etapem przygotowującym do wprowadzenia instrumentów perkusyjnych
Etapy pracy z utworem:
fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi
realizacja w tańcu
gra na instrumentach
połączenie tańca z instrumentacją
mówienie o muzyce ( ma sens tylko wówczas jeśli dziecko przeżyło tę muzykę)
Metoda daje możliwość:
Dzieciom:
- uczestniczenia w utworze muzycznym
- przeniknięcia do struktury całego utworu, a w konsekwencji jego radosny i rozumny odbiór
- odczucia i przeżycia radości wspólnoty tworzenia, dostępnej jak wydawać by się mogło tylko artystom
- możliwość wystąpienia w roli współwykonawcy lub dyrygenta
- swobody w zmianie ról, jakie mają pełnić dzieci w danym utworze muzycznym
- kształcenie wyobraźni dźwiękowej
- atrakcyjność utworu mimo wielokrotnego słuchania
Nauczycielom:
- zachęta do rozwijania aktywności twórczej nauczyciela i ucznia
- inspirowanie nauczyciela do rozwijania metody w sposób indywidualny
- możliwość stosowania przez nauczycieli z mniejszym doświadczeniem muzycznym
- zintegrowane słuchanie, granie, tańczenie i śpiewanie z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych
- stosunkowo krótki czas osiągnięcia zamierzonego celu
- wskazywanie w sposób niewerbalny na różne elementy dzieła muzycznego (formę, tempo, rytm, dynamikę, barwę)
Wskazówki realizacyjne:
jeżeli możesz fabularyzuj opracowywane utwory (opowiadanie powinno być integralną częścią utworu)
zajęcia najlepiej prowadzić w kręgu (łatwo obserwować dzieci i korygować błędy)
ruchy prowadzącego, zwłaszcza jego mimika powinny być bardzo wyraźne i jednoznaczne
podczas wykonań publicznych realizuj zadania z dziećmi (skoro zawodowi muzycy potrzebują dyrygenta, to dlaczego odmówić pomocy dzieciom podczas występu)
sposób wydobywania i grania na instrumentach pokazywać bez instrumentów z wyraźnym i synchronicznym sygnałem dyrygenta (dziecko ma szansę wyobrazić sobie dźwięk, konsekwencje wydobycia, jak i umiejscowienie go w utworze)