18.02.2008 r.
Wykład pierwszy - Mikroekonomia
Zajęcia prowadzi prof. dr hab. Tadeusz Kowalski (dyżur: poniedziałki 17.30 - 18.30).
Lektury:
•
P. Samuelson, W. Nordahaus – Ekonomia tom 2;
•
B. Czarny i inni – Podstawy ekonomi ;
•
D. Begg i inni – Mikroekonomia;
•
J. Sloman – Podstawy ekonomi .
Mikroekonomia – definicja:
•
badanie działań człowieka dotyczących produkcji oraz wymiany między ludźmi;
•
analiza zmian w całości gospodarki (tendencje cen, produkcji, bezrobocie), pomoc w kształtowaniu polityki gospodarczej;
•
nauka dokonywania wyborów;
•
nauka organizacji działań ludzi w sferze produkcji i konsumpcji;
•
nauka o pieniądzu, stopie procentowej, kapitale, bogactwie.
Ekonomia to nauka o tym, jak jednostki i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów, która mogą mieć także inne, alternatywne zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielenie ich na konsumpcję, obecna lub przyszła, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.
Makro i mikro
•
Makroekonomia – badania zachować gospodarki traktowanej jako całość.
•
Mikroekonomia – zachowanie poszczególnych przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, branż lub działów gospodarki.
Przyczyny podziału:
•
aspekt historyczny – praktyka akademicka;
•
istota wzajemnych relacji – stopień szczegółowości;
•
tendencje rozwojowe ekonomi – branżowe lub aspektów gospodarowania.
Obszar pogranicza:
•
Nauki polityczne;
•
Psychologia;
•
Antropologia;
•
Historia;
•
Statystyka.
Dwie ekonomie
•
Ekonomia pozytywna – opis faktów, okoliczności i zależność w gospodarce.
•
Ekonomia normatywna – aspekty etyczne i sądy wartościujące.
PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI 1
•
Post hoc ergo popter hoc – po coś lecz nie z powodu czegoś.
•
Ceteris paribus – pozostałe czynniki bez zmian.
•
Całośći część.
Subiektywność
•
Teoria to narzędzie porządkowania faktów.
•
Niepewność w życiu gospodarczym.
•
Prawa ekonomiczne sprawdzają się jako pewna przeciętna, a nie jako ścisła i dokładna zależność.
Narzędzia ekonomisty:
•
obserwacja empiryczna;
•
obserwacja pośrednia – statystyki;
•
szeregi czasowe;
•
dane przekrojowe;
•
wartości absolutne;
•
wartości względne.
Modele ekonomiczne
•
Model to uproszczona wersja teori ekonomicznej.
•
Pokazuje podstawowe związki badanych zmiennych – zadania modeli.
•
Związek danych statystycznych i modeli ekonomicznych jest dwustronny.
PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI 2
Wykład drugi - Rynek
Rynek – definicja:
•
mechanizm racjonalnego alokowania zasobów gospodarczych;
•
proces ustalania warunków transakcji;
•
ogół warunków, w których dochodzi do zawierania transakcji wymiennych;
•
proces negocjowania;
•
proces wyceny dóbr i usług;
•
proces zbierania informacji;
•
obszar, gdzie dokonuje się wymiany;
•
instytucja;
•
układ wzajemnych oddziaływań;
•
rodzaj stosunków między kupującymi i sprzedającymi;
•
grupa firm i jednostek.
Rynek dzieli się na:
•
towarowy;
•
kapitałowy:
rzeczowy,
finansowy,
•
pracy.
Rynki – kryteria podziału:
•
Geograficzne - lokalne, regionalne, ponadregionalne, ogólnokrajowe, między-krajowe, globalny.
•
Typ kontroli:
Wolny;
Centralnie sterowany;
Mieszany.
•
Skala i wielkość:
Hurtowy;
Detaliczny.
•
Jednorodność:
Homogeniczny;
Heterogeniczny.
Popyt
•
Ilość dobra, jaką nabywcy chcą kupić w określonym czasie, przy danej cenie
•
Popyt potencjalny
•
Popyt faktyczny
Prawo popytu
Przy innych czynnikach niezmienionych (ceteris paribus) zapotrzebowanie na określone dobro w danym czasie zmaleje, jeśli jego cena wzrośnie, a zwiększy się, jeśli jego cena spadnie.
Wielkość zapotrzebowania - ilość dobra, którą nabywcy są skłonni nabyć, przy danej cenie i w określonym czasie.
APETYT NA CZEREŚNIE
cena
łączny popyt
A
4
700
B
8
500
C
12
350
D
16
200
E
20
100
Funkcja popytu: Dn = f(Pn)
PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI 3
•
Efekt dochodowy – wpływ zmiany ceny na wielkość zapotrzebowania, wynikający z tego, że nabywca na skutek zmiany ceny staje się zamożniejszy lub biedniejszy.
•
Wielkość zależy od tego, jaka część dochodu jest przeznaczona na zakup danego dobra.
•
Efekt substytucyjny – wpływ zmiany ceny na wielkość zapotrzebowania, wynikający z tego, że nabywca przenosi swe zakupy na dobra alternatywne (substytucyjne).
•
Wielkość zależy od ilości i „bliskości” dóbr substytucyjnych.
Inne determinanty popytu:
•
gust;
•
ilość i ceny dóbr substytucyjnych tzn. konkurencyjnych;
•
ilość i ceny dóbr komplementarnych;
•
dochód:
dobra zwykłe
dobra niższego rzędu
•
podział dochodu (wzrost rozpiętości);
•
przewidywane zmiany cen.
Podaż
•
Ilość dobra, jaką producenci zamierzają sprzedać lub wytworzyć w danym czasie przy danej cenie.
2 rodzaje podaży związanych z produkcją:
dobra produkcyjne;
dobra konsumpcyjne.
•
Te ilości jakiegoś dobra, które są skłonni wytwarzać i dostarczać na rynek producenci, przy różnej cenie tego dobra, przy czym im wyższa cena, tym większa skłonność do oferowania rosnących ilości.
PODAŻ CZEREŚNI
cena
łączna podaż
A
4
100
B
8
200
C
12
350
D
16
500
E
20
700
Funkcja podaży: Sn=f(Pn) ; S - supply – podaż Przyczyny:
•
Po przekroczeniu pewnego poziomu produkcji, szybko rosną koszty wytworzenia.
•
Im wyższa cena danego dobra, tym bardziej opłacalna staje się produkcja.
•
Jeżeli cena dobra utrzymuje się na wysokim poziomie, to produkcję podejmują nowe przedsiębiorstwa.
Inne determinanty podaży:
•
Koszty produkcji (im wyższe, tym niższy zysk):
zmiany cen czynników produkcji;
zmiany technologii;
zmiany organizacyjne;
polityka rządu.
•
Opłacalność produktów alternatywnych.
•
Opłacalność dóbr o współzależnej podaży (np. ropa naftowa i benzyna).
•
Wypadki losowe oraz inne nieprzewidziane zdarzenia.
•
Cele producentów.
•
Przewidywane zmiany cen.
PODSTAWY EKONOMII – MIKROEKONOMIA – HUBERT STOKOWSKI 4