ŚLUBY PANIEŃSKIE CZYLI MAGNETYZM SERCA

Komedia to utwór dramatyczny o wartkiej akcji i szczęśliwym zakończeniu, zwykle występuje w niej

niewiele postaci. Gatunek powstał w starożytności, a najsłynniejszym twórcą był Arystofanes.

Wyróżnia się dwa typy komedii: intrygi i charakterów, często są one łączone i wówczas mamy do

czynienia z komedią obyczajową. Tak jest w przypadku Ślubów panieńskich.

Utwór ten to na pozór banalna historia. Bohaterki – Klara i Aniela – ślubują sobie, że pozostaną w

stanie panieńskim, dodatkowo nękając mężczyzn i bawiąc się nimi. Znalazł się jednak Gustaw

(Gucio), który postanowił te śluby złamać, uknuł więc intrygę. Udał, że jest zakochany w Anieli, żeby

się wkraść w jej łaski i wzbudzić współczucie. Klarze natomiast powiedział, że z nią chce się ożenić

jego stryj Radost, aby skłonić ją do wyjścia za Albina... I tak się plotła intryga, aż do momentu

kulminacyjnego. W rezultacie utworzyły się dwie pary szczęśliwych narzeczonych: Gustaw z Anielą i

Albin z Klarą. Postaci komedii zestawione są kontrastowo: Gustaw to fircyk, lekkomyślny,

niedojrzały, pod wpływem miłości staje się rozsądny i odpowiedzialny. Aniela to spokojna, uległa,

poczciwa i skromna dziewczyna w przeciwieństwie do energicznej, rezolutnej Klary. Albin jest

kochankiem typu werterowskiego: jest sentymentalny, płaczliwy i melancholijny. Jednak Śluby

panieńskie to nie tylko błaha intryga miłosna, w tekście poruszone są także dwa poważne tematy:

koncepcja miłości i rozważania o uczuciu dwojga ludzi oraz polemika z ideałami romantyzmu,

precyzyjnie wpleciona w komedię. Ukazana w utworze miłość nie jest tragiczna, nie jest też idealna.

Jest za to życiowa, ludzka, prowadzi do małżeństwa, wiąże się z obowiązkami rodzinnymi i wzajemną

opieką małżonków. Tytułowy magnetyzm, inaczej mesmeryzm, to modna w stuleciu Fredry teoria

lekarza Mesmera z XVIII w., według której istnieje na świecie uniwersalny fluid emanujący z

człowieka i przyciągający drugą osobę niczym magnes. Zatem według Fredry miłość jest

najważniejszym uczuciem w życiu człowieka, łączy dwoje ludzi magnetyczną siłą, zdolną przełamać

wszelkie przeszkody. Polemika Fredry z ideałami romantyzmu widoczna jest w owym odmiennym,

jak na tamte czasy, pojmowaniu miłości i w ukształtowaniu głównych bohaterów. Samo zdrobnienie

imienia Gustaw na Gucio jest kpiną z bohatera IV cz. Dziadów. Uosobienie tego bohatera również w

niczym nie przypomina nieszczęśliwego i raz tylko zakochanego bohatera utworów romantycznych.

Wszak Gucio to zdobywca serc! Podobnie sprawa wygląda z Albinem – niby posiada wszelkie cechy

kochanka romantycznego, są one jednak tak przejaskrawione, że ośmieszają postać i czynią z niej

karykaturę typowego bohatera epoki.

Wnioski wypływające z komedii Fredry są bardzo ciekawe: kobieta ma prawo do wolnego wyboru

męża, połączyć dwoje ludzi może tylko szczere uczucie (małżeństwa z rozsądku są wbrew naturze), a

o miłość należy walczyć i dbać, by była szczęśliwa...