W przypadku pytań lub wątpliwości skontaktuj
Narzędzia mechaniczne
się z najbliższym specjalistą BHP lub wejdź na:
www.skanska.pl/bhp,
one.skanska/bhp
15.2
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas organizowania i wykonywania prac przenośnymi maszynami
• zawiera
wymagania
wynikające z prawa
mechanicznymi, trzymanymi w ręku lub prowadzonymi ręcznie.
i norm polskich
oraz wewnętrznych
uregulowań Skanska S.A.
Przenośne maszyny mechaniczne, nazywane również narzędziami ręcznymi z napędem mechanicznym, to urządzenia napędzane silnikiem elektrycznym, spalinowym lub
•
jest obligatoryjny dla
pneumatycznie, przeznaczone do wykonywania pracy mechanicznej. Są one tak wszystkich jednostek
Skanska S.A.
skonstruowane, że silnik i urządzenie tworzą jeden zespół, który można łatwo przenosić na miejsce pracy i który podczas pracy jest trzymany w ręku lub zawieszony.
• pomaga
zapewnić
bezpieczne i skuteczne
praktyki podczas prac.
A. Wymagania ogólne
kontrolę strefy niebezpiecznej i kontrolę kontaktu narzędzia (np. wiertła, tarczy 1. Przenośna maszyna mechaniczna, szlifi erskiej) z obrabianym materiałem.
trzymana w ręku lub prowadzona ręcznie, 7. Przenośne maszyny montażowe powinna spełniać wymagania w zakresie i inne maszyny udarowe powinny być bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zaprojektowane i wykonane tak, aby określone w przepisach szczegółowych.
energia przekazywana była do elementu 2. W zależności od rodzaju, maszyna powinna uderzanego przez element pośredni posiadać właściwej wielkości powierzchnię stanowiący część składową urządzenia, podpierającą oraz liczbę uchwytów a urządzenie zwalniające zapobiegało i wsporników o odpowiednich wymiarach uderzeniu do czasu, gdy maszyna nie rozmieszczonych tak, aby zapewniały znajdzie się w prawidłowym położeniu i nie jej stabilność w przewidzianych przez uzyska odpowiedniego nacisku na materiał
producenta warunkach użytkowania.
bazowy (np. młot pneumatyczny).
3. Jeżeli maszyna przenośna posiada 8. Ponadto, w maszynie powinna uchwyty, których nie można zwolnić być wyeliminowana możliwość
przy jednoczesnym zachowaniu
niezamierzonego (przypadkowego) całkowitego bezpieczeństwa, powinna być zainicjowania uderzenia (np. podczas wyposażona w ręczne urządzenia sterujące przenoszenia lub z powodu wstrząsu), uruchamianiem i zatrzymywaniem, a gdyby zaistniała konieczność
rozmieszczone w sposób umożliwiający zainicjowania uderzenia – maszyna operatorowi posługiwanie się nimi bez powinna umożliwiać zaprogramowanie zwalniania uchwytów.
odpowiedniej kolejności czynności na 4. Uchwyty maszyn przenośnych muszą być urządzeniu zwalniającym i elemencie zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby sterowniczym.
łatwo było te maszyny uruchomić i zatrzymać.
9. Maszyny powinny być wyposażone 5. Maszyna przenośna powinna być w osłony chroniące przed odpryskami, tak zaprojektowana, wykonana lub a odpowiednia osłona lub osłony muszą być wyposażona, aby wyeliminować ryzyko dostarczone przez producenta maszyny.
przypadkowego uruchomienia lub
10. Do każdego egzemplarza maszyny kontynuowania działania po zwolnieniu przenośnej trzymanej w ręku lub uchwytów przez operatora. Jeżeli spełnienie prowadzonej ręcznie powinna być tego wymagania nie jest technicznie dołączona instrukcja obsługi.
możliwe, należy stosować równorzędne 11. Instrukcja obsługi powinna zawierać środki zabezpieczające.
w szczególności:
6. Konstrukcja maszyny przenośnej
• ogólne dane, takie jak nazwa i adres trzymanej w ręku powinna w koniecznych producenta lub kraj pochodzenia, Wersja 1.0
przypadkach pozwalać na wzrokową oznaczenie maksymalnej prędkości, Standard 15.2
1
wydajności itp., które powinny być
• urazy wywołane cząstkami obrabianego umieszczone również na narzędziu materiału i narzędzia oraz zapylenie
• objaśnienie symboli lub piktogramów
• zagrożenia wibracją i hałasem.
dotyczących bezpieczeństwa pracy umieszczonych na maszynie (narzędziu) B. Podział i rodzaje narzędzi
• informacje (instrukcję) dotyczące zmechanizowanych
bezpiecznego użytkowania maszyny (narzędzia), warunków pracy, montażu, 1. W zależności od rodzaju napędu nastawiania, konserwacji itp.
rozróżniamy następujące rodzaje narzędzi
• wskazówki, w jaki sposób maszyny nie zmechanizowanych:
należy używać
• z napędem elektrycznym
• wykaz wyposażenia przeznaczonego
• z napędem pneumatycznym
do maszyny, osprzętu i wyposażenia
• z napędem hydraulicznym
wymiennego, które mogą być
• z napędem spalinowym.
stosowane z daną maszyną
2. Najbardziej rozpowszechnione są narzędzia
• informacje bardziej szczegółowe, jak z napędem elektrycznym i pneumatycznym.
np.: o skuteczności działania odciągu 3. W zależności od przeznaczenia rozróżniamy pyłu (w odniesieniu do wybranych następujące narzędzia zmechanizowane: maszyn) lub dotyczące osobistego
• wiertarki
wyposażenia ochronnego operatora
• gwinciarki
(np.: „Należy stosować ochronniki
• wkrętarki
słuchu”; „Przed przystąpieniem do
• nożyce
naprawy, konserwacji itp. wyjmij
• pilarki
wtyczkę z gniazdka”)
• wycinarki
• informacje o całkowitej wartości
• szlifi erki
drgań wytwarzanych przez maszynę,
• polerki
działających na kończyny górne
• skrobaki
operatora – wartości te muszą być
• młoty i młotki
albo zmierzone dla danej maszyny,
• wibratory i zagęszczarki.
albo ustalone na podstawie pomiarów wykonanych dla technicznie
C. Praca narzędziami ręcznymi z napędem porównywalnej maszyny.
elektrycznym
12. Przenośne maszyny i inne narzędzia ręczne z napędem mechanicznym powinny
1. Napęd elektryczny sprzętu i narzędzi być odpowiednio zabezpieczone przed z zasady przystosowany jest do zasilania przypadkowym dotknięciem części przemysłowym prądem przemiennym czynnych.
o napięciu 380/220 V.
13. Otwory wentylacyjne i inne w obudowach 2. Narzędzia te powinny być dostosowane powinny być takiej wielkości, by nie mogła do pracy w warunkach, w których istnieje przez nie przejść kulka o średnicy 6 mm.
szczególne zagrożenie porażeniem prądem 14. Przenośne maszyny nie powinny elektrycznym, a zwłaszcza do pracy na się nadmiernie nagrzewać podczas otwartym terenie.
normalnego użytkowania, a przypadkowa 3. Zasady pracy narzędziami ręcznymi zmiana nastawienia parametrów i urządzeń z napędem elektrycznym są zawarte sterujących nie powinna być możliwa.
w standardzie szczegółowym
15. Wszystkie przenośne maszyny (narzędzia)
„15.3 Elektronarzędzia”.
powinny być odporne na działanie wilgoci występującej w normalnych warunkach.
D. Praca narzędziami ręcznymi z napędem 16. Dla wszystkich użytkowanych przenośnych pneumatycznym
maszyn mechanicznych (narzędzi
mechanicznych) należy dokonywać Oceny 1. Narzędzia pneumatyczne są zasilane Ryzyka dla Zadania, a ich eksploatację sprężonym powietrzem o stabilnym prowadzić z uwzględnieniem zapisów ciśnieniu wynoszącym od 5 do 10 barów.
zawartych w Instrukcji Bezpiecznego 2. Przed rozpoczęciem pracy pracownik Wykonywania Robót (IBWR).
powinien nałożyć okulary ochronne, 17. Opracowanie IBWR nie jest wymagane dla zwłaszcza gdy istnieje możliwość powstania konkretnej maszyny przenośnej, lecz dla odprysków, pyłu itp. (Rys. 1).
robót, do wykonywania których są one 3. Końcówki robocze narzędzia powinny stosowane.
być tak umocowane w uchwycie, aby nie 18. Do podstawowych zagrożeń
dopuścić do ich wypadnięcia w czasie pracy.
związanych z obsługą ręcznych narzędzi 4. Pneumatyczne narzędzia udarowe (młotki, zmechanizowanych należy zaliczyć: przecinaki i inne) powinny mieć urządzenia
• niebezpieczeństwo porażenia prądem zabezpieczające przed wypadnięciem elektrycznym
końcówek roboczych podczas pracy.
• urazy spowodowane strumieniem 5. Rozpoczynając pracę należy stopniowo sprężonego powietrza
doprowadzić powietrze do narzędzia,
• urazy spowodowane obrabianym a dopiero po stwierdzeniu jego sprawności przedmiotem
włączyć pełny dopływ powietrza.
• urazy wywołane wirującymi częściami 6. W przypadku stwierdzenia
narzędzia
nieprawidłowości w działaniu narzędzia 2
17. Nie wolno odcinać dopływu powietrza do narzędzia pneumatycznego przez załamywanie węży.
18. Po przyłączeniu węża należy najpierw go przedmuchać, zachowując odpowiednie środki ostrożności, aby usunąć
nagromadzony w nim pył, a potem przyłączyć narzędzie pneumatyczne.
19. Węże nie powinny przecinać się z przewodami elektrycznymi pod napięciem, ani znajdować się w ich pobliżu.
20. Naprawy narzędzi pneumatycznych powinny być przeprowadzane
w warsztatach serwisowych.
E. Praca narzędziami ręcznymi o napędzie spalinowym
Rys. 1 Podstawowe środki ochrony przy pracach 1. Przy napełnianiu zbiorników paliwem z narzędziami
obowiązuje zakaz palenia papierosów i otwartego ognia oraz wykonywania należy natychmiast zamknąć dopływ jakichkolwiek czynności, przy których powietrza do niego.
wykonywaniu może wystąpić iskrzenie.
7. Podczas przerw w pracy lub w czasie 2. Paliwo wolno przechowywać tylko przechodzenia z jednego miejsca na drugie w przystosowanych, szczelnie zamkniętych należy wyjmować końcówkę narzędzia naczyniach.
z tulei i przechowywać ją oddzielnie.
3. Paliwo można przelewać wyłącznie 8. Podczas wymiany końcówki roboczej za pomocą odpowiednich lejków,
dopływ sprężonego powietrza powinien zapobiegających jego rozlewaniu się, tylko być zamknięty, aby uniknąć wyrzucenia tulei przy wyłączonym i wystudzonym korpusie podczas przypadkowego uruchomienia (Rys. 2).
narzędzia.
4. W czasie pracy napędu spalinowego 9. Pracując narzędziem pneumatycznym obsługa powinna zająć stanowiska tak, aby nie należy opierać łokci o ciało w celu spaliny nie były wyrzucane na stanowisko zwiększenia docisku narzędzia do robocze, gdyż spaliny pochodnych ropy są obrabianego przedmiotu.
trujące
10. W czasie pracy narzędziem pneumatycznym 5. Na zamkniętych stanowiskach roboczych nie można prowadzić jego napraw, regulacji należy odprowadzić spaliny na zewnątrz za lub wymiany części.
pomocą węży (Rys. 3).
11. Przy wycinaniu nitów, oczyszczaniu odlewów itp. czynnościach należy, w celu ochrony przed odpryskami materiału, ustawiać ekrany ochronne.
Rys. 2 Prawidłowy sposób
12. Przy dłuższej przerwie w użytkowaniu uzupełniania paliwa
w narzędziach spalinowych
narzędzia należy odłączyć zasilanie sprężonym powietrzem.
13. Narzędzia pneumatyczne należy chronić przed upadkami i uderzeniami oraz przed zanieczyszczeniami np. błotem, wodą, piaskiem itp. i konserwować zgodnie z instrukcją obsługi, a także zwrócić uwagę na zachowanie dobrego stanu technicznego przewodów doprowadzających sprężone Rys. 3 Instalacja wyciągowa dla narzędzi spalinowych powietrze.
stosowanych wewnątrz pomieszczeń zamkniętych 14. W miejscach narażonych na uszkodzenie mechaniczne należy używać węży
6. Powierzchnie, przedmioty i narzędzia zbrojonych.
zabrudzone paliwem należy oczyścić.
15. Węże powinny być:
7. Nie należy stosować maszyn o napędzie
• mocno przytwierdzone do łącznika spalinowym w pomieszczeniu i rejonach narzędzia pneumatycznego za pomocą o zagrożeniu pożarowym i wybuchowym.
zacisków (opaski metalowe)
8. Obsługa napędu spalinowego powinna
• gazoszczelne - w przypadku
na stanowisku pracy dostosować się do stwierdzenia nieszczelności należy przepisów przeciwpożarowych.
natychmiast wyłączyć dopływ
9. W przypadku stwierdzenia przecieków sprężonego powietrza
w silniku spalinowym należy silnik wyłączyć,
• podgrzewane w ciepłym pomieszczeniu uznać za uszkodzony i powiadomić
– nie wolno ich przedmuchiwać parą.
przełożonego o uszkodzeniu.
16. Przyłączanie i odłączanie węża od 10. Przechowywanie maszyn z paliwem głównego przewodu powinno odbywać się w zbiorniku dopuszczalne jest tylko przy zamkniętym zaworze powietrza.
w pomieszczeniach wentylowanych, Wersja 1.0
Standard 15.2
3
w których niemożliwy jest kontakt 3. Eksploatacji maszyn niesprawnych oparów paliwa z otwartym ogniem technicznie.
i pomieszczeniach wyposażonych
4. Użytkowania maszyn bez urządzeń w podstawowy sprzęt ochrony
zabezpieczających.
przeciwpożarowej.
5. Przebywania osób postronnych w strefi e 11. Jeżeli maszyna ma być nieużywana przez zagrożenia spowodowanej pracą maszyn.
pewien okres (wyznaczony w instrukcji 6. Dokonywania jakichkolwiek zmian obsługi), należy spuścić paliwo z układu konstrukcyjnych w maszynach.
paliwowego oraz uruchomić silnik do chwili 7. Dokonywania napraw i konserwacji maszyn samoistnego zatrzymania się.
będących w ruchu.
8. Odtłuszczania i czyszczenia powierzchni F. Zabrania
się:
maszyn benzyną etylizowaną lub innymi rozpuszczalnikami.
1. Obsługi maszyn przez osoby nieposiadające 9. Pracy w odzieży roboczej luźnej, rozpiętej, stosownych kwalifi kacji.
postrzępionej, a także bez środków ochrony 2. Eksploatacji maszyn na niestabilnym indywidualnej zalecanych w instrukcji podłożu, z drabin.
producenta.
4