Gomer

Tak wyjątkowym musiało wydawać się bezżeństwo Jeremiasza

jego współczesnym (Jr 16, 2nn), jak niezrozumiałym musiał być

brak żałoby Ezechiela po śmierci żony (Ez 24, 15nn), zaś miarę

znaku otrzymuje małżeństwo Ozeasza. "Jahwe rzekł do Ozeasza:

»Idź, pojmij za żonę nierządnicę i [miej] dzieci nierządu! Bo

opuszczając Jahwe, kraj oddaje się nierządowi«. Poszedł tedy i

pojął Gomer, córkę Diblajima" (Oz 1, 2n). Gomer, żonę Ozeasza,

wymienioną tylko ten jeden raz z imienia, określa się jako eszaet

zenunim, co ściśle biorąc nie oznacza ani nierządnicy, ani

cudzołożnicy, lecz kobietę nawiązującą relacje z mężczyznami

oparte na czystej żądzy.

Ozeasz bierze sobie zatem ogarniętą żądzą kobietę za żonę - z woli Jahwe.

Rodzą się dzieci o symbolicznych imionach, dwóch synów i jedna córka:

Jizreel, co znaczy “Bóg sieje”, Lo-Ruchama - “nie doznająca miłosierdzia”,

Lo-Ammi - “nie mój lud”. Następuje szereg zarzutów wobec żony i matki.

Ojciec namawia dzieci: “Oskarżajcie swą matkę, oskarżajcie - bo nie jest

już ona moją małżonką (ani ja nie jestem jej małżonkiem) - niech usunie

znamiona nierządu ze swej twarzy i oznaki cudzołóstwa spomiędzy swych

piersi!” (2, 4). Słowa te sugerują, że żona Ozeasza nie zaprzestała

współżyć z innymi mężczyznami, jak również, że on dał jej list rozwodowy.

Wskazuje też na to ciąg dalszy ich historii, w którym prorok otrzymuje

nakaz: “I rzekł do mnie Jahwe: »Idź znowu i miłuj niewiastę, która kocha

innego i cudzołoży...«” (3, 1). Ozeasz wykupuje ją za niską cenę, cenę

niewolnicy.

Choć jedna się z nią, nie jest to całkowity powrót: “I rzekłem do niej:

»Przez wiele dni pozostaniesz tu tylko ze mną; nie będziesz cudzołożyła,

nie będziesz należała do żadnego mężczyzny ani też ja [nie zbliżę się] do

ciebie«” (3, 3). Biorąc pod uwagę poprzednie groźby kierowane pod

adresem żony, byłoby to dla niej zbyt pospieszne pojednanie. “(...) obnażę

ją i wystawię [na widok], jaką była w dniu swego urodzenia; zamienię ją w

pustkowie, sprawię, że stanie się podobna ziemi jałowej, i pozwolę jej

ginąć z pragnienia! Nie ulituję się nad jej dziećmi, bo są dziećmi nierządu;

bo nierząd uprawiała ich matka, zniesławiła się ich rodzicielka” (2, 5n; por.

12nn).

Małżeństwo przedstawione przez Ozeasza to przykład małżeństwa

patriarchalnego, w którym kobieta i dzieci są całkowicie zależne od

mężczyzny, męża i ojca; co więcej - wydani na przemoc fizyczną i

upokorzenia z jego strony. Jest to przy tym obraz czarno-biały.

Poszczególnym płciom przydzielono jednoznaczne role: winnej i

łaskawego. Obraz naszkicowany wyłącznie z męskiej perspektywy,

wzmocnionej trudnym do rozróżnienia połączeniem “ja” proroka z “Ja”

Boga. Obraz ten staje się jeszcze bardziej problematyczny, gdy zostaje

odniesiony do relacji Jahwe - Jego ziemia, Jego lud. Cudzołóstwo staje się

wtedy symbolem oddawania kultu innym niż Jahwe bogom. W relacji

małżeńskiej mężczyzna jednak symbolizuje to, co Boskie, transcendentne,

zaś kobieta - to, co ludzkie, immanentne.

Księga Ozeasza jako pierwsza księga Biblii sięga po symbolikę oblubieńczą

dla przedstawienia relacji Boga i Jego ludu. Dramat małżeństwa Ozeasza

staje się symbolem błędów narodu wybranego, których naprawa możliwa

jest tylko z łaski Boga. Zastosowany obraz patriarchalnego małżeństwa

każe krytycznie pytać, czy nie wynika zeń także obraz Boga gotowego do

przemocy wobec tych, którzy są od Niego całkowicie zależni.