Wydział Turystyki i Rekreacji AWFiS w Gdańsku
PODSTAWY ANATOMII CZŁOWIEKA
1. Prowadzący:
•
Wykłady: prof. nadzw. dr hab. Janusz Jerzemowski
•
Ćwiczenia: dr Barbara Duda, dr Anna Orkwiszewska, dr Ewa Wojtowicz, dr Damian JeŜyk
2. Wymiar godzin według programu:
Wykłady: 15
Ćwiczenia: 15
3. Semestr: 1
4. Liczba punktów ECTS: 2
5. Forma studiów: stacjonarne
6. Poziom kształcenia: I stopień
7. Kierunek/specjalność: Turystyka i rekreacja 8. Status przedmiotu: obowiązkowy
9. Kompetencje:
L.p.
Jaką wiedzę powinien przyswoić student?
Poznanie podstaw z zakresu anatomii narządu ruchu tzn. budowy kości, ich połączeń, oraz mięśni ze szczególnym zwróceniem uwagi na mechanikę stawów i analizę ruchów 1.
wykonywanych przez wybrane mięśnie czy grupy mięśniowe, ze szczególnym zwróceniem uwagi na elementy naraŜone na uraz w naszym organizmie.
Zapoznanie się z budową, strukturą oraz topografią ośrodkowego i obwodowego układu 2.
nerwowego, narządów zmysłów i powłoki wspólnej oraz układów: naczyniowego, oddechowego, pokarmowego, moczowo - płciowego i wewnątrzwydzielniczego.
L.p.
Jakie umiejętności powinien zdobyć student?
Wykorzystania znajomości budowy anatomicznej narządu ruchu, układu nerwowego i 1.
pozostałych trzew w kontekście funkcjonowania organizmu jako całości.
Umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu anatomii człowieka w praktyce przez 2.
przyszłych organizatorów turystyki i rekreacji, samodzielnie planujących zajęcia rekreacyjne i animację czasu wolnego.
Liczba
Liczba
Szczegółowe treści wykładu
godzin
Szczegółowe treści ćwiczeń
godzin
wykładu
ćwiczeń
Wprowadzenie do anatomii.
1
Podział kośćca. Szkielet osiowy.
1
Budowa ogólna kości.
Kości szkieletu osiowego. Podział
Elementy budujące kość. Podział
kości czaszki (część mózgowa i
kości ze względu na kształt. Kości
twarzowa).
Budowa
kręgosłupa.
pneumatyczne.
Rola
układu
Pojęcie lordozy, kifozy i skoliozy.
kostnego.
Kości klatki piersiowej. Odporność i
ruchomość klatki piersiowej.
Budowa ogólna połączeń kości
1
Kręgosłup i jego połączenia
1
Podział połączeń (ścisłe i stawy).
Połączenia ścisłe: więzozrosty - rola
Podział połączeń ścisłych (więzo-
więzadeł w utrzymaniu pionowej
zrosty,
chrząstkozrosty,
kościo-
postawy ciała, chrząstkozrosty –
zrosty). Podział stawów ze względu
budowa i rola krąŜka międzykręgo-
na: kształt pow. stawowych, liczbę
wego
oraz
jego
zagroŜenia,
osi ruchu, liczbę kości. Budowa
kościozrosty.
stawu: elementy stałe i dodatkowe.
Połączenia kręgosłupa i jego
1
Kości kończyny górnej i ich
1
rola
połączenia
Stawy kręgosłupa i ich czynność.
Kości
tworzące
kończynę
górną
Rola kręgosłupa.
(obręcz barkowa, kość ramienna,
kości przedramienia i ręki).
Budowa
i
czynność
stawu:
ramiennego,
łokciowego
i
promieniowo-nadgarstkowego.
ZagroŜenia
wynikające
z
duŜej
swobody ruchów.
Ogólna budowa mięśni
1
Kości kończyny dolnej i ich
1
Rodzaje tkanki mięśniowej. Budowa
połączenia
mięśnia. Kryteria podziału mięśni.
Kości
tworzące
kończynę
dolną
Narządy pomocnicze. Właściwości
(obręcz biodrowa, kość udowa, kości
fizyczne
i
biologiczne
mięśni.
podudzia i stopy).
Mechanika
mięśni.
Siła
mięśni.
Budowa
i
czynność
stawu:
Podział topograficzny mięśni.
biodrowego,
kolanowego
oraz
skokowego górnego i dolnego.
Układ oddechowy
1
Czynność wybranych mięśni
1
Górne i dolne drogi oddechowe.
głowy, szyi i tułowia
Budowa i połoŜenie narządów. Droga
Rola
mm.
mimicznych,
m.
powietrza.
mostkowo-obojczykowo-sutkowego,
mm.
grzbietu,
mm.
brzucha,
przepony
i
m.
piersiowego
większego.
Układ pokarmowy
1
Czynność wybranych mięśni
1
Topografia, budowa i rola narządów
kończyny górnej i dolnej
przewodu pokarmowego i gruczołów
Rola mm. obręczy barkowej, m. 2-
trawiennych.
głowego ramienia, m. 3-głowego
ramienia, mm. obręczy biodrowej,
m. 4-głowego uda i m. trójgłowego
łydki.
Układ nerwowy –
1
Podsumowanie wiadomości z
1
wprowadzenie
narządu ruchu. Elementy
Podziału układu nerwowego.
naraŜone na uraz.
Opony mózgu i ich rola. Komory
Elementy
włókniste
i
chrzęstne
mózgu i płyn mózgowo-rdzeniowy.
naraŜone
na
uraz.
Elementy
Pojęcie neuronu, istoty szarej i
warunkujące pionową postawę ciała
białej.
i równowagę oraz podtrzymujące
wysklepienie stopy. Miejsca zmniej-
1szonego oporu.
1
Kolokwium
1
Pojęcie neuronu, istoty szarej i
białej. Podział mózgowia: mózg,
móŜdŜek, pień mózgu.
Autonomiczny układ nerwowy.
Podział
i
lokalizacja
ośrodków
korowych i podkorowych układu
autonomicznego. Miejsca wstrząso-
rodne.
Układ wewnątrzwydzielniczy
1
Ośrodkowy układ nerwowy
1
Topografia
i
budowa
gruczołów
Podział
mózgowia.
Lokalizacja
dokrewnych.
ośrodków korowych i podkorowych.
Rdzeń kręgowy – budowa i rola. Rola
układu
piramidowego
i pozapira-
midowego.
Obwodowy układ nerwowy
1
Obwodowy układ nerwowy
1
Zakres
unerwienia
czuciowego,
Budowa
nerwu
rdzeniowego.
ruchowego
i
parasympatycznego
Unerwienie ruchowe poszczególnych
nerwów czaszkowych.
grup mięśniowych. Nerwy naraŜone na
uraz - okolice.
Narządy zmysłów
1
Narządy zmysłów
1
Budowa oka i ucha. Droga światła.
Droga fali dźwiękowej. Powłoka ciała –
Elementy łamiące promień świetlny.
budowa,
wytwory
skóry,
rola.
Akomodacja oka.
Lokalizacja narządu węchu, smaku i
równowagi.
Układ krwionośny – serce
1
Układ krwionośny
1
Topografia serca. Budowa ściany
Droga
krwi
w
krąŜeniu
małym.
serca.
Naczynia
wchodzące
i
Doprowadzenie
krwi
tętniczej
do
wychodzące serca.
narządów (krwiobieg duŜy). Tętnice na
których badamy tętno. Odprowadzenie
krwi Ŝylnej – układ Ŝyły głównej górnej
i dolnej. Układ Ŝyły wrotnej.
Układ limfatyczny
1
Układ limfatyczny
1
Narządy limfatyczne - ich lokalizacja.
Odprowadzenie chłonki.
Układ moczowy
1
Kolokwium
1
Topografia, budowa i rola narządów
układu moczowego.
Układ płciowy
1
Kolokwium poprawkowe
1
Topografia i rola narządów
płciowych męskich oraz Ŝeńskich.
9. Sposób zaliczenia wykładów: zaliczenie przedmiotu na ocenę Literatura przedmiotu:
Literatura podstawowa:
1. Gładykowska-Rzeczycka J. J., 1993, Anatomia człowieka, t. I – II, Wydawnictwo Uczelniane AWF, Gdańsk.
2. Duda B., A. Orkwiszewska, 2001, Zeszyt do ćwiczeń z anatomii człowieka, Część pierwsza, Wydawnictwo Uczelniane AWF, Gdańsk.
3. Duda B., A. Orkwiszewska, 2000, Zeszyt do ćwiczeń z anatomii człowieka, Część druga, Wydawnictwo Uczelniane AWF, Gdańsk.
Literatura uzupełniająca:
1.
Kahle W., H. Leonhardt, W. Platzer, 1998, Podręczny atlas anatomii człowieka, t. I – III, Wydawnictwo Medyczne Słowiński Verlag, Brema.
2.
Sokołowska-Pituchowa J., 1988, Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa.
3.
Sylwanowicz W., 1977, Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa.
12. Opracowanie programu: dr Barbara Duda