Biologia w liceum

Test z genetyki

■ EWA KUREK (Kraków)

Grupa A

II. W przypadku pe∏nego dominowania

1. Na schemacie przedstawiono sposób dzie-

jednego allelu nad drugim, heterozygoty

dziczenia barwy u myszy. Kolor czarny jest

wykazujà zawsze cechy dominujàce.

dominujàcy (zadanie wed∏ug praw Mendla).

III.Allele recesywne ujawniajà si´ wy∏àcznie

u homozygot recesywnych.

A. I, II

C. II, III E. I, II, III

F

B. I, III D. III

czarna

brunatna

5. Drugie prawo Mendla g∏osi, ˝e:

F1

A. chromosom jest uk∏adem sprz´˝eƒ, a ge-

ny w nim zawarte nie dziedziczà siŕa-

zem,

F2

B. cechy nale˝àce do jednej pary alleli dzie-

dziczà sińiezale˝nie od cech nale˝à-

cych do innej pary,

A. OkreÊl genotyp pokolenia F .

1

C. w przypadku dziedziczenia dwugenowe-

B. OkreÊl genotypy pokolenia F oraz przed-

2

go cechy dziedziczone sà zawsze zale˝-

staw ich stosunek liczbowy. Skonstruuj

nie od siebie,

w tym celu odpowiednià krzy˝ówk´.

D. chromosom jest uk∏adem sprz´˝eƒ

C. Wypisz gamety wytworzone przez wszyst-

i wszystkie geny w nim zawarte dziedzi-

kie osobniki wymienione w zadaniu.

czà siźawsze razem.

D. WyjaÊnij pojćia: allel dominujàcy i re-

cesywny.

6. Prawdziwe jest zdanie:

2. W∏osy rude sà u cz∏owieka cechà recesywnà.

I. Grupy krwi sà determinowane genetycznie

Wybierz mo˝liwe genotypy rodziców, któ-

i mogà zmieniaç si´ podczas ˝ycia cz∏owieka.

rych dziecko ma w∏osy rude.

II. Grupy krwi sà determinowane genetycznie

A – w∏osy nierude, a – w∏osy rude

i nie zmieniajà si´ podczas ˝ycia cz∏owieka.

A. aa x Aa lub aa x AA

III.Na podstawie grupy krwi nie mo˝na stwier-

B. aa x Aa lub aa x aa

dziç z ca∏à pewnoÊcià, ˝e dany m´˝czyzna

C. aa x aa

lub aa x AA

jest ojcem dziecka, mo˝na jedynie ca∏kowi-

D. aa x AA

cie wykluczyç domniemane ojcostwo.

E. Aa x AA

A. I, II

C. II, III E. I, II, III

B. I, III D. III

3. Ile rodzajów gamet mo˝e produkowaç orga-

nizm diploidalny o genotypie:

7. Geny znajdujàce si´ w jednym chromoso-

AABBCCDdEE

mie dziedziczà si´:

A. 2

B. 4

C. 8

D. 16

E. 32

A. zawsze razem,

4. Prawdziwe jest zdanie:

B. nie zawsze razem,

I. W przypadku pe∏nego dominowania

C. oddzielnie, je˝eli zajdzie crossing-over,

jednego allelu nad drugim, heterozygoty

D. prawid∏owe odpowiedzi A i C,

wykazujà cechy poÊrednie.

E. prawid∏owe odpowiedzi B i C.

1/2003

BIOLOGIA W SZKOLE

45

Biologia w liceum

8. Mówimy, ˝e kod genetyczny posiada uk∏ad 2. Wybierz zdanie prawdziwe dotyczàce

tripletowy (jest trójkowy), poniewa˝:

wspó∏dominacji (kondominacji):

A. na jeden gen sk∏adajà si´ trzy odcinki I. ObecnoÊç obydwu alleli powoduje u he-DNA,

terozygoty ukszta∏towanie sićechy do-

B. o powstaniu aminokwasów decyduje se-

minujàcej.

kwencja trzech cukrów po∏o˝onych obok

II. ObecnoÊç obydwu alleli powoduje u he-

siebie w DNA,

terozygoty ukszta∏towanie sićechy po-

C. o powstaniu aminokwasów decyduje se-

Êredniej.

kwencja trzech zasad po∏o˝onych obok

III.Ka˝demu genotypowi odpowiada inny

siebie w DNA,

fenotyp.

D. informacja genetyczna na danà cechźa-

A. I, II

C. II, III E. I, II, III

warta jest w trzech kolejnych, nast´pujà-

B. I, III D. III

cych po sobie genach.

3. Drugie prawo Mendla g∏osi, ˝e:

9. Rozwià˝ zadanie:

A. Chromosom jest uk∏adem sprz´˝eƒ,

Niebieskooka daltonistka poÊlubi∏a homo-

a geny w nim zawarte nie dziedziczà siźygotycznego, bràzowookiego m´˝czyznŕazem.

normalnie widzàcego. Daltonizm jest wa-

B. W przypadku dziedziczenia dwugeno-

runkowany przez recesywny gen sprz´˝ony

wego cechy dziedziczone sà zawsze za-

z p∏cià, barwa oczu nie dziedziczy siĺe˝nie od siebie.

w sprz´˝eniu z p∏cià i jest determinowana

C. Chromosom jest uk∏adem sprz´˝eƒ

przez pojedynczy gen wykazujàcy domina-

i wszystkie geny w nim zawarte dziedzi-

cjźupe∏nà (homozygoty aa sà niebiesko-

czà siźawsze razem.

okie). Jakie jest prawdopodobieƒstwo, ˝e

D. Cechy nale˝àce do jednej pary alleli

w pierwszym pokoleniu pojawi siśyn dal-

dziedziczà sińiezale˝nie od cech nale-

tonista o niebieskich oczach? Podaj stosu-

˝àcych do innej pary.

nek liczbowy potomstwa w F .

1

4. Kobieta o genotypie MmNnOo mo˝e pro-

Grupa B

dukowaç komórki jajowe o nast´pujàcym

zapisie:

1. Schemat przedstawia krzy˝ówkńorek

A. MNO, mno

ciemnych z norkami pastelowymi.

B. MNO, MnO, mNo, mno

C. MNO, MnO, Mno, mNO, mnO, mNo,

P

MNo, mno

D. MNO, mNo, mno

1

2

3

4

E. MmNnOo

F

I

II

1

5. Wybierz prawdziwe stwierdzenie. Geny le-

5

6

7

8

talne:

III

IV

V

VI

I. sà rozpowszechnione i najcz´Êciej rece-

F2

sywne,

II. powodujà Êmierç osobników homozy-

A. Uzupe∏nij genotypy osobników i zapis

gotycznych w stosunku do tych genów,

genetyczny produkowanych przez nie

III. w stanie heterozygotycznym mogà byç

gamet.

przenoszone z pokolenia na pokolenie,

B. WyjaÊnij pojćia homozygota i heterozy-

IV. powodujà ró˝ne Êmiertelne choroby

gota.

dziedziczne u cz∏owieka.

C. Przedstaw stosunek iloÊciowy osobni-

A. I, II, III C. II, IV E. I, II, III, IV

ków w pokoleniu F i F .

B. I, III

D. IV

1

2

46

BIOLOGIA W SZKOLE

1/2003

Biologia w liceum

6. Gen dominujàcy C jest odpowiedzialny za pro-

8. Cechy kodu genetycznego to:

dukcjćhlorofilu, gen recesywny c – za brak A. trójkowy, zdegenerowany, bezprzecin-chlorofilu. W którym przypadku otrzymamy

kowy,

najwi´kszà liczbŕoÊlin bezzieleniowych?

B. dwójkowy, uniwersalny, bezprzecinkowy,

A. CC x cc

C. trójkowy, trójki sińak∏adajà, zdegene-

B. Cc x cc

rowany,

D. dwójkowy lub trójkowy, zdegenerowany,

C. Cc x Cc

uniwersalny.

D. CC x CC

E. CC x Cc

9. Rozwià˝ zadanie:

¸ysienie jest cechà zwiàzanà z p∏cià i zale˝y

7. Cechy sà sprz´˝one z p∏cià wtedy, kiedy ge-

od dominujàcego genu, znajdujàcego sińy odpowiedzialne za te cechźnajdujà si´: w autosomach. Efekt ekspresji tego genu

A. w dwóch chromosomach homologicz-

przejawia si´ tylko u m´˝czyzn. Hemofilia

nych,

jest cechà sprz´˝onà z p∏cià. Zdrowy m´˝czy-

B. w dwóch chromosomach niehomologicz-

zna o bujnych w∏osach poÊlubi∏ kobiet´, któ-

nych,

rej ojciec by∏ chory na hemofilií nie by∏ ∏y-

C. w jednym chromosomie,

sy. Syn wymienionych rodziców chorowa∏ na

D. tylko w chromosomie Y,

hemofili´, a w wieku dojrza∏ym wy∏ysia∏. Po-

E. tylko w chromosomie X.

daj genotypy osób wymienionych w zadaniu.

Klucz odpowiedzi

Grupa A

Nr

Rozwiàzania

Punktacja

1

A. Genotyp pokolenia

F : Aa

6

1

B. P: Aa x Aa

F : AA Aa aa

2

1 : 2 : 1 (stosunek liczbowy genotypów)

C. Gamety: Aa (A, a), AA (A, A), aa (a, a)

D. allel dominujàcy maskuje obecnoÊç allelu recesywnego, jego cecha ujawnia si´ w heterozygocie

allel recesywny jest maskowany przez allel dominujàcy, jego cecha ujawnia si´ wy∏àcznie w homozygocie recesywnej

2

B

1

3

A

1

4

C

1

5

B

1

6

C

1

7

E

1

8

C

1

9

Prawdopodobieƒstwo wynosi 0

5

18

1/2003

BIOLOGIA W SZKOLE

47

Biologia w liceum

Klucz odpowiedzi

Grupa B

Nr

Rozwiàzania

Punktacja

1

A. Gamety: 1 – B, 2 – B, 3 – b, 4 – b, 5 – B, 6 – b, 7 – B, 8 – b 7

Genotypy: I – Bb, II – Bb, III – BB, IV – Bb, V – Bb, VI – bb B. Heterozygota – organizm majàcy ró˝ne allele genu warunkujàcego danà cech´

Homozygota – organizm majàcy identyczne allele genu warunkujàcego danà cechĆ. Stosunek iloÊciowy: F : Bb F : BB Bb bb 1

2

100% 1 : 2 : 1

2

C

1

3

D

1

4

C

1

5

E

1

6

B

1

7

E

1

8

A

1

9

Genotypy osób z zadania: ¸∏X X

∏∏H Y ¸∏X Y

5

H

h

H

h

19

48

BIOLOGIA W SZKOLE

1/2003