Opis poszczególnych przedmiotów
Nazwa przedmiotu: Antropologia kulturowa - wykład
Kod przedmiotu:
Typ przedmiotu: obowiązkowy
Poziom przedmiotu:
Rok studiów, semestr: 2008/2009, semestr pierwszy (zimowy)
Liczba punktów ECTS: 3
Metody nauczania: wykład
Język wykładowy: polski
Imię i nazwisko wykładowcy: Ryszard Wójtowicz, doktor
Wymagania wstępne:
Cele przedmiotu / Efekty kształcenia i kompetencji: 1. Celem nauczania
przedmiotu
Antropologii
kulturowej
na
studiach
filozoficznych
jest
przyswojenie przez studentów podstawowej wiedzy z zakresu problematyki
przedmiotu: szkoły, główne paradygmaty, cele i metody uprawiania antropologii
kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem podstawowych kategorii
związanych z określaniem przedmiotu(definicja, status, funkcja, struktura). 2.
Przedmiot winien równieŜ dostarczyć studentom zasobu niezbędnych pojęć
ułatwiających im samodzielne studiowanie literatury z w/w przedmiotu;
3.Wykład Antropologii kulturowej, powinien takŜe wpływać na tworzenie
postaw otwartych, liberalnych, tolerancyjnych, nastawionych na pluralizm
róŜnych ludzkich kultur; 4. Wykład powinien takŜe umoŜliwić tworzenie
podejścia interdyscyplinarnego i wielostronnego do zjawisk analizowanych w
ramach wykładu.
Treści merytoryczne przedmiotu:
1. Główne pojęcia antropologii; rozróŜnienie terminów ich zakres i treść:
antropologia kulturowa a antropologia społeczna; etnologia; etnografia.
Akceptowane i uznane przez antropologów jako fundamentalne, aspekty
rzeczywistości kulturowej (kultura jako zjawisko społeczne, historyczne,
system symboli, a takŜe jako instrumentalnie powiązana całość oraz jako
zjawisko psychologiczne);
2. Wymiary zróŜnicowania teorii antropologicznej: podejście synchroniczne
i diachroniczne; atrybutywne i dystrybutywne do kultury; zewnętrzne i
wewnętrzne ujęcie kultury;
3. Periodyzacja dziejów antropologii: okres preformatywny, formatywny,
pełnego ukształtowania oraz okres krytyczny;
4. Ewolucjonizm. Główne załoŜenia ewolucjonizmu kulturowego (Lewis
Morgan, Społeczeń stwo pierwotne; Edward Taylor, Cywilizacja
pierwotna);
5. Dyfuzjonizm. Przedstawiciele oraz główne tezy dyfuzjonizmu (Wilhelm
Schmidt, Fazy rozwoju prawa macierzystego, Stefan Czarnowski,
Wę drówka narzę dzia);
6. Funkcjonalizm. Bronisław Malinowski a funkcjonalizm strukturalny
Alfreda Reginalda Radcliff-Browna;
7. Strukturalizm wzór i idee. Od de Saussura do Clouda Levi Straussa.
(Elementarne struktury społeczeństwa, trójkąt kulinarny, mit Edypa);
8. Emil Durkheim. Główne załoŜenia socjologizmu szkoły francuskiej i jej
znaczenie dla antropologii;
9. Franz Boas i jego szkoła. Monografiom historyczny i zasada relatywizmu
w badaniach antropologii kulturowej;
10. Konfiguracjonizm. Ruth Benedict (Wzory kultury; róŜnorodność kultur);
11. Culture and Personalisty Approach (psychokulturalizm). Abram
Kardiner, Ralph Linton, Edward Sapir, Margared Mead;
12. Neoewolucjonizm a materializm kulturowy. Tezy i ich rozstrzygnięcia (L.
A. Withe, J. H. Steward, M. Sahlins, Ch. Knighta- rewolucja
symboliczna);
13. Podejście akcjonistyczne, procesualne i marksistowskie w XX wiecznej
antropologii kulturowej (Transakcjonizm, szkoła manchesterska oraz trzy
dyskusje etnograficzne: Friedman kontra Leach – ekonomia polityczna
Kaczinów; Wilmsen kontra Lee – pustynia Kalahari; Obeyeseker kontra
Sahlins – śmierć kapitana Cooka);
14. Poststrukturalizm oraz feministki w antropologii kulturowej drugiej
połowy XX wieku. Edwin Ardener, Henrietta Moore, Salvatore Cuchiari.
15. Interpretacjonizm i postmodernizm w antropologii kulturowej. Evans
Pritchard oraz Clifford Geertz. Writing Culture – James Clifford, Georg
Marcuse, Mary L. Pratt, Stephen A. Tyler i inni.
Metody oceny: Egzamin ustny.
Spis zalecanych lektur:
1. A. Bernard, Antropologia kulturowa, PIW, Warszawa 2006;
2. Ś wiat człowieka, ś wiat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii,
red. E. Nowicka, PWN, Warszawa 2007;
3. A. Kłoskowska, Socjologia kultury, PWN, Warszawa 2007;
4. B. Olszewska-Dioniziak, Człowiek, kultura, osobowość . Wstę p do
klasycznej antropologii kulturowej, Alta, Kraków 2002;
5. K. Brozi, Antropologia kulturowa, UMCS, Lublin 1992;
6. F. Barth, A. Gingrich, R, Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna
dyscyplina
cztery
tradycje:
brytyjska,
niemiecka,
francuska
i
amerykań ska, tlum. J. Tegnerowicz, UJ, Kraków 2007;
7. L. H. Morgan, Społeczeń stwo pierwotne, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 71-81;
8. E. B. Tylor, Cywilizacja pierwotna, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 82-96;
9. B. Malinowski, Argonauci zachodniego Pacyfiku, w: Ś wiat człowieka,
ś wiat kultury…, s. 507-552;
10. A. R. Radclif-Brown, Brat matki w Afryce Południowej, w: Ś wiat
człowieka, ś wiat kultury…, s. 591-598;
11. E. Evans-Pritchard , Wódz w lamparciej skórze, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s.612-620;
12. M. Mauss, Szkic o darze, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 107-168;
13. C. Levi-Strauss, Bororo, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 715-736;
14. C. Levi-Strauss, Struktura mitów, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s.
755-775;
15. F. Boas, Ewolucja czy dyfuzja, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 264-273;
16. A. L. Kreober, Istota kultury, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 279-289;
17. W. Schmidt, Fazy rozwoju prawa macierz ystego, w: Ś wiat człowieka,
ś wiat kultury…, s. 315-322;
18. S. Czarnowski, Wę drówka narzę d zia, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 323-331;
19. R. Benedict , RóŜ norodność kultur, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s.
357-371;
20. R. Linton, Poję cie kultury, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 403-420;
21. E. Spir , Nieś wiadome modelowanie zachowań w społeczeń stwie, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 421-434;
22. B. L. Whorf, Model uniwersum Indian, w: Ś wiat człowieka, ś wiat
kultury…, s. 435-441;
23. M. Mead, Dojrzewanie na Samoa, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s.
474-506;
24. L.A. White , Rozwój kultury, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s.641-647;
25. M. Harris, Matka krowa, w: Ś wiat człowieka, ś wiat kultury…, s. 670-682; 26. M. D. Shalins, Jak myś lą tubylcy. O kapitanie Cooka na przykład, UJ, Kraków,
27. G. Obeyesekere ,Apoteoza kapitana Cooka, UJ, Kraków,
28. C. Geertz, Interpretacjonizm kultur, tłum. M. Piechaczek, UJ, Kraków
2005.
/podpis prowadzącego/
/podpis Kierownika
Zakładu/