Algorytm wyboru technik statystcznych

Metodologia - 05.06.2006

Wybór techniki zależy od:

- rodzaju pytania badawczego

-typu skal pomiarowych

-rozkładów zmiennych

Pytania badawcze

- Związki proste między zmiennymi

... para zmiennych

... wiele zmiennych zależnych i/lub niezależnych

-Interakcje

-Zależności ścieżkowe

ZN(jedna) wpływa na ZZ(jedną) (prosty związek między zmiennymi)

ZN1->ZZ

ZN2->ZZ

ZN3->ZZ

)albo regresja wielokrotna

)albo ANOVa...

)albo co innego

ZN1->ZZ1

ZN2->ZZ1

ZN3->ZZ2

Itd.

ZN->ZZ i na środku strzałki zmienna interakcyjna.

Zmienna interakcyjna (pośrednicząca)

Zależności ścieżkowe

Np. ZN dla danej ZZ sama w sobie zależy od dwóch innych zmiennych.

Ogólny model liniowe oraz modelowanie główne i ... dominujące w XXI wieku

POCZĄTEK (jakiś konkretny)

Związki między zmienymi - jedna ZN (zmienna niezależna) i jedna ZZ (zmienna zależna)

Co do tego?

-ZN:nominalna z dwiema kategoriami, a ZZ ciągła (ilościowa) ->podział na dwie grupy, dychotomiczne kryterium, badamy czy pewne dwie pop.ludzi różnią się pod względem pewnej zmiennej ciągłej.

jeśli rozkłady ZZ normalne oraz wariancje porównywalne

... to TEST t Studetna

Ale jeśli rozkłady ZZ bardzo odległe od normalności i/lub warianje różne:

To (nieparametryczna alternatywa czyli..) test U Manna-Whitneya.

Trzecia opcja:

Dwie zmienne: ZN i ZZ

ZN - nominalna z dwiema kategoriami

ZZ- porządkowa -> Test U Manna-Whitneya

Czwarta opcja

Dwie zmienne: ZN i ZZ

ZN - nominalna z dwiema lub więcej kategorii

ZZ: nominalnaz dwiema lub więcej kategoriami

TEST CHI-KWADRAT!!

Związki między zmiennymi (narazie tylko analizy parametryczne)

Kilka ZN i jedna ZZ:

1)ZN: nominalne: analiza wariancji )ANOVA

2)ZN: ciągłe: analiza regresji

3)ZN ciage i nominalne: Ogolny model Liniowy (=analiza regresj*ANOVA)

**Jak si€ nie wie cyzm to najlepiej obstawiać na Ogólny model liniowy.**-tak na marginesie.

Związki między zmiennymi (kilka ZN i kilka ZZ) tylko parametryczne c.d

Jeżeli ZZ są ciągłe...(bo jeśli nie są to stosujemy nieparametryczne alternatywy)

-ZN nominalne : wieloraka analiza wariancji MANOVA

• ZN ciągłe: Ogólny Model liniowy

• ZN ciągłe i nominalne: Ogólny Model Liniowy

Analiza interakcji

1) ZN: nominalne, ZZ: ciagłe

• analiza wariancji (ANOVA lub MANOVA)

(ZN jest jedna to ANOVA, ZZ wiele - wieloczynnikowa wielozmiennowa analiza wariancji)

2) ZN ciągłe i ZZ ciągłe

-OGÓlny Model Liniowy (-analiza regresji z interakcjiami)

3) ZN ciągłe i norminalne, ZZ ciągłe

• Ogólny Model Liniowy (używamy tylko dla parametrycznych)

Ogólny Model Liniowy zawiera w sobie szczególny rodzaj ANOVA, analiza regresji itp. A są one jedynie szczególnymi przykładami Ogólnego Modelu liniowego.

Analizy ścieżkowe

Modelowanie Równań Strukturalnych (SEM, Structural Equation Modelling)

Związki między zmiennymi jedna ZN i jedna ZZ

-ZN nominalna z 3lub więej kategoriami

ZZ: ciągła

Jeśli rozkłady Z oraz wariancjie porównywalne to analiza wariancji

-rozkłady ZZ bardzo odległe od normalności i/lub wariancje różne : TEST H Kruskala-Wallisa

• +ZN nominalna z trzema lub więcej a ZZ porządkowa to TESt H kruskala -Wallisa

+ ZN nominalna i ZZ nominalna z 3 lub więcej to TEST CHI KWADRAT..

ŚCIEŻKOWA

W kółkach - zmienne latentne (większość zmiennych - tych zmiennych nie widać !! np. Inteligencja, widać tylko ich przejawy)

Natomiast w kwadratach są takie zmienne obserwowalne, które widać !!

Od zmiennych latentnych do zmiennych obserwowalnych. Jest ktoś inteligentny i dlatego ma dobre wyniki w testach.

Strzałki ścieżkowe (jednostronne)

Dwustronne (sugeruja kowariancję, związek między zmiennymi)

Zmienne:

-egzo

-endogenne (wskazuje na nie co najmniej jedna strzałka przyczynowa)

Podział ten polega na tym , że egzo- to taka zmienna na którą nie wskazuje żadna strzałka w modelu (nie jest ona skutkiem niczego innego.

Badacz sam wymyśla jakiś model i sprawdza czy ten model jest do utrzymania w świetle wskaźników empirycznych.

Typy informacji uzyskiwane w wyniku SEM

Dwa typy informacji - jakość ogólna modelu (dobrocią dopasowania modelu)

-istotność statystyczna modelu

-wskaniki dopasowania

Właściwości poszczególnych ścieżek

Indeksy modyfikacyjne (wskazują w którym miejscu model (wymyślony przez badacza) jest kiepski)

• co się stanie z modelem jeśli doda się do niego ścieżkę, którejnie ma. ( czy to pogorszy czy polepszy wskaźnik odbroci)

• co stanie się z model jeśli odejmie się mu jakąś strzałkę

Oprogramowanie do SEM:

-LISREL(klasyczny)Joreskog i Sorbom... dopiero LISREL 8 nadaje się do pracy...

AMOS (

SEPATH

EQS