22. Nie-Boska komedia - obraz poety, poezji, świata i rewolucji.

Obraz poety i poezji:

Koncepcja poezji - ukazanie jej wielkości i roli w życiu narodu:

• źródło piękna „poezjo matko piękności i zbawienia”

• surowa, wręcz pogardliwa ocena poezji jest wtedy, jeśli jest ona tylko czczą rozkoszą, oderwaną d rzeczywistości

• poeta fałszywy - człowiek nie identyfikujący się z poezją (źle pojmujący jej istotę i cel)

• poeta prawdziwy - człowiek identyfikujący się z poezja, miłujący swoich bliskich, ceniący idee chrześcijańskie

• polemika z podstawowymi wartościami literatury romantycznej

Obraz świata:

Poeta ukazał historyczną konieczność upadku arystokracji, ale i równoczesną rezerwę wobec idei rewolucji, opartej na niszczeniu ludzkiego dorobku. Przy tym widział brak konstruktywnego programu naprawy świata, co wyrażało się brakiem moralnych postaw. Wyraził przekonanie o zwycięstwie idei chrześcijańskiej, boskiej opieki nad światem (probiotencjalizm) i powrocie sensu do działań ludzkich (Chrystus jako sędzia). Heglowskie pojęcie zwycięży: przez powstanie i zanikanie sprzeczności.

Obraz rewolucji:

• na zakończenie walki rewolucyjnej ma nastąpić zagłada starego świata

• brak perspektyw zbudowania nowych wartości ideowo - moralnych

• tragizm obydwu bohaterów: Hrabiego i Pankracego, z których każdy ma trochę racji

Racje rewolucjonistów: głód, nędza ludu przy przepychu i niemoralności bogaczy rodzi upokorzenie i chęć odebrania dóbr i zemsty. Powstańcy stanowili także motłoch grożący mordem.

Racje arystokratów: budowniczy tradycji, historii, obrońcy wolności narodowej, wiary chrześcijańskiej i kultury

Idea rewolucji nie ma przyszłości, jest skazana na zagładę, Wzajemne pretensje i racje są połowiczne. Teoria racji cząstkowej prowadzi do pesymizmu i katastrofizmu. Poeta pragnął przezwyciężyć te trudności. W zakończeniu ukazuje widmo Chrystusa, jako symbolu idei, dobra i miłości.

Epitet - nie boska podkreśla szatański charakter procesu historycznego

Istnieje tylko teza i antyteza, brak jest zemsty - Hegel