Articles from Portal popularno-naukowy
- chemia, biologia, doświadczenia
Siarczan miedzi bez użycia kwasu siarkowego
2011- 11- 29 23:11:14 DMchemik
Niebieskie kryszt ałki siarczanu miedzi są znane każdemu chemikowi od
najwcześniejszych przygód z chemią i doświadczeniami chemicznymi. Związek
t en, a konkret nie jego uwodniona post ać, pojawia się w każdym podręczniku
chemi . Nast olet ni eksperyment at or-amat or wielokrot nie jako przedmiot
swoich pierwszych eksperyment ów z kryszt ałami, rozt worami czy chemią
analit yczną. Kt óż z nas nie bawił się kiedyś w hodowlę kryszt ałów
CuSO4*5H2O, nie st rącał wodorot lenku miedzi, nie wykrywał jonów miedzi w
reakcji z amoniakiem nie używając do t ego wszyst kiego poczciwego siarczanu
miedzi? A może kt oś go sam ot rzymywał? Przepisy są dość łat we, wyst arczy
przerobić miedź, t lenek miedzi (I ) czy węglan miedzi (I ) lub podobne im
subst ancje. Zdobycie st ężonego kwasu siarkowego może st anowić problem
dla nast olet niego, począt kującego chemika, a i st anowi dla niewprawionych
osób zagrożenie dla własnego bezpieczeńst wa. Kupno siarczanu miedzi nie
st anowi problemu, gdyż t o odczynnik dost ępny i t ani. Jeśli mamy warunki i
odczynniki, t o możemy się pokusić o ot rzymywanie siarczanu miedzi. A co
zrobić, jeśli nie ma możliwości użycia kwasu siarkowego? No t o można kupić.
Siarczan miedzi dost ępny jest nie t ylko w sklepach z odczynnikami, co nawet
w ogrodniczych, gdyż sól t a służy do ot rzymywania płynu do spryskiwania
drzewek dla ochrony przed grzybami chorobot wórczymi. Ale jak go ot rzymać
nie mając do dyspozycji kwasu siarkowego? Hmm… No t o może reakcja
wymiany podwójnej? Bierzmy t abelę rozpuszczalności i pokombinujmy.
Możnaby ot rzymać siarczan miedzi w reakcji:
ZnF2 jest osadem. Ale CuF2 dla domowego chemika jest prawie nie do
zdobycia. No t o inny przykład:
Tut aj dochodzi ekonomia. W żadnym wypadku nie należy marnować drogiego
związku do ot rzymania t aniego. No t o może jeszcze jakiś inny sposób? No t o
pomyślmy… I cisza…
A więc by nie t rzymać dłużej w napięciu i zaspokoić ciekawość a przy okazji
podać oryginalną met odę ot rzymywania t ej soli, opiszę swoją przygodę
sprzed ponad 10 lat . Pracowałem kiedyś jako chemik amat or, a swoje
doświadczenia prowadziłem zwykle w słabo wyposażonej piwnicy. Pewnego
dnia nie mogłem się nadziwić, gdy na blacie, na kt órym pracowałem,
znalazłem duże kryszt ały siarczanu miedzi! Skąd one się wzięły? Przecież nie
pracowałem z t ym związkiem ost at nio, nie mogłem rozlać jego rozt woru it p.
Jednakże przyglądając się t ym kryszt ałom zacząłem prowadzić „śledzt wo”.
Pomiędzy t ymi kryszt ałami były st rzępki jakiejś gumy. Po przyjrzeniu się im
st wierdziłem, że są t o reszt ki izolacji kabla, kt óry t rzymałem właśnie w t ej
części blat u. Ale jak met aliczna miedź przeszła w sól? Przecież t o t aki
odporny met al. Skojarzyłem jednak, że kilka t ygodni wcześniej pracowałem na
t ym blacie z dużą ilością nasyconego rozt woru siarczanu amonu (NH4)2SO4,
kt órego część rozlałem, a jako że blat był nierówny t o jego część ściekła w
st ronę t ego drut u miedzianego. Zat em spot kały się jony siarczanowe oraz
met aliczna miedź. T ylko jak t am miedź przereagowała w sól? Miedź (I ) chęt nie
t worzy kompleksy z amoniakiem. Jeśli do r-ru soli miedzi (I ) dodać st ężonego
amoniaku, t o powst aje int ensywne granat owe zabarwienie. Jeśli do wody
amoniakalnej wrzucić kawałek nieoczyszczonego drut u miedzianego, t o po
chwili woda amoniakalna zacznie przybierać niebieską barwę, od t worzących
się rozpuszczalnych związków kompleksowych miedzi. Nierozpuszczalne w
wodzie związki miedzi w reakcji z amoniakiem t worzą jon [Cu(NH3)4]2+, kt óry
jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. Skoro miedź zost anie w t en sposób
oczyszczona na powierzchni, t o jest narażona na działanie t lenu
at mosf erycznego, kt óry chęt nie z nią reaguje, dając CuO. A t en ponownie
rozt worzy się w amoniaku dając wodorot lenek t et raaminomiedzi (I ). Jak
wiadomo, amoniak jest słabą zasadą. Sole amonowe w wodzie hydrolizują,
uwalniając st opniowo amoniak. Amoniak t en jest w st anie ut worzyć kompleks z
miedzią. Zat em zachodzące procesy na moim blacie zapiszemy t ak:
Kompleksowa sól, czyli siarczan t et raaminomiedzi (I ) jest niet rwała i
współist nieje w równowadze z amoniakiem i siarczanem miedzi (I ). Ponieważ
w powiet rzu st ężenie amoniaku jest śladowo małe, t o sól t a chęt nie oddaje
amoniak, kt óry się ulat nia w powiet rze a pozost aje jako t rwały produkt
siarczan miedzi (I ). Sumaryczne równanie miałoby post ać:
Ponieważ reakcja zachodzi w środowisku wodnym, powst aje nam hydrat
CuSO4*5H2O. Zat em mając odrobinę cierpliwości, spróbujmy podobnie
przerobić miedź w użyt eczną sól. Kawałek przewodu miedzianego, najlepiej w
post aci zwoju cieniut kich drut ów zalewamy st ężonym r-rem siarczanu amonu
t ak, aby nie pokryć całej miedzi rozt worem, t ylko zapewnić dost ęp t lenu do jej
powierzchni. Przez kilka t ygodni obserwujmy powst awanie siarczanu miedzi, aż
do wyraźnego zakończenia reakcji. W razie pot rzeby związek należy oczyszcić
przez kryst alizację. I t ak ot o przez własną niechlujność powst ała oryginalną
met oda ot rzymywania siarczanu miedzi (I ). Jest em ciekaw wyników innych
amat orów. Siarczan amonu użyt y w t ym niezamierzonym doświadczeniu był
zakupiony w sklepie ogrodniczym jako nawóz szt uczny. Doceńmy t o, co daje
nam, chemikom, nat ura w sklepach ogrodniczych, z f arbami i lakierami,
składach budowlanych, apt ekach i drogeriach! A siarczan amonu jako nawóz
jest bardzo t ani, rzędu 3 PLN za 1 kg. No t o co? No t o do pracy
DMchemik
Homo sapiens
Goście wyszukali nas poprzez:
ciekawost ki z chemi
siarczan miedzi gdzie kupić
siarczan miedzi ot rzymywanie
gdzie kupić siarczan miedzi
siarczan miedzi sklep
amoniak z wodorot lenkiem miedzi
siarczan miedzi
jak z siarczanu miedzi zrobić kwas
Przeczyt any 1 477 razy, dzisiaj 1 razy