LABORATORIUM METROLOGII DUGOCI I KTA
ZAKAD TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI
|
|
|
|||||
wiczenie wykonano dnia
|
OCENA |
UWAGI |
|||||
|
|
SPRAWOZDANIE TEMAT: Pomiary rednicy podziaowej gwintów zewntrznych.
|
|||||
1. Wiadomoci wstpne.
W praktyce warsztatowej stosowane mikrometry pomimo wielu zastosowa róni si nieznacznie od siebie. Dotyczy to równie mikrometrów stosowanych do pomiarów rednicy podziaowej gwintu zewntrznego. Cech wyróniajc omawiane mikrometry do gwintów jest ksztat powierzchni roboczych kowadeka i wrzecionka. Ich ksztaty zostay tak przyjte, eby zetknicie narzdzia z przedmiotem nastpowao w pobliu rednicy podziaowej d2. Moliwe stao si to dziki zastosowaniu we wrzecionku kocówki stokowej, a w kowadeku kocówki pryzmatycznej. Dziki temu, e kocówki s wymienne, mona je stosowa do rónego rodzaju gwintów w zalenoci od ich rodzaju i wymiaru boku.
1. kocówka pryzmatyczna,
2. mierzona ruba,
3. stokowa kocówka.
Wyróniamy dwa sposoby pomiaru rednicy podziaowej gwintu :
- za pomoc mikrometru do gwintów ,
- za pomoc waeczków (metoda trójwaeczkowa).
Skok gwintu potrzebny do wyboru kocówek okrela si za pomoc tzw. wzorników grzebykowych, które przykada si bezporednio do badanego gwintu i sprawdza si ich wzajemne przyleganie do siebie. na tej podstawie mona stwierdzi rodzaj gwintu i jego wielko. Po ustaleniu wartoci skoku gwintu wybiera si kocówki i zeruje mikrometr za pomoc nakrtek umieszczonych przy kowadeku.
Pomiar rednicy podziaowej dz metod trójwaeczkow.
Metod trójwaeczkow stosuje si przy pomiarach rednic podziaowych dokadnych gwintów zewntrznych , np: sprawdzianów gwintowych , dokadnych rub i gwintowników. W metodzie tej do danego skoku gwintu stosuje si trzy waeczki o tej samej rednicy dw . Podczas mierzenia stykaj si one z bokami gwintu na jego rednicy podziaowej lub w jej pobliu . Ustawione we wrbach gwintu umoliwiaj pomiar jego rozstawienia . Pomiar ten zalenie od wymaga dokadnoci, moe by wykonany za pomoc jednego z narzdzi uywanego do kontroli wymiarów zewntrznych. Wymaga si przy tym, aby narzdzie pomiarowe miao paskie powierzchnie pomiarowe.
Najkorzystniejsze tzw. optymalne rednice waeczków , które zapewniaj zetknicie na mierzonej rednicy podziaowej mog by obliczone z zalenoci:
gdzie: P - skok gwintu,
- kt boku.
Optymalne uoenie waeczka pomiarowego we wrbie gwintu
Pomiar rednicy podziaowej d2 dokonywany jest metod poredni , tj. przez pomiar wymiaru M , oraz obliczenie rednicy podziaowej d2 .Ostatecznie otrzymujemy :
Jednake w praktyce dla gwintu metrycznego gdzie 2 = 60o , uywa si zalenoci uproszczonych:
Poprawka na skrcenie waeczków w bruzdach gwintu :
Poprawka na spryste odksztacenie stykowe:
Niezbdna do obliczenia p2 warto siy Q jest zalena od rodzaju uytego do pomiaru narzdzia, np. dla mikrometru Q = 10 N. Pomimo uwzgldnienia poprawek pena ocena otrzymanych wyników pomiarów jest moliwa po obliczeniu spodziewanych granic niedokadnoci. Niedokadnoci te oblicza si zgodnie z metodyk przyjt dla pomiarów porednich.
2. Zadania do wykonania.
1. Zmierzy rednic podziaow zadanych rub przy uyciu:
- mikrometrów do gwintów,
- waeczków pomiarowych.
2. Na podstawie uzyskanych wyników pomiarów w zadaniu 1 stwierdzi, czy kontrolowane ruby wykonane s poprawnie.
3. Zestaw potrzebnych pomocy.
- mierzone ruby
- komplet waeczków pomiarowych
- mikrometr o zakresie od 0 do 25
- sprawdzian grzebykowy do gwintu MWGg 150
4. Wykonanie zadania.
rednica podziaowa gwintów metrycznych uytych w trakcie wiczenia mierzona bya dwoma metodami: z mikrometrem do gwintów i z waeczkami .
Pomiar rednicy podziaowej mikrometrem do gwintów
Przy pomocy sprawdzianu grzebykowego do gwintu o skoku 2,5 mm zosta dobrany z tabeli numer pary kocówek - nr 4
Analogicznie zostay dobrane kocówki dla gwintu o skoku :
- 2 mm dla, którego zosta dobrany numer pary kocówek - nr 4
- 1.75 mm dla, którego zosta dobrany numer pary kocówek - nr 4
- 1.5 mm dla, którego zosta dobrany numer pary kocówek - nr 3
Lp |
|
|
|
|
1 |
19.95 |
10.75 |
14.95 |
18.15 |
2 |
19.97 |
10.77 |
14.60 |
18.07 |
3 |
19.94 |
10.80 |
14.61 |
18.05 |
Srednia |
19.953 |
10.773 |
14.72 |
18.09 |
Pomiar rednicy podziaowej metod trójwaeczkow.
Dla skoku gwintu 3 mm korzystajc z tabeli mona dobra odpowiedni rednic waeczków mierniczych. W naszym przypadku rednica dw=2.050 mm. Dla skoku gwintu równego 2 mm rednica waeczków mierniczych dw = 1.350 mm.
Lp. |
dla skoku gwintu 3 mm mierzonego za pomoc waeczków |
Lp. |
dla skoku gwintu 2 mm mierzonego za pomoc waeczków |
1 |
25.07 |
1 |
17.05 |
2 |
25.06 |
2 |
17.05 |
3 |
25.08 |
3 |
17.06 |
4 |
25.05 |
4 |
17.05 |
5 |
25.07 |
5 |
17.06 |
6 |
25.06 |
6 |
17.05 |
rednia |
25.650 |
rednia |
17.533 |
Obliczam rednic podziaow gwintu o skoku 3 mm.
Uwzgldniam poprawk na skrceniewaeczków w bruzdach gwintu :
Uwzgldniam poprawk na spryste odksztacenie stykowe :
Uwzgldniamy poprawki dla gwintu o skoku 2 mm :
Tolerancje i pasowania gwintów metrycznych.
W przypadku gwintów zewntrznych toleruje si rednic podziaow d2 i rednic zewntrzn d. Wszystkie pozostae wane parametry, takie jak skok i kt boku nie s tolerowane, a ich odchyki powinny mieci si w przedziale wyznaczonym przez tolerancj rednicy podziaowej. Tolerancje wszystkich rednic gwintów uporzdkowane s w tzw. szeregi tolerancji oznaczone liczbami od 1 do 9.
Podczas wiczenia mierzone byy ruby metryczne - suwliwe o gwincie zewntrznym, dla których w polu tolerancji 6h - jest to klasa gwintu rednio dokadna, odchyka podstawowa - górna es=0,000,a warto tolerancji rednicy podziaowej wynosi Td2=170 m dla gwintu o skoku 2 mm i dla gwintu o skoku 3 mm Td2=200 m .
W tablicach tolerancji i odchyek podstawowych s umieszczone odpowiednie dane, na podstawie których mona obliczy wymiary graniczne, pomidzy którymi powinny zawiera si rzeczywiste wymiary gwintu :
ruba o skoku 2 [mm] :
1. Dla rednicy pomiarowej :
2. Dla rednicy zewntrznej :
ruba o skoku 3 [mm] :
1. Dla rednicy pomiarowej :
2. Dla rednicy zewntrznej :
Opracowanie bdów.
Dla gwintu o skoku 2 [mm] : 
Dla gwintu o skoku 3 [mm] : 
5. Wnioski:
Po przeprowadzeniu oblicze mona stwierdzi, e ruby s le wykonane lub zostay zuyte, o czym wiadcz bdy przewyszajce granic tolerancji - obliczona rednica podziaowa znacznie odbiega od rednicy podziaowej nominalnej. Prawdopodobnie nie zostaa zachowana staa wielko kta , który dla rub metrycznych wynosi 30o. To moe mie znaczny wpyw na wyniki pomiarów. Dlatego, eby uzyska moliwie najlepszy lub poprawny wynik pomiaru rednicy d2 przy zastosowaniu metody trójwaeczkowej, naley w naleyty sposób dobra waeczki o odpowiedniej rednicy. Optymaln rednic waeczków zapewniajcych ich zetknicie si ze rednic podziaow mona wyznaczy wg. nastpujcej zalenoci :
gdzie :
-kt boku ,
P - skok gwintu
Zgodnie z obowizujc zasad wybrane zostay z tablic rednice waeczków mierniczych, które nieznacznie odbiegaj od optymalnych . Na tej podstawie mona wnioskowa , e gdyby uyte byy waeczki o odpowiedniej rednicy, to obliczona rednica podziaowa mieciaby si w granicach tolerancji .
