Gleby kuli ziemskiej
Typ: Tundrowe
Charakterystyka: tworzą się w klimacie subpolarnym, są płytkie i słabo wyksztalcone ze względu na stałą marzłoć
Główne obszary występowania: STREFOWE - północne krańce Eurazji ( od półwyspu Kolskiego po Kamczatkę ), północna częœć Ameryki północnej ( od Alaski po Lablador ), wybrzeże Grenlandii
Przydatnoœć rolnicza: uprawy jęczmienia, ziemniaków, inne uprawy w szklarniach
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Bielicowe
Charakterystyka: tworzą się w klimacie umiarkowanym chłodnym na piaskach poroœniętych lasami szpilkowymi; słabo rozwinięty poziom próchniczy i dobrze wykształcony poziom bielicowania ( wymywania ) w postaci jasnej wstęgi kwarcowego pyłu i piasku
Główne obszary występowania: STREFOWE - na południe od gleb tundrowych - znaczne obszary Europy północnej i œrodkowej, szeroki pas w europejskiej i azjatyckiej częœci Rosji, północna częœć USA i znaczne obszary Kanady; dominują w Polsce
Przydatnoœć rolnicza: uprawy żyta, owsa, jęczmienia, ziemniaków i roœlin pastewnych; pszenica w południowej częœci obszaru występowania; wymagają dobrego nawożenia
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Brunatne
Charakterystyka: tworzą się na obszarach lasów mieszanych i liœciastych w klimacie umiarkowanym i podzwrotikowym o cechach oceanicznych; słabiej zaznaczony proces bielicowania, lepiej rozwinięty proces próchniczy
Główne obszry występowania: STREFOWE - Europa zachodnia i południowa, Mandżuria, Korea, Japonia, częœć USA, Chiny, południowa Australia, Nowa Zelandia, Chile i zachodnia Argentyna; także w Azji Mniejszej, Afryce północnej i północno - wschodniej
Przydatnoœć rolnicza: roœliny zbożowe, okopowe i przemysłowe; przy odpowiednim nawożeniu uzyskuje się wysokie plony
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Czarnoziemy
Charakterystyka: tworzą się w klimacie umiarkowanym na lessach, przy udziale trawiastej i cebulkowej roœlinnoœci stepowej; poziom próchnicy dochodzi do 1 m i więcej
Główne obszary występowania: STREFOWE - szeroki pas od południowo - wschodniej Europy przez Węgry, Rumunię, Mołdawię, Ukrainę i Rosję aż do Jeniseju; południowa Syberia, Mandżuria, prerie USA, północno - wschodnia Argentyna i Urugwaj
Przydatnoœć rolnicza: uprawa pszenicy, buraków cukrowych, bawełny; gleby bardzo żyzne, ale łatwo ulegają erozji
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Kasztanowe
Charakterystyka: tworzą się w klimatach ciepłych i suchych, poziom próchniczy jaœniejszy, o czerwonym zabarwieniu pochodzącym od tlenków żelaza
Główne obszary występowania: STREFOWE - na północ od Morza Kaspijskiego i Aralskiego po Bałchasz, Wyżyna Mongolska, częœć Wielkiej Równiny Prerii w USA
Przydatnoœć rolnicza: uprawa pszenicy, kukurydzy, bawełny; przy odpowiednim nawożeniu daje dobre plony
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Szaroziemy pustynne
Charakterystyka: słabo rozwinięty poziom próchniczy lub jego całkowity brak ze względu na brak wody i szaty roœlinnej
Główne obszary występowania: STREFOWE - obszary pustynne Azji Œrodkowej, Sahara w Afryce, œrodkowe obszary Australii
Przydatnoœć rolnicza: nie nadają się do uprawy
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Czerwonoziemy, żółtoziemy
Charakterystyka: powstają w klimacie gorącym i wilgotnym, gdzie ulewne deszcze niszczą warstwę próchniczą
Główne obszary występowania: STREFOWE - Afryka równikowa, Ameryka œrodkowa, północna Australia, południowo - wschodnia Azja, Indie: stanowią około 25% powierzchni lądu
Przydatnoœć rolnicza: wymagają skomplikowanych zabiegów agrarnych; uprawa kakao i drzew kauczukowych
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Rędziny
Charakterystyka: tworzą sie na wietrzejących wapieniach, doœć gruby poziom próchnicy zalega bezpoœrednio na skale macierzystej - brak pozostałych poziomów
Główne obszary występowania: ASTREFOWE - w klimacie umiarkowanym na wapieniach; w klimacie œródziemnomorskim powstaje tzw. terra rosa
Przydatnoœć rolnicza: urodzajne, ale trudne do uprawy
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Aluwialne ( mady )
Charakterystyka: tworzą się współczeœnie wzdłuż dolin rzecznych i na obszarach ujœciowych z drobnego materiału naniesionego przez rzeki; bogate w próchnicę
Główne obszary występowania: ASTREFOWE - największe obszary w Egipcie, Mezopotamii, w Indiach, na Nizinie Chińskiej; w Polsce - Żuławy Wiœlane
Przydatnoœć rolnicza: nadają się do wszystkich upraw, ale często wymagają melioracji
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Bagienne
Charakterystyka: wysokopołożone lustro wody gruntowej i mały przepływ powodują powstanie nie rozłożonej torfowej próchnicy
Główne obszary występowania: ASTREFOWE - na różnych obszarach na stosunkowo niewielkich przestrzeniach, najwięcej na Nizinie Syberyjskiej
Przydatnoœć rolnicza: mało urodzajne, wymagają osuszenia
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Czarnoziemie
Charakterystyka: powstają na obszarach zarastających bagien, zanikających jezior, przy obniżonym poziomie wód gruntowych
Główne obszary występowania: ASTREFOWE - na różnych obszarach - największe w Afryce Œrodkowej, Indii, Urugwaju; w Polsce na Kujawach
Przydatnoœć rolnicza: urodzajne, ale wymagają odpowiednich zabiegów agrotechnicznych
~~~~~~~~~~~~~~
Typ: Górskie
Charakterystyka: płytkie, pozbawione wyraŸnego profilu, niszczone przez silne wietrzenie
Główne obszary występowania: ASTREFOWE - na terenach górzystych
Przydatnoœć rolnicza: słabe, stanowią podstawę hodowli; w dolinach owies i ziemniaki