Adam Łapiński gr.10
Maciej Płoński
Sprawozdanie nr 3
Temat: Wpływ czynników antropogennych na organizmy - testy toksyczności ostrej
Wstęp teoretyczny
Cechy organizmu testowego:
-łatwy w hodowli
-stały genetycznie
-stały pod względem reakcji na dany czynnik
-reprezentuje ważną grupę w środowisku, tj. w łańcuchu pokarmowym zbiornika wodnego
-powinien być rozpoznany pod względem cech biologicznych i fizjologicznych
-wrażliwy na działanie badanej substancji
Każdy test zawiera próbę kontrolną jako odniesienie dające obraz reakcji organizmu w warunkach bez udziału związku toksycznego.
Testy przeżywalności polegają na obserwacji śmiertelności organizmów, umieszczonych w serii roztworów sporządzanych w postępie geometrycznym malejącym, o określonym ilorazie postępu po określonym czasie ekspozycji:
-dla bezkręgowców wodnych (skorupiaki, muchówki, mięczaki) wynosi 24-48 h
-dla ryb 96h
Spośród skorupiaków najczęściej stosowane są rozwielitki: Dahnia magna której użyjemy oraz Dahnia pulex, muchówki z rodzaju Chironomus (ochotka) i mięczaki z rodzaju Physa ( rozdętka). Spośród ryb najczęściej stosowane są Lebistes reticulatus (gupik)
Ocena toksyczności związków chemicznych w odniesieniu do stężenia letalnego.
LC50 [mg/l] |
Ocena toksyczności związku |
<1 |
silnie toksyczny |
>1-10 |
toksyczny |
>10-100 |
szkodliwy |
Cel ćwiczenia:
Określenie toksyczności fenolu i parachlorofenolu na podstawie stężeń LC50-24 i LC50-48.
Wykonanie ćwiczenia
Z roztworów podstawowych fenolu i parachlorofenolu wykonujemy rozcieńczenia wodą uzdatnioną w biofiltrze w szeregu stężeń malejących o postępie q=2
Do 6 krystalizatorów wlewamy po 50ml otrzymanych roztworów fenolu, a do siódmego wlewamy jedynie wodę uzdatnioną w biofiltrze w celu wykonania próby kontrolnej.
Powtarzamy to samo dla parachlorofenolu
Do każdego krystalizatora wprowadzamy po 5 sztuk dafni
Obserwujemy śmiertelność dafni w próbach po upływie 24 oraz 48 godzin. Do organizmów martwych zaliczamy wszystkie unieruchomione i wykazujące brak reakcji na mieszanie roztworu.
Zestawiamy wyniki w tabeli
Wyznaczamy LC50-24h oraz LC50-48h metodą graficznej interpolacji
Oceniamy toksyczność badanego związku w odniesieniu do kryteriów szkodliwości dla biocenoz wodnych wg. Unii Europejskiej oraz EPA.
Wyniki określamy dla 30 osobników w każdym stężeniu, gdyż pod uwagę bierzemy równoległe powtórzenia wykonane przez kilka grup studentów.
Stężenia LC50-24 i LC50-48 wyznacza się metodą interpolacji graficznej w następujący sposób:
-na osi rzędnych odkładamy punktami procenty śmiertelności z poszczególnych stężeń substancji dla określonego czasu kontaktu, zaś na osi odciętych stężenia w ml/l, biorąc za podstawę otrzymane wyniki w teście,
-punkty określające śmiertelność w poszczególnych stężeniach i dla danego czasu kontaktu układają się w sposób mniej więcej uporządkowany w kształcie litery S. Najważniejsze są punkty w pobliżu 50% śmiertelności.
-stężenie LC50-t określa odcięta punktu przecięcia się krzywej s-owatej z prostą odpowiadającą 50% śmiertelności
Tabele wyników
Fenol
Stężenie [mg/l] |
Liczba padłych osobniików |
|
|
24 godziny |
48 godzin |
100 |
25 |
30 |
50 |
16 |
21 |
25 |
11 |
17 |
12,5 |
6 |
9 |
6,25 |
3 |
6 |
3,12 |
0 |
2 |
0 |
0 |
0 |
Parachlorofenol
Stężenie [mg/l] |
Liczba padłych osobniików |
|
|
24 godziny |
48 godzin |
50 |
30 |
30 |
25 |
27 |
29 |
12,5 |
21 |
26 |
6,25 |
16 |
20 |
3,12 |
10 |
14 |
1,55 |
4 |
6 |
0 |
0 |
0 |
Wnioski
Odczytujemy stężenia letalne z wykresu na podstawie metody interpolacji graficznej
Fenol
LC50-24h = 45 [mg/l]
LC50-48h = 21 [mg/l]
Parachlorofenol
LC50-24h = 6 [mg/l]
LC50-48h = 3,5 [mg/l]
Z porównania wyników stężeń letalnych LC50-24h i LC50-48h dla fenolu i parachlorofenolu widzimy, że bardziej toksycznym związkiem jest parachlorofenol.
Zgodnie z oceną toksyczności związków chemicznych w odniesieniu do stężenia letalnego według Unii Europejskiej fenol należy do związków szkodliwych, a parachlorofenol do związków toksycznych.